MESLEKSEL BULAŞICI HASTALIKLAR: SAĞLIK ÇALIŞANLARININ SAĞLIĞI ÖRNEĞİ

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 51, 60 - 69, 01.03.2014

Mehmet Zencir

Öz

Domuz gribi salgını neoliberal politikaların sağlığa etkisi ve mesleksel maruziyetle ilgili öğretici dersler çıkarmıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1990’lı yıllarla küçük çiftliklerin ortadan kalkması; domuz üreticilerinin sayısının azalması; domuz sayısının artması; çok sayıda domuz içeren büyük çiftlikler ülkedeki domuz stoğunun %55’ini her biri 50 binden fazla domuz bulunan 110 çiftlik ; endüstriyel hayvancılık yapılan bu “fabrika çiftliklerde”de binlerce hayvanın havasız, daracık kafeslerde tutulması, yoğunlaştırılmış hayvan besleme yöntemi ile beslenmesi virüsünün yayılımı ve değişimi için uygun ortam yaratmıştır. Dahası çalışanlar her gün binlerce domuz ve on binlerce kanatlının atıkları ile karşılaşarak yoğun bir maruziyetle karşı karşıya kalmıştır. Çalışanlar mülksüzleştirilerek bu fabrika çiftliklerin çalışanları mülksüzleştirilerek güvencesiz istihdam ve çalışma koşullarında çalışmak zorunda bırakılan küçük üreticiler, köylülerdir. Küçük çiftliklerinde birkaç saat hayvanlarla uğraşırken günde sekiz saatten fazla tehlikeli ortamda çalışmak zorunda bırakılmışlardır. Fabrika çiftliklerin ABD’nin kendi toprakları dışında BAFTA vb. serbest ticaret anlaşmalarının kolaylaştırıcılığında Meksika’nın küçük kasabalarında bulunduğu ve domuz gribi salgının bu çiftliklerden başladığı not edilmelidir 1 . Mülksüzleştirilerek güvencesiz koşullarında çalıştırılan Meksikalı işçilerden başlayan salgın, sağlık emekçilerini de etkilemiştir. Tüm grip olgularında olduğu gibi domuz gribi salgınında da çok sayıda sağlık emekçisi hastalığa yakalanmıştır. Türkiye’de de ilk yaşamını yitiren taşeron sağlık emekçisi olmuştur

Kaynakça

• Yavuz CI. “Neoliberalizm ve Domuz Gribi” Sağlık Reformlarının Sağlık Yönetimine Etkileri Sempozyumu (19-21 Kasım 2009, Bursa), Sempozyum Kitabı, Birinci Baskı, 2009, s:138-150
• Çerkezoğlu A . “En Güvencesiz Olanımız Yaşamını Yitirdi Bugün Domuz Gribi Yarın? DİSK/ Dev Sağlık- İş Sendikası” http://www.sendika.org/2009/10/en- guvencesiz-olanimiz-yasamini-yitirdi-bugun-domuz- gribi-yarin-disk-dev-saglik-is-sendikasi. 2009. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2014
• Sepkowitz KA, Eisenberg L. “Occupational deaths among healthcare workers” Emerging Infectious Diseases. 2005;11 (7):1003-8.
• Chan EH, Brewer TF, Madoff LC, et al. “Global capacity for emerging infectious disease detection” Proceedings of the National Academy of Sciences. ;107 (50):21701-6.
• Sagoe-Moses C, Pearson RD, Perry J, Jagger J. “Risks to healthcare workers in developing countries” N Engl J Med. 2001;345:538-41.
• European Risk Obsevatory Report. “Expert forecast on Emerging Biological Risks related to Occupational Safety and Health” European Agency for Safety and Health at Work, 2007:7-14.
• Work-Related Infectious and Parasitic Diseases Australia, April 2006
• Lim VKE. “Occupational Infections” Malaysian Journal of Pathology. 2009;31 (1):1-9.
• Haagsma JA, Tariq L, Heederik DJ, Havelaar AH. “Infectious disease risks associated with occupational exposure: a systematic review of the literature”Occup Environ Med 2012; 69:140-6.
• Ahn YS, Lim HS. “Occupational infectious diseases among Korean health care workers compensated with Industrial Accident Compensation Insurance from to 2004” Industrial Health 2008;46:448-54.
• WHO “Anti-tuberculosis drug resistance in the world” Report 4. Document no. WHO/HTM/TB/2008.394.
• Geneva: WHO Publications. 2008.
• Evyapan F. “Solunum yolu ile Bulaşan Etkenler açısından Türkiye’de Durum ve korunma yolları” İçinde: Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 4.Ulusal Kongresi (16-17 Kasım 2013, Ankara), TTB Yayınları, Birinci Baskı İstanbul, 2014, s:75-78.
• Tahaoğlu K, Kongar N, Elbek O, Tümer Ö, Kılıçaslan Z. “Türk Tabipleri Birliği Tüberküloz Raporu” TTB Yayınları, Ankara, 2012, s.14-6.
• “Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ve Sağlık Çalışanları” Mesleki Sağlık Güvenlik Dergisi 2012;43:26.
• Ergönül Ö. “Kan ve Vücut Sıvıları ile Bulaşan Etkenler Açısından Türkiye’de Durum ve Korunma Yolları” İçinde:Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 4.Ulusal Kongresi (16-17 Kasım 2013, Ankara), TTB Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, 2014, s:68-74.
• Civaner M. “Hizmet Sunma Yükümlülüğün Sınırları Nelerdir?” Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 4.Ulusal Kongresi (16-17 Kasım 2013, Ankara), TTB yayınları
• Birinci Baskı, İstanbul, 2014, s:45-54.
• Emiroğlu C. “Sağlık Sektöründe Mesleki Riskler Ve Hukuksal Düzenlemeler” Meslek Sağlık Ve Güvenlik Dergisi 2012;43:16-25
• Özkan Ö, Emiroğlu ON. “Hastane Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Hizmetleri” CÜHemşirelikYüksekokuluDergisi2006;10(3):43-51
• Uçak A. “Sağlık Personelinin Maruz Kaldığı İş Kazaları Ve Geri Bildirimlerinin Değerlendirilmesi” Yüksek Lisans Tezi, Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, 2009.
• Özkan Ö. “Hastanede Çalışan Hemşirelerin İş ve Çalışma Ortamı Tehlike ve Riskleri İle Risk Algılarının Saptanması” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2005.
• “Meslek Hastalıkları Rehberi” Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara, 2011, s:11.
• Türk M “Türkiye’de Sağlık Kurumlarında İşçi Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetleri” Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Ulusal Kongresi, 18-20 Kasım 2011, Ankara
• “Occupational Safety Handbook of Occupational Hazards and Controls for Medical and Surgical Staff” Government of Alberta, 2011, Canada
• TTB “Sağlık Çalışanlarının Meslek Riskleri” Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Birinci Baskı, Ankara, 2008.
• Work Safe Alberta Occupational Health and Safety Teacher Resources, Chapter 6: Biological Hazards. Government of Alberta, 2011, Canada
• “Controlling exposure: protecting workers from infectious disease” Workers’ Compensation Board of British Columbia. ISBN 978-0-7726-6114-2.
• Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 1. Ulusal Kongresi, 1999, Ankara
• Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 2. Ulusal Kongresi, 2001, Ankara
• Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 3. Ulusal Kongresi, 2011, Ankara
• Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 4.Ulusal Kongresi, 2013, Ankara
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 2012 Yılı İş Kazası ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/ istatistikler/sgk_istatistik_yilliklari/
• Zencir M. “Sağlık Reformların Arka Planı: Sağlık Hizmetlerinin Sermaye Birikim Sürecine Doğrudan Katkısı” Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2012;45- :49-58.
• Zencir M. “Sağlık Çalışanlarının Sağlığı ve Güvenliği: Hemşirelik örneği üzerinden” Hemşirelikte Güncel Sorunlar ve Yaklaşımlar Sempozyumu, 11-12 Nisan Denizli.l