Bilim Müzelerinde Paradigma Değişimleri

Yıl 2022, , 20 - 38, 31.05.2022

Gizem Sivrikaya , Ceren Güneröz

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1123711

Öz

Bilim müzeleri, nadire kabinelerindeki koleksiyonlardan ayrıldığından beri çeşitli dönüşümler geçirmiştir. Makalede, yeni nesil bilim müzeleriyle birlikte, dört dönemde incelenen bu dönüşümler paradigmalar temelinde ele alınmış; her bir dönem, uygulama ve değer sistemlerindeki örüntülerle birlikte sunulmuştur. Bilim müzelerindeki bu dönüşümlerde tartışılan noktaların özgün koleksiyonların varlığı, müzenin hizmet ettiği gruplar, temel müzeolojik etkinlikler, bilim müzelerindeki içeriklerin disiplinler ile ilişkisi ve anlatım dili olduğu görülmektedir. Türkiye’deki bilim müzeleri ile ilgili tartışmaları genişleteceği düşünülen bu çalışmada, üç öneride bulunulmuştur: (1) Bilim merkezleri, bilim müzeleri kapsamında değerlendirilmelidir; (2) Türkiye’deki bilim müzeleri sözü edilen tartışma bileşenleri temelinde değerlendirilebilir; (3) Bilim
müzelerinin etkinliklerini rapor, kitap gibi çeşitli yayınlarla paylaşması müzeler arası iş birliğini güçlendirebilir.

Anahtar Kelimeler

Bilim Müzesi, Bilim Merkezi, Müzecilik, Çağdaş Müzecilik, Bilim İletişimi

Kaynakça

• Arends, B. (2020). Decolonising natural history museums through contemporary art. C.RossiLinnermann ve G. De Martini (Ed.), Art in science museums towards a postdisciplinary approach içinde (ss. 213-223). New York: Routledge
• Artun, A. (2006). Müzede modernliğin kurulması ve bozulması, Louvre ve Bilbao Guggenheim: İki müze iki küratör. 8. Ulusal sanat sempozyumu: “Sanat ve...” içinde (ss. 59-67). Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• Artun, A. (2014). Müze ve modernlik Tarih sahneleri-sanat müzeleri I. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Artun, A. (2019). Mümkün olmayan müze (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• ASTC (t.y.). ASTCs Strategic Direction. 20.02.2022 tarihinde https://www.astc.org/about/strategy/ adresinden edinilmiştir.
• ASTC (t.y.). IF/THEN® Gender Representation Toolkit. 20.02.2022 tarihinde https://www.astc.org/ifthen/about-the-toolkit/ adresinden edinilmiştir.
• ASTC (2020, 29 Ocak). ASTC promoting gender equity in science centers and museums through IF/THEN. 20.02.2022 tarihinde https://www.astc.org/diversity-equity-accessibilityand-inclusion/astc-promoting-gender-equity-in-science-centers-and-museums-through-if-then/ adresinden edinilmiştir.
• Ben-Ari, M. (2005). Just a theory: exploring the nature of science. New York: Prometheus Books.
• Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bozdoğan, A. E. (2019). Bilim merkezleri. A. İ. Şen (Ed.), Okul dışı öğrenme ortamları içinde (ss. 48-68). Ankara: Pegem Akademi.
• ECSITE (t.y.). Mission. 21 Şubat 2022 tarihinde https://www.ecsite.eu/about/mission adresinden edinilmiştir.
• Fehlhammer, W. P. ve Fuessl, W. (2000). The Deutsches museum: İdea, realization, and objectives. Technology and Culture, 41(3), pp. 517-520.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Edition). New York: McGraw-Hill.
• Friedman, A. J. (2010). The evolution of the science museum. Physics Today, 63(10), pp. 45-51.
• Greenhalgh, P. (1988). Ephemeral vistas the expositions universelles, great exhibitions and world’s fairs, 1851–1939. Manchester: Manchester University Press.
• Günçe, G. (1971). Jean Piaget ve kuramsal fikirleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), ss. 19-32.
• Hunt, M. (2009). The story of psychology. New York: Anchor Books.
• ICOM (2019). ICOM announces the alternative museum definition that will be sub¬ject toa vote. 10 Eylül 2019 tarihinde https://icom.museum/en/news/icom-announces-the-alternativemuseum-definition-that-will-be-subject-to-a-vote/ adresinden edinilmiştir.
• Kalkan, H. ve Türk, C. (2017). Bilim merkezleri ve bilim müzelerinin tarihi. A. Güney (Ed.), Her yönüyle bilim merkezi-Bilim merkezlerine dair kavramsal bir okuma içinde (ss. 17- 32). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Karadeniz, C. (2017). Bilim merkezlerinin toplumsal işlevi. A. Güney (Ed.), Her yönüyle bilim merkezi-Bilim merkezlerine dair kavramsal bir okuma içinde (ss. 51-70). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Karadeniz, C. (2018). Müze kültür toplum. Ankara: İmge Kitabevi
• Karadeniz, C. ve Özdemir, E. (2018). Hangi müze? Müzecilikte değişim ve yeni müzebilim. Milli Folklor, 120, ss. 158-169.
• Keene, S. (2005). Can museums survive postmodern?.Archeology International, 9, pp. 36-39.
• Kirby, G. (2014, 29 Mayıs). The history of the metric system: from the French Revolution to the SI 01.03. 2022 tarihinde https://the-gist.org/2014/05/the-history-of-the-metric-system-fromthe-french-revolution-to-the-si/ adresinden edinilmiştir.
• Koster, E. H. (1999). In search of relevance: Science centers as innovators in the evolution of museums. Daedalus, 28(3), pp. 277–296.
• Koestler, A. (2013). Uyurgezerler: insanın değişen evren görüşünün bir tarihi (E. B. Ersöz, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Lewenstein, B. (2003) Popularisation. J. L. Heilbron (Ed.), The Oxford Companion to the History of Modern Science içinde (ss. 667-668). Oxford: Oxford University Press.
• Lightman, B. (2007). Science in Regent’s Park: The Colloseum. C. Berkowitz ve B. Lightman (Eds.), Science Museums in Transition içinde. USA: University of Pittsburg Press.
• Matthews, M. R. (2017). Fen öğretimi bilim tarihinin ve felsefesinin katkısı. (M. Doğan, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Museum of Alchemy. (t.y.). Museum of alchemy. 20.12.2021 tarihinde (http://www.alchemiae.cz/en) adresinden edinilmiştir.
• Naumann, P. (2006, May). What's in the box? Linnaeus’s legacy. Journal of Museum Ethnography, 18, pp. 77-94.
• Pearce, M. S. (1993). Museums, objects and collections. USA: Smithsonian Books.
• Pedretti, E. ve Iannini, A. M. N. (2020a). Towards fourth-generation science museums: Changing goals, changing roles. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 20, pp. 700–714.
• Pedretti, E. ve Iannini, A. M. N. (2020b). Controversy in science museums: Re-imagingexhibition spaces and practice. London: Routledge
• Phys.org. (2012, 21 Haziran). Science is ‘girl thing’, says Europe campaign. 10.02.2022 tarihinde https://phys.org/news/2012-06-science-girl-europe-campaign.html adresinden edinilmiştir.
• Piaget, J. (2019). Çocuğun gözüyle dünya. (İ. Yerguz, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi
• Pomian, K. (1990). Collectors and curiosities Paris and Venice 1500-1800 (E. Wiles-Portier, Çev.). Massachsetts: Polity Press.
• Rader, K. A. ve Cain, V. E. M. (2008). From natural history museums to science. Museum and Society, 6(2), pp. 152-171.
• Read, J. (1995). From alchemy to chemistry. New York: Dover Publications.
• Rennie, L. J. (2021). Controversy and critical exhibitons: Envisioning a fourth generation science museums. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology, Education, 21, pp. 213–218.
• Rodari, P. ve Merzagora, M. (2007). The role of science centers and museums in the dialoguebetween science and society. Journal of Science Communication, 6(2), pp. 1-2.
• Rossi-Linnermann, C. ve De Martini G. (2020). Art in science museums towards a post disciplinary approach. New York: Routledge
• Schiele, B. (2014). Science museums and centres. M. Bucchi ve B. Trench (Ed.), Routledge handbook of publiccommunication of science and technology (2. Baskı) içinde (ss. 40-57). New York: Routledge.
• Science: It’s a girl thing. (2012, 20 Aralık). Science: it's a girl thing!@Copernicus Science Centre (Warsaw) [Video]. 15.02.2022 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=ls1EZqPT9lk adresinden edinilmiştir.
• Science History Fulda (t.y.). Particle Falls. 10.07.2021 tarihinde https://www.sciencehistory.org/particle-falls adresinden edinilmiştir.
• Science Museum (2022). Three Centuries of Citizen Science. 15.02.2022 tarihinde https://blog.sciencemuseum.org.uk/three-centuries-of-citizen-science/ adresinden edinilmiştir.
• Science Museum (t.y.). Women in Science Tour. 15.02.2022 tarihinde: https://www.sciencemuseum.org.uk/see-and-do/women-science-tour adresinden edinilmiştir.
• Semper, R. J. (1990). Science museums as environments for learning. Physics Today, 43(11), pp. 50-56.
• Semper, G. (2019). Bilim, endüstri ve sanat Londra endüstri sergisi kapanışında sanat konusunda ulusal bir zevkin gelişmesine ilişkin öneriler (1852). (A. Tümertekin ve N. Ülner, Çev.). İstanbul: Janus Yayıncılık
• United States Government Printing Office. (1945, Temmuz). A Report to the President by Vannevar Bush, Director of the Office of Scientific Research and Development. 05.02.2022 tarihinde https://www.nsf.gov/od/lpa/nsf50/vbush1945.htm#ch6.5 adresinden edinilmiştir.
• Winchester Science Centre and Planetarium. (t.y.). Accessibility.13.02.2022 tarihinde https://www.winchestersciencecentre.org/visiting/accessibility adresinden edinilmiştir.