Tercümân-ı Ahvâl Gazetesi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2011, Sayı: 3, 119 - 136, 01.04.2011

Tayyib Yusuf

Öz

Tanzimat’ın son döneminde, muhalefet olarak ortaya çıkan Yeni Osmanlılar tarafından başlatılan gazetecilik mesleğinin, Meşrutiyet hareketinin hız kazanmasıyla beraber yine bu dönemde zirveye çıktığı görülmektedir. Gazeteciliğin kısa zaman içerisinde ilerlemesi, kuşkusuz 1860’ta Âgâh Efendi tarafından çıkarılan ilk özel Türkçe gazete olan Tercümân-ı Ahvâl’in daha sonra yayımlanan gazetelere bir lider ve model olmasına borçludur. Ancak, bilimsel düzeyde mezkûr gazetenin önemini ortaya koyan çalışmalar sayısal açıdan yetersizdir. Ayrıca doğumunun 150. yıldönümünü kutlamakta olduğumuz Türk gazeteciliği çerçevesinde adı geçen gazeteyi yeniden değerlendirmeyi yerinde görüyoruz. Bu bakıştan yola çıkarak, bu yazıda, önce Âgâh Efendi’nin özgeçmişini bulabildiğimiz kaynaklara dayanarak anlatmaya çalışacağız. Yazının ikinci kısmında ise, gazetenin neşrinden başlayarak amacı, satılışı, fiyatı, gazeteyi oluşturan kısımlar, matbaa ve nihayet gazetenin özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir. Dolayısıyla, gazeteyi bugünün gözüyle değil, o döneme bakış açısından değerlendirerek, gazetenin önemini ortaya koymuş olacağız

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, gazetecilik, Âgâh Efendi, Tercümân-ı Ahvâl, içerik

A Study On Newspaper of Tercümanı-ı Ahval

Öz

Turkish Journalism in the Ottoman Empire began and reached its first peak in the late Tanzimat Period . From the beginning of the 1860s onwards, a number of newly educated Ottoman intellectuals – later called Young Ottomans – inaugurated their press activities and constitutional movement concurrently. In this process, a leading newspaper called Tercümân-ı Ahvâl (Interpreter of Conditions) published at 1860 and its publisher Âgâh Efendi has played a crucial role in the forming of the Turkish Journalism. However, due to the limited works concerning the newspaper and its importance in the Turkish Journalism, the author of this paper has been strongly felt – especially in the time of celebrating the 150th years of anniversary of Turkish Journalism – that the more academic studies about the newspaper and the birth of Turkish Journalism should be studied. From this point of view, this essay2 first will give a general description of Âgâh Efendi`s life both in Turkey and Europe. In part two, it will focus on the contents of the newspaper and features that made it different from the offical and semi-official newspapers which were published untill 1860. The analyses about the newspaper’s publishing aim, prices, contents, distributing and printing house were also made for the understang of importance of the newspaper duing the 1860s. As a result, the essay will, the author hopes at least, give the general view of the newspaper

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, journalism, Âgâh Efendi, Interpreter of Conditions, contents.

Kaynakça

• Kitaplar ve Makaleler Ahmed İhsan Tokgöz Matbuat Hatıralarım, (1930-31), haz.: Alpay Kabacalı, İletişim, 1993. Emin, Ahmed. “Notes on the Development of the Turkish Press”, Türk Basın Tarihi
• ____________ “Tanzimat Dönemi Basını Konusunda Bir Değerlendirme”, Tanzimat’ın 150.
• Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1994, s.55-84. Yerlikaya, İlhan, Tercüman-ı Ahval Gazetesi ve Hükümet Destekli Habercilik Anlayışı
• Toplumsal Tarih, (21) No.9, İstanbul, 1995, s. 57-64. Gazeteler Mecmua-i İbretnüma Takvim-i Vakayi Tasvir-i Efkâr Tercümân-ı Ahvâl Yeni Tasvîr-i Efkâr