Enformellik ve Cinsiyet Eşitsizliği Dolayımında İşgücü Piyasası Katmanlaşması

Yıl 2013, Sayı: 7, 7 - 20, 01.04.2013

Cihan Cinemre

Öz

Türkiye’de kapitalist gelişmenin 2000’li yıllardaki yönelimi tüm toplumsal yaşamda eşitsizliklerin açığa çıkmasına neden olmuş ve işgücü piyasası da eşitsizliklerin yoğun olarak yeniden üretildiği alanlardan biri haline gelmiştir. Bu süreçte belirgin bir örgütlü toplumsal muhalefetin yokluğunda burjuvazi egemenliğini farklı araçları harekete geçirerek, daha çok alanı kapsayacak ve daha çok ilişkide ifade bulacak şekilde daha yoğun biçimde tesis etmiştir. Bunun yanında birikime erken ve geç başlayan bireysel sermayelerin rekabet stratejilerinin büyük ölçüde farklılaşması, iki grup arasındaki eşitsiz ve bağımlı ilişki tarzının kendisini muhtelif yollarla yeniden üretmesiyle sonuçlanmıştır. Bu iki süreçle bağlantılı olarak iki sermaye kesiminin farklı emek denetim mekanizmalarının daha ayırt edilebilir hale gelmesiyle işgücü piyasasında katmanlaşmanın daha da belirginleştiği bir süreç açığa çıkmıştır. Bu çalışmada işgücü piyasası katmanlaşması enformellik ve cinsiyet eşitsizliği dolayımında ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

İşgücüne katılım, İşgücü, İşgücü piyasasında katmanlaşma, Enformel istihdam

Stratification of the Labour Market in the Account of Informality and Inequality of Genders

Öz

The general tendency of the capitalist development in the first decade of the millenia in Turkey, caused the inequalities to come to surface in the social life and the labour market became one of the areas where inequalities are reproduced intensively. During this process, at the absence of a prominently organised social opposition, bourgeoisie heavily established his dominance by deploying different tools, covering more areas and expressing himself in more affairs. In addition to this, differentiation of the competition strategies of the individual capitalists those who have started capital accumulation at an early stage and at a late stage resulted in the reproduction of the unequal and dependent relationship between these two groups. Related with this process, along with the different labour control mechanisms becoming more distinguishable, stratification of the labour market has become more evident. In this study, stratification of the labour market is handled in the account of informality and inequality of genders

Anahtar Kelimeler

Labour force participation, Labour force, Labour market stratification, Informal employment

Kaynakça

• Barut, M (2011). Zorla Yerinden Edilenler için Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Araştırma Raporu. Mersin.
• Buğra, A. (2012) Toplumsal Cinsiyet, İşgücü Piyasaları ve Refah Rejimleri: Türkiye’de Kadın İstihdamı, TÜBİTAK Proje No: 108K524
• Dayıoğlu, M ve Z. Kasnakoğlu (1997), Kentsel Kesimde Kadın ve Erkeklerin İşgücüne Katılımları ve Kazanç Farklılıkları, ODTÜ Gelişme Dergisi, 24.3, 329-361. Ankara.
• Dedeoğlu, S. (2009). Ataerkillik ve Enformel Emek: Konfeksiyon Atölyelerinde Ücretsiz Aile İşçileri. Praksis. 20, 105-118. İstanbul.
• Dedeoğlu, S. (2004). “Sindrella’nın Pazara Yolculuğu. Neoliberalizmin Tahribatı, Türkiye’de Devlet ve Burjuvazi: Alternatif Bir Okuma Denemesi. Balkan, N., S. Savran (der.). Sürekli Kriz Politikaları Türkiye’de Sınıf, İdeoloji ve Devlet içinde. İstanbul: Metis Yayınları, 254-274.
• DİSK Sosyal İş. (2010), 1 Mayıs’ın Doğuşundan Bugüne kadar Değişmeyen Talep: İnsanca Çalışma Süresi, Disk Sosyal İş, İstanbul.
• Doğan, A. E. (2007). Mekân Üretimi ve Gündelik Hayatın Birikim ve Emek Süreçleriyle İlişkisine Kayseri’den Bakmak. Praksis. 16, 91-122. İstanbul.
• DPT ve DB (2009). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Eğilimler, Belirleyici Faktörler ve Politika Çerçevesi. No. 48508-TR.
• İzdeş, Ö. (2010). Krizler Karşısında Kadın İstihdamının Esnekliği. İktisat Dergisi. 514, 27-34.
• Kapar, R. (2004). Gelir Güvencesizliği Karşısında Koruma ve İşgücü Piyasasında Bölünme. Sosyal Araştırmalar Vakfı İşçi Sınıfının Değişen Yapısı ve Sınıf Hareketinde Arayışlar, Deneyimler Sempozyumu (16-17 Ekim 2004 İstanbul).
• Kaygalak, S. (2001). Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekânsal Yoğunlaşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi Örneği. Praksis. 2, 124-172.İstanbul.
• Koç, H. (2010). Milletin Adamları, Kadınlar ve Muhafazakârlık. İktisat Dergisi. 514, 11-20.
• Lordoğlu, K. (2011). İşgücü piyasalarında Etnik Ayrımcılığa Dair Görüşme Notları ve Yorumlar. kuvvetlordoglu.com/yazilar/bildiriler/icopec_sunum.pdf. [14 Ocak 2012].
• Marx, K. (2004). Kapital, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili, Birinci Cilt. Yedinci Baskı. A. Bilgi (çev.). Ankara: Sol Yayınları (orijinal baskı tarihi 1867).
• Tan, M., Y. Ecevit, S. Sancar ve S. Acuner (2008); Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri. TÜSİAD- KAGİDER, İstanbul.
• TÜİK (2011b). Hanehalkı İşgücü İstatistikleri 2010.
• http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=135. [12 Ocak 2012].
• TÜİK (2011a). İstatistik Göstergeler 1923-2010.
• TÜİK (2011c). Haber Bülteni Sayı: 10718.
• TÜİK (2009). Kazanç Yapısı Araştırması 2006.
• www.zanran.com/q/Labor_Force_Participation_Rates_by_Country. [3 Eylül 2011].
• TÜİK (2012). Hanehalkı İşgücü İstatistikleri 2011.
• TÜİK (2013). Haber Bülteni Sayı 13455.
• Yılmaz, B. (2007). Hayatta Kalmak Yaşamak Değildir. Mülkiye Dergisi. 31.255, 203-225.