The Cultural Transformation of Istanbul in the Globalisation Age

Yıl 2013, Sayı: 8, 104 - 112, 01.09.2013

Zeki Coşkun

Öz

Istanbul seems to gain the ‘’saltanate ‘’ which she had lost with the foundation of nation state

back again with globalisation now. The city that was abandoned by the state socially and cul-

turally at the beginning of the 20th century, is now elevated to the capital position practically.

Culture and cultural industry plays the major role in this multi sided ,qualitative transformation.

Istanbul had been the ‘’ Capital of Empires ‘’ for 1600 years - starting from the 4th century AD

till the first quarter of the 20th century. After that . along with the ‘’ modern times ‘’ Istanbul

had always an image of the ‘’ remainder of the old world and times ‘’. This orientalist perception

has been identified and generated in Turkey as much as it has been in the outer world. Istanbul

Küreselleşme Sürecinde İstanbul’un Kültürel Dönüşümü

Öz

İstanbul, ulus-devlet’in kuruluşuyla kaybettiği “saltanat”ı, küreselleşme’yle birlikte yeniden

kazanmış görünmektedir. 20. yüzyıl başlarında siyasal ve kültürel yönden devletçe adeta sırt

çevrilen kent, 21. yüzyıl itibarıyla birçok yönden yeniden ve fiilen başkent konumuna yüksel-

mektedir. Bu çok yönlü niteliksel dönüşümde, kültür ve kültür endüstrisi lokomotif rolünü üst-

lenmektedir.

İstanbul için sıklıkla kullanılan “imparatorluklar başkenti” sıfatı, M.S. 4. yüzyıldan 20. yüz-

yılın ilk çeyreğine uzanan 1600 yılı işaret etmektedir. Bununla birlikte kentin “modern zaman-

lar” boyunca dış dünyadaki imgesi, “eski dünya/zaman kalıntısı”dır. Oryantalist ağırlıklı bu algı,

dışarıda olduğu kadar içeride de benimsenip yeniden üretilmiş, içselleşmiştir.

Türkiye’de ekonomi politikalarının yeniden biçimlendiği 1980’li yıllardan itibaren İstanbul,

uluslararası sermayenin, markaların, iletişim – tanıtım, yayın kuruluşlarının adeta üssü hali-

ne gelmiştir. Bu süreçle birlikte, kent yaşamında uluslararası boyuttaki kültür – sanat etkinlik-

leri giderek artan yoğunlukta öne çıkmıştır. İKSV tarafından düzenlenen Uluslararası İstanbul

Bienali’nin başlangıçtan (1987) beri konuk ettiği sanatçılar ve yapıtlarla birlikte İstanbul’u özel-

likle sergilemesi, sunması bu noktada dikkat çekicidir.

Aynı şekilde sinemadan edebiyata, müzikten gösteri sanatlarına farklı ürünlerde, yayınlarda

kentin 2000’lerde, uluslararası ölçekte, kendisine daha fazla yer bulduğu gözlenmektedir.

Tüm bunların uzantısında kentin imgesi de hızla değişime uğramaktadır. “Eski dünya/za-

man kalıntısı” yerini büyük ölçüde “dünya kenti – küresel kent”e bırakmaktadır. Amerikan ha-

ber dergisi Newsweek, Cool İstanbul başlığıyla kapak konusu yaptığı şehrin “tam bir Rönesans

yaşadığını” belirtmektedir. Birbiri ardına açılan yeni sanat galerileri ve kurumları, Türk sanatçı,

yazar, müzisyenlerin uluslararası alanda etkilerinin artışı bu rönesansın göstergeleri olarak anıl-

maktadır.

Kültür/sanat alanındaki küreselleşme, İstanbul’u yeniden “başkent” konumuna taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kent, küresel kent, kültür, kültür endüstri, kültürel dönüşüm, küreselleşme

Kaynakça

• -