Seleukia-Tralleis Kentinde Darp Edilmiş Olan Panegyris Sikkeleri

Yıl 2019, Sayı: 19, 112 - 119, 01.05.2019

Dinçer Savaş Lenger

Öz

Hellenistik dönemle birlikte özellikle Küçük Asya’da kutsal alanların organize ettiği dinsel festivallerde gözle görülür bir artış tespit edilmiştir. Festival süresince açılan panayırlarda hem katılımcıların gündelik ihtiyaçlarını karşılamakta hem de geniş kapsamlı alışverişe imkân vermektedir. Festival boyunca yapılacak harcamalarda tek bir ödeme aracının kullanılması maksadıyla kutsal alan tarafından basılan, üzerinde sadece tanrının adını genetivus hâliyle taşıyan panegyris sikkeleri hem alışverişi kolaylaştırmaktadır hem de festivali organize eden dinsel yapıya, uygulanan döviz kurundan dolayı kar ettirmektedir. Bu çalışmada Tralleis kentinde Zeus Larasios ve Zeus Larasios Eumenes adına düzenlenen festivaller için basılmış olan Panegyris sikkeleri tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tralleis, Kutsal Alan, Festival, Fuar, Panegyris Sikkeleri

Kaynakça

• Metinde Kullanılan Antik Kaynaklara İlişkin Kısaltmalar Listesi
• Diodorus (= Diodorus Siculus, Bibliotheke Historike) Kullanılan Metin ve Çeviri: Diodorus of Sicily. With an English translation by R. M. Geer. London, New York 1947 (The Loeb Classical Library).
• Ksenophon (= Ksenophon, Hellenika) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Hellenica. With an English translation by C. L. Brownson and O. J. Todd I-III. London, New York 1961 (The Loeb Classical Library). Xenophon, A History of My Times. With an English translation by R. Warner. Oxford 1966.
• Livius (= Livius, Ab Urbe Condita) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Livy, From the founding of the city. With an English translation by A. C. Schlesinger. I-XIV. London, New York 1967 (The Loeb Classical Library).
• G. Plinius Secundus (= G. Plinius Secundus “Yaşlı”, Naturalis Historia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Pliny Natural History. With an English translation by H. R. Rackham, W. H. S. Jones, D. E. Eichholz I-X. Cambridge, Mass.-London 1938-1971 (The Loeb Classical Library). Polybios (= Polybios, Historiai) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Histories. With an English translation by W. R. Paton I-VI. Cambridge, Mass.-London 1922 vd. (The Loeb Classical Library).
• Strabon (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Geography of Strabo. With an English translation by H. L. Jones I-VIII. London, New York 1917-1932 (The Loeb Classical Library).
• Modern Kaynaklar: BMC Lydia: A Catalogue of the Greek Coins in the British Museum. Lydia. London, 1901: Gilbert and Rivington, Ltd., St. John’s House, Clerkenwell.
• Bogaert, R. (1969), Banques et Banquiers dans les cités grecques. Leyde: A. W. Sijthoff.
• Chameroy, J. (2012).,Chronologie und Verbreitung der hellenistischen Bronze pragungen von Pergamon: der Beitrag der Fundmünzen. Chiron 42, ss.131-181.
• Chandezon, Chr. (2000)., Foires et panégyries dans le monde grec classique et hellénistique. REG 113, ss. 70-100.
• De Ligt, L., De Neeve, P.W. (1988). Ancient Periodic Markets: Festivals and Fairs. Athenaeum 66, ss. 391-416.
• Cohen, G.M. (1995)., The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor. Berkeley-Los Angelos-Oxford: University of California Press.
• Cook, A.B. (1925)., Zeus. A Study in Ancient Religion. Cambridge: Cambridge University Press.Debord, P. (1982). Aspects Sociaux et Economiques se la Vie Religieuse dans l’Anatolie GrécoRomaine. Leiden: E. J Brill.
• Dinç, R. (2003). Tralleis. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Dinç, R., Meyer, G. (2004) Mélanges de cultures et de populations à Tralles d’après deux nouvelles inscriptions. Mediterraneo Antico. Economie Società Culture, VII.1., ss. 287-315.
• Fritze, H. Von. (1910). Die Münzen von Pergamon. Berlin: Königlichen Akademie der Wissenschaften.
• Gökyıldırım, T. (2016). İstanbul Arkeoloji Müzeleri Lydia Sikkeleri Kataloğu. İstanbul: İstanbul Arkeoloji Müzeleri.
• Hammerschmied, K. (geb. Jürgens) (2018). The Panhellenic Festival of Artemis Leukophryene in Magnesia-On-The-Meander. A Spatial Analysis of a Hellenistic Procession. U. Luig (Ed.), Approaching the Sacred. Pilgrimage in historical and intercultural perspective içinde (ss. 91-127). Berlin: Edition Topoi.
• Hansen, E. V. (1971)., The Attalids of Pergamon. Ithaca-London: Cornell University Press.
• Head, B. V. (1911). Historia Numorum. London: Clarendon Press.
• I Tralleis: Die Inschriften von Tralleis and Nysa, I: Die Inschriften von Tralleis (1989). Bonn: Habelt.
• Imhoof-Blumer F. (1897). Lydische Stadtmünzen, Neue untersuchungen. Cenevre-Leipzig, 1877: Schweizer. Numismat. Gessellschaft-Otto Harrassowitz.
• Kaletsch, H. (2002). Tralleis, Der Neue Pauly. Bd. 12/1, ss.750-751.
• Kinns, P. (1983). The Amphictionic coinage reconsidered. NC 143.ss. 1-22.
• Kinns, P. (1989). Two studies in the silver coinage of Magnesia on the Meander. G. Le Rider et alii (Eds.), Kraay-Morkholm Essays, Numismatic Studies in Memory of C.M. Kraay and O. Morkholm içinde (ss.137-148). Louvain la Neuve: Publications d'Histoire de l'Art et d'Archeologie de l'Universite Catholique de Louvain.
• Kleiner, F.S, Noe, S. P. (1977). The Early Cistophoric Coinage. ANS NS 14. New York: American Numismatic Society.
• Knoepfler, D. (2010). Les agonothètes de la Confédération d’Athéna Ilias: une interpretation nouvelle des données épigraphiques et ses conséquences pour la chronologie des émissions monétaires du Koinon. Studi Ellenistici 24, ss.33-62.
• Laumonier, A. (1958). Les Cultes indigènes en Carie. Paris: E. De Boccard.
• Le Rider, G. (1973). Un tétradrachme d'Athéna Niképhoros. RN,1973, ss. 66-79.
• Le Rider, G. (1977). F.S.Kleiner et S.P.Noe, The early cistophoric coinage. RN 19, ss. 204-205.
• Marcellesi, M. (2012). Pergame de la fin du Ve au début du Ier siècle avant J.-C. Pratiques monétaires et histoire. Studi Ellenistici 26, Pisa: Fabrizio Serra.
• Meadows, A. (2014). III. A new cistophoric fraction of Tralles?. R.Ashton, P.Kinns, A.Meadows (Eds.), Opuscula Anatolica IV () içinde, NC 2014, ss. 1-27. OMS: L. Robert, Opera Minora Selecta I-IV, Amsterdam, ss. 1969-1974.
• Ölmez, F. (1996). Tralles’den üç yeni yazıt, ArkDerg 4, ss.181-189.
• Pace, B. (1923). Diana Pergaea. W. H. Buckler ve W. M. Calder (Eds.), Anatolian Studies presented to Sir William Mitchell Ramsay içinde (ss. 297-314). Manchester: Mancherster University Press.
• Lefèvre, F., Pillot, W. (2015). La Confederation d’Athéna Ilias: Administration et Pratiques Financières. REG 128, ss.1-27.
• Polaschek, E. (1975). Tralleis. RE, VI, ss. 2091-2093.
• Psoma, S. (2007). Profitable Networks: Coinages, panegyris and Dionysiac artists. Mediterranean Historical Review 22.2 içinde, ss. 237-255.
• Psoma, S. (2008). Panegyris Coinage. AJN 20, ss. 227-255.
• Raven, E.J.P. (1950). The Amphictonic coinage of Delphi, 336-334 BC. NC 111, ss. 1-22.
• Rayet, O. (1877). Milet et le golfe latmique. Paris: J. Baudry.
• Robert, L. (1937). Études Anatoliennes: Recherches sur les inscriptions Grecques de l’Asie Mineure. Amsterdam, E. de Boccard.
• Robert, L. (1946). Villes de Carie et d’Ionie dans la liste des théorodoques de Delphes. BCH 70, ss. 506-523.
• Robert, L. (1951). Etudes de Numismatique. Paris: Collège de France.
• Robert, L., Robert, J. (1954). La Carie, Histoire et Géographie Historique avec le recueil des inscriptions antiques. Tome II: Le Plateau de Tabai et ses environs. Paris: Adrien-Maisonneuve.
• Robert, L. (1962). Les villes d’Asie Mineur (1935 ilk baskı). Paris: E. de Boccard.
• Robert, L. (1966). Monnaies antiques en Troade. Geneve-Paris: Droz-Minard.
• Robert, L. (1967). Monnaies Grecques. Types, légendes, magistrats, monétaires et Géographie. Geneve-Paris: Librairie Droz.
• Robert, L. (1977). Documents d'Asie Mineure. BCH 101, ss. 43-132.
• Robinson, E.S.G. (1921). Greek Coins from the Dardanelles. NC 1921, ss. 1-25.
• Ruge, W. (1937). Tralleis. RE 2 VI A, ss. 2092-2128.
• Savalli, I., Lestrade (2001). Les Attalides et les cités Grecques d’Asie Mineur au IIeme siècle a.C.. A.Bresson-R.Descat (Eds.), Les Cités d’ASie Mineure Occidentale au II eme siècle a.C. içinde (ss. 77- 92). Bordeaux, Ausonius.
• Schwabl, H. (1972) Zeus I. Epiklesen. RE 10A, ss. 253-376.
• Schaefer, I. (1912). De Iove Apud Cares Culto. Dissertatio Inauguralis. Ehrhardt: Halis Saxonum.
• Seltman, C.T. (1921). The temple coins of Olympos. Cambridge, Bowes&Bowes.
• Sokolowski, F. (1955). Lois sacrées de l’Asie Mineure. Paris, E. de Boccard.
• Sumi, G. (2004). Civic Self-Representation in the Hellenistic World: The Festival of Artemis Leukophryene in Magnesia on the Meander. B.Sinclair ve D.Glenys (Eds.), Games and Festivals in Classical Antiquity içinde (ss. 79-92). Oxford, Archaeopress.
• SNG Cop: Sylloge Nummorum Graecorum. The Royal Collection of Coinsand Medals Danish National Museum, Lydia, I-II, Cophenhagen, 1947.
• SNG München: Sylloge Nummorum Graecorum. München Staatlice Münzsammlung. Bd.23, Lydien, München, 1997.
• Svoronos, J.N. (1896). BCH 20, ss. 40-60.
• Şahin, N. (2001) Zeus’un Anadolu Kültleri. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• TAM V: TituliAsiaeMinoris, V. Tituli Lydiaelinguis Graeca et Latinaconscripti.
• Thonemann, P. (2003). Hellenistic Inscriptions from Lydia. EA 36, ss. 95-108.
• Thonemann, P. (2011). The Maeander Valley: A Historical Geography from Antiquity to Byzantium. Cambridge: Cambridge University Press.
• Thonemann, P. (2016). A Hellenistic isopoliteia decree from Laodikeia on theLykos. Philia2, ss. 42-52.
• Türkmen, H. (2004). Tralleis kazılarında bulunan Roma imparatorluk dönemi sikkeleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Üreten, H. (2006). Roma Dönemi’ne kadar Tralles Tarihi ve Attaloslar ile İlişkiler. AÜ Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 38, ss. 195-212.
• Üreten, H. (2012). Magnesia ad Maeandrum ve Artemis Leukophryene: Hellenistik Dönem Kraliyet Mektuplarının Katkılarına bir Bakış. History Studies 4 (2), ss. 373-392.
• Üreten, H. (2014). Tralleis: Augustus Neokratı (NEOKOROS TOU SEBASTOU). Tarih Okulu Dergisi, XX, ss. 433-390.
• Üreten, H. (2018). Lydia’nın kentleşmesinde Pergamon krallığının katkısı. M.Tepekaya ve Z.Atar (Eds.), Geçmişten Günümüze Manisa, cilt I. içinde (ss.1-27). Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yayınları.
• Vial, C. (2003). À proposdesconcours de l'Orient méditerranéen à l'époque hellénistique. F.Prost (Ed.), l'Orient méditerranéen: de al mort d'Alexandreaux campagnes de Pompée içinde (ss. 311-328). Rennes: Presses universitaires de Rennes.
• Waddington: Inventaire sommaire de la Collection Waddington (1897). (E.Babelon), Paris: C. Rollin et Feuardent.
• Winterthur: Griechische Münzenin Winterthur II (1997). (H.Bloesch),Winterthur: Münzkabinett.
• Zisa, A.D. (1992). Osservazioni sulle rappresentazioni monetali dell’Artemide di Perge. RIN 94, ss. 35-52.