Vehbi Koç Vakfı Çağdaş Sanat Koleksiyonu’nun Oluşumu ve Arter Müzesine Dönüşümü

Yıl 2022, Sayı: 25, 147 - 165, 31.05.2022

Hatice Özdoğan Türkyılmaz

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1123800

Cited By: 1

Öz

Bu makalede, Türkiye kültür sanat ortamının önemli kurumlarından Vehbi Koç Vakfı’nın İstanbul’da bir çağdaş sanat müzesi kurma projesi doğrultusunda oluşturmaya başladığı Çağdaş Sanat Koleksiyonu’nun başlangıcı, genel yapısı ve Arter müzesine dönüşümü ele alınacaktır. Çalışmamız kapsamında kaynak ve verilere ulaşma sürecinde, başlıca iki yöntem izlenmiştir: Öncelikle, çeşitli ulusal ve uluslararası arşivler ile veri tabanlarında kapsamlı bir araştırma ve literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra araştırmamız doğrultusunda başta Vehbi Koç Vakfı yetkilileri olmak üzere konumuzla ilgili projelerde, sergilerde çalışmış ya da herhangi bir şekilde o süreçleri gözlemleme, deneyimleme imkânı olan sanatçılar, küratörler, müze yöneticileri ve diğer uzmanlarla iletişime geçilerek görüşme ve/veya yazışmalar gerçekleştirilmiştir. Kütüphane ve arşivlerden ulaştığımız her türlü yazılı-basılı-görsel-işitsel doküman ile gerçekleştirmiş olduğumuz kişisel görüşme/yazışma ve söyleşilerden elde ettiğimiz yeni bilgi ve veriler makalede değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vehbi Koç Vakfı, Çağdaş Sanat, Koleksiyonculuk, Küratör/lük, Arter Müzesi

Kaynakça

• Adlı, A. (2019). Ramses değiliz ki tombak buhurdanla gömülelim! 29.05.2019 tarihinde https://www.nadirkitap.com/bahattin-oztuncay-roportaji-blog25.html adresinden edinilmiştir.
• Akgün, M. (12 Kasım 2011). Metropolitan’ın hazineleri. Radikal Hayat, s. 39.
• Akman, R. ve Tüzün, G. (2018). Vehbi Koç Vakfı ansiklopedisi (Arter, İstiklal Serüveni çağdaş sanat sergi dizisi, Ömer Mehmet Koç, René Block, TANAS, Türkiye’de Güncel Sanat monografi dizisi, Vehbi Koç Vakfı maddeleri). [Dijital Sürüm]. İstanbul: Ofset Yapımevi ve Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. [Matbu].
• Aköz, E. (4 Kasım 2017). Ömer Koç’un koleksiyonu. Sabah.https://www.sabah.com.tr/yazarlar/cumartesi/akoz/2017/11/04/omer-kocun-koleksiyonu
• Altındere, H. (24 Ekim 2017). Halil Altındere ile Pilot Galeri’de gerçekleştirilen kişisel görüşme, İstanbul.
• Altunok, Ö. (2019). Çağdaş sanat odağında 14 yıllık bir çalışma. Art Unlimited (Arter özel sayısı), ss. 6-10.
• Altunok, Ö. (17 Eylül 2019). Arter: bir buluşma ve beraber keşfetme alanı. Art Unlimited, 53, 13.05.2022 tarihinde https://www.unlimitedrag.com/post/arter-bir-bulusma-ve-beraberkesfetme-alani adresinden edinilmiştir.
• Andaç, Ş. (7 Kasım 2009). Koç Metropolitan’da Osmanlı New York’ta: müze başkanı Rahmi Koç’u aradı, “Yunanlılar var, siz de gelin” dedi. Milliyet, s. 8.
• Anonim. (24 Şubat 2008). Ömer Koç kimin güncel sanat koleksiyonunu milyon dolarlara satın aldı? Sabah Pazar [Elektronik Sürüm].
• Anonim. (7 Kasım 2009a). Koç farkıyla Metropolitan’da Osmanlı Galerisi açılıyor. Taraf, ss. 1; 17.
• Anonim. (7 Kasım 2009b). Metropolitan’a “Koç”tan iki galeri. Radikal, s. 25.
• Anonim. (2010). Çağdaş sanata yeni alan Arter’in açılış sergisi “Starter”. Sanat Dünyamız, 116,ss. 51-66.
• Anonim. (7 Nisan 2011). Görünmezlik Taktikleri (basın bülteni). 10.02.2019 tarihinde http://www.arter.org.tr/W3/Files/PressItems/G%C3%B6r%C3%BCnmezlik%20Taktikleri_basin_bulteni.pdf adresinden edinilmiştir.
• Anonim. (26 Ekim 2011a). Metropolitan Müzesi’ne Koç imzası. Dünya, s. 18.
• Anonim. (26 Ekim 2011b). New York’ta The Met’le başladı sanatta “yeni sürpriz” peşinde. Milliyet, s. 9.
• Anonim. (21 Ekim 2017). Yoğun ilgi gören ‘Kapı Çalana Açılır’ sergisi küratörlerinden Ömer M. Koç Koleksiyonu yöneticisi Károly Aliotti sergiyi ve kapının ardındakileri anlattı. Habertürk [Elektronik Sürüm].
• ARTER. (t.y.-a). ARTER hakkında, ARTER taşınıyor. 09.05.2019 tarihinde http://www.arter.org.tr/W3/?sAction=ArterAbout adresinden edinilmiştir.
• ARTER. (t.y.-b). VKV hakkında. 18.05.2019 tarihinde http://www.arter.org.tr/W3/?sAction=AboutVKV adresinden edinilmiştir.
• §Arter. (t.y.). Arter hakkımızda, koleksiyon ve sergiler. 30.03.2022 tarihinde https://www.arter.org.tr/hakkimizda adresinden edinilmiştir.
• Arter. (2019). Arter, haberler, Arter’in yönetim kurulu açıklandı. 29.07.2019 tarihinde http://www.arter.org.tr/Haberler adresinden edinilmiştir.
• Aytulu, G. (28 Şubat 2016). Deva nâ-pezir sanat âşığı, kendine özgü işadamı: Ömer Koç. Hürriyet Kelebek [Elektronik Sürüm].
• Baliç, İ. (20 Ekim 2017). Arter İletişim Direktörü İlkay Baliç ile gerçekleştirilen kişisel görüşme, İstanbul.
• Bay, Y. (2010). “Bekleyin, bizi seyredin; bizden daha çok şey çıkacak!”. Milliyet Sanat, 614, ss. 53-55.
• Baykal, E. (19 Nisan 2019). Arter Sergiler Direktörü Emre Baykal ile Arter’in Dolapdere’deki yeni binasında gerçekleştirilen kişisel görüşme, İstanbul.
• Baykal, E. (5-7-20 Ekim 2020). Arter Sergiler Direktörü Emre Baykal ile gerçekleştirilen kişisel yazışma [internet üzerinden].
• Block, R. (28 Kasım 2016). René Block ile Edition Block’ta gerçekleştirilen kişisel görüşme [Almanca], Berlin.
• Block, R. (28 Aralık 2018). René Block ile Edition Block’ta gerçekleştirilen kişisel görüşme [İngilizce], Berlin.
• Block, R. (20 Haziran 2019). René Block ile yazılı olarak gerçekleştirilen söyleşi [internet üzerinden, İngilizce].
• Bozkurt, T. (7 Kasım 2009). Koç sponsor oldu; Osmanlı, Amerika seferine çıkıyor. Zaman, s. 36.
• Eichhorn, M. (2014). Variationen eines Lebens. Interview mit René Block/Bir hayat üzerine çeşitlemeler: René Block ile söyleşi. M. Babias ve R. Block (Yay. haz.), n.b.k. Diskurs Band 8: The Unanswered Question. İskele 2 içinde (ss. 65-79). Berlin: Neuer Berliner Kunstverein // TANAS – Raum für zeitgenössische türkische Kunst // Köln: Verlag der Buchhandlung Walther König.
• Ertem, L. (7 Kasım 2009). Koç Ailesi’nden Metropolitan’a 75 yıllık imza. Akşam, ss. 1, 6.
• Ertuğ, A. C. (2007). Ömer Koç Koleksiyonu’ndaki oryantalist desen, suluboya ve resimlerden seçki. Sanat Dünyamız, 103, ss. 166-181.
• Fereli, M. (2015). Die Zauberblock-flöte. R. Block (Yay.). E. Scharrer (Ed.), Blocks Weekend Zeitung (ss. 108-110). Berlin: Edition Block GmbH.
• Glaser, M. (2010). …ama bu daha sadece başlangıç! René Block ile Martin Glaser arasında gerçekleştirilen görüşme. İ. Baliç (Ed.), Starter - Vehbi Koç Vakfı Çağdaş Sanat Koleksiyonu’ndan İşler içinde (ss. 26-40). İstanbul: ARTER.
• Glaser, M. (2014). “TANAS war mein Istanbul”. Interview mit René Block / “TANAS Benim İstanbul’umdu”: René Block ile söyleşi. M. Babias ve R. Block (Yay. Haz.), n.b.k. Diskurs Band 8: The Unanswered Question. İskele2 içinde (ss. 143-155). Berlin: Neuer Berliner Kunstverein // TANAS – Raum für zeitgenössische türkische Kunst // Köln: Verlag der Buchhandlung Walther König.
• Haydaroğlu, M. (2007). Ömer M. Koç: koleksiyoner. Sanat Dünyamız, 103, ss. 144-165.
• Haydaroğlu, M. (2014). Vehbi Koç Vakfı’nın çağdaş sanat çalışmaları üzerine Melih Fereli ile söyleşi. Sanat Dünyamız, 138, ss. 22-47.
• İnan, E. (26 Ekim 2011). Koç Ailesi Metropolitan’da iki galeriye adını verdi, muhteşem Osmanlı’yı dünyaya tanıtacak. Vatan, s. 8.
• Kadak, Ş. (26 Ekim 2011). 5 milyon kişi Koç’un ismini taşıyan galerilerde Osmanlı eserlerini görecek! Sabah, s. 19.
• Kimsesizcan, G. (29 Mart 2013). Ömer Koç’tan sanat için 50 milyon Euro. Hürriyet Kelebek. [Elektronik Sürüm]
• Knapstein, G. (2011). René Block im Gespräch mit Gabriele Knapstein. S. Pfeffer (Yay.). F. Schäfer (Ed.), [anlässlich der Gesprächsreihe Alte Hasen in den KW Institute for Contemporary Art, Berlin am 24. November 2009] Köln: Verlag der Buchhandlung Walther König.
• Koç. (t.y.-a). Faaliyet alanları. 18.05.2019 tarihinde https://www.koc.com.tr/tr-tr/faaliyetalanlari adresinden edinilmiştir.
• Koç. (t.y.-b). Faaliyet alanları, projeler, İstanbul Bienali. 18.05.2019 tarihinde https://www.koc.com.tr/tr-tr/faaliyet-alanlari/projeler/istanbul-bienali adresinden edinilmiştir.
• Koç. (t.y.-c). Faaliyet alanları, sektörler. 18.05.2019 tarihinde https://www.koc.com.tr/tr-tr/faaliyet-alanlari/sektorler adresinden edinilmiştir.
• Koç, Ö. M. (2010). Sunuş. İ. Baliç (Ed.), Starter - Vehbi Koç Vakfı Çağdaş Sanat Koleksiyonu’ndan İşler içinde (ss. 6-7). İstanbul: ARTER Yayını.
• Kudatgobilik, T. (2017). Koç’ta üç nesil: sanayi barışına adanmış bir hayat hikâyesi. K. Tankuter ve R. Akar (Yay. Haz.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Levent, S. (26 Ekim 2011). Koç adını Metropolitan’a kazıdı. Radikal, ss. 24-25.
• Madra, B. (21 Şubat 2017). Beral Madra ile BM Çağdaş Sanat Merkezi’nde gerçekleştirilen kişisel görüşme, İstanbul.
• Meşher. (2021). Meşher hakkında. 30.03.2022 tarihinde https://www.mesher.org/About adresinden edinilmiştir.
• Milner, C. (8 Mart 2013). Sex, death and ceramics: Turkish businessman Ömer Koç talks about his collecting passions. Financial Times, Collecting (sanat eki) [Elektronik Sürüm].
• Miraç, Z. (28 Şubat 2016). Kitaplarla dolu bambaşka bir dünyası var. Cumhuriyet, [Elektronik Sürüm].
• Oral, Z. (26 Ekim 2011). Metropolitan’a Koç imzası: açılışa 6 gün kaldı. Cumhuriyet, ss. 1- 18.
• Özdoğan Türkyılmaz, H. (2019). Küreselleşen Türkiye’nin kültür ve sanat ortamında bir aktör: René Block (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özdoğan Türkyılmaz, H. (2021). René Block Koleksiyonu’nda yer alan Türkiyeli sanatçılar ve eserleri. 24. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu içinde (ss. 520-546). Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yayınları.
• Öztuncay, B. (2007). Ömer Koç Fotoğraf Koleksiyonu. Sanat Dünyamız, 103 ss. 182-195.
• Pektaş, N. (2017). Tutkuya dönüşen emek: Melih Fereli’nin belleğinde titreşen sesler, renkler, biçimler ve sahneler. Bellek / Emek: Söyleşiler içinde (ss. 109-137). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Poyraz, E. (Ocak-Mart 2018). Kapı çalana açılır. AltÜst Dergisi, 25.
• Satmış, D. (26 Ekim 2011). Koç’tan Metropolitan’a 75 Yıllık Osmanlı İmzası. Habertürk, s. 15.
• Sülün, E. N. (2019). Türkiye’de çağdaş sanat koleksiyonculuğu. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Sülün, E. N. (2020). Türkiye’de 2000 sonrası sanat piyasasında sanatın kurumsallaşma eğilimi: Arter örneği. ulakbilge, 47, ss. 435-458.
• Şüyün, F. (2 Ekim 2017). Ömer M. Koç Koleksiyonundan 30 eser Abdülmecid Köşkü’nde. Dünya [Elektronik Sürüm].
• Tenger, H. (20 Nisan 2019). Hale Tenger ile gerçekleştirilen kişisel görüşme, İstanbul.
• Tanış, T. (11 Eylül 2011). Koç Ailesi’nin Met’teki Osmanlı Galerilerini gezdim. Hürriyet Pazar, s. 2.
• Vehbi Koç Vakfı. (2013a). Kültür, Arter. 18.05.2019 tarihinde http://www.vkv.org.tr/tr/kultur/arter-15#prettyphoto[Gallery]/1/ adresinden edinilmiştir.
• Vehbi Koç Vakfı. (2013b). Kültür, çağdaş sanat. 18.05.2019 tarihinde http://www.vkv.org.tr/tr/kultur/cagdas-sanat-132 adresinden edinilmiştir.
• Yıldırım, E. (2014). Die Vehbi Koç Stiftung/Vehbi Koç Vakfı. M. Babias ve R. Block (Yay. Haz.). n.b.k. Diskurs Band 8: The Unanswered Question. İskele2 içinde (ss. 11-18). Berlin: Neuer Berliner Kunstverein // TANAS – Raum für zeitgenössische türkische Kunst // Köln: Verlag der Buchhandlung Walther Köni.