Sentimentality and Sensibility: Sentimental Parson Yorick’s (Sentimental) Adventure in Laurence Sterne’s A Sentimental Journey

Yıl 2024, Sayı: 29, 177 - 193, 31.05.2024

Çiğdem Buğdaycı

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1453801

Öz

This article focuses on the importance of evaluating the meaning and significance of the word “sentimental” and its cognate words in Laurence Sterne’s A Sentimental Journey through France and Italy in the eighteenth century, also called the Age of Sensibility, both etymologically and philosophically. The article discusses Turkish translations of these words, considering their etymology in Latin and Ottoman translations. The article demonstrates that Turkish translations lose some meanings and miss emotionally specific contextualizations. Moreover, it argues that the inconsistency in translations of the concepts leads not only to a chaotic conceptual space in Turkish but also to misinterpretation. Starting from the point that the cult of sensibility and the sentiments it embodies are unique to the Romance languages and emerge from their intellectual traditions, the paper analyzes the significance of the sentiments of Yorick, the protagonist of A Sentimental Journey, through detailed textual analysis, its reception, and its philosophical background.

Anahtar Kelimeler

Laurence Sterne, A Sentimental Journey through France and Italy, Age of Sensibility, Emotion Studies, sentimentalism

Hissiyat ve Duyarlılık: Laurence Sterne’ün Duygu Yolculuğu’nda Mütehassis Papaz Yorick’in (Hissî) Sergüzeşti

Öz

Bu makalede, Laurence Sterne’ün Duygu Yolculuğu eserinin adında geçen “sentimental” kelimesinin ve içinde bulunduğu kelime öbeğinin “Duyarlılık Çağı” olarak da adlandırılan on sekizinci yüzyılda kazandığı anlam ve önemin hem etimolojik hem de felsefî açıdan ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu kelime öbeğinin Türkçe çevirileri, kelimenin Latin dillerindeki etimolojisi ve Osmanlıca çeviriler üzerinden tartışılmaktadır. Türkçeye yapılan çevirilerde bazı anlamların yitirildiği ve duygusal açıdan özgül bağlamlandırmaların eksik kaldığı gösterilmektedir. Ayrıca, çevirilerdeki tutarsızlıkların sadece kaotik bir kavramsal alan yaratmakla kalmayıp, yanlış yorumlamalara da yol açtığı savunulmaktadır. Duyarlılık kültünün ve onun içerdiği hissiyatın Latin dillerine özgü olup onların entelektüel geleneklerinden kaynaklanmasından yola çıkarak, Yorick karakterinin hislerinin önemi; Duygu Yolculuğu’nun ayrıntılı metin analizi, eserin alımlanması ve felsefî arka planının incelenmesi yoluyla analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Laurence Sterne, Duygu Yolculuğu, Duyarlık Çağı, Duygu Çalışmaları, duyumsayışçılık

Kaynakça

• Ali Seydî. (2019). Defter-i galatât (R. Ş. Şişman, Ed.; C. 3). Dün Bugün Yarın.
• Austen, J. (1946). Sağduyu ve duyarlık (V. Güray, çev.). MEB.
• Austen, J. (2017). Aşk ve mantık (Y. Uslü, çev.). Artemis.
• Austen, J. (2019). Akıl ve tutku (H. Koç, çev). İş Bankası.
• Barker-Benfield, G. J. (1992). The culture of sensibility: Sex and society in eighteenth-century Britain. The University of Chicago Press.
• Battestin, M. C. (1994). Sterne among the philosophes: Body and soul in a sentimental journey. Eighteenth-century fiction, 7(1), 17-36.
• Bell, M. (2000). Sentimentalism, ethics and the culture of feeling. Palgrave.
• Boddice, R. (2018). The history of emotions. Manchester University Press.
• Boddice, R. (2019). A history of feelings. Reaktion Books.
• Brissenden, R. F. (1974). Virtue in distress: Studies in the novel of sentiment from Richardson to Sade. Barnes & Noble.
• Cash, A. H. (1975). Laurence Sterne: The early and middle years. Methuen.
• Çankı, M. N. (2021). Büyük felsefe lûgatı (R. Alpyağıl, Ed.). İz.
• Dicle, E. (Ed.). (2022). Edebiyatın duygu haritası. Dergâh.
• Dixon, T. (2006). From passions to emotions: The creation of a secular psychological category. Cambridge University Press.
• Dixon, T. (2023). The history of emotions: A very short introduction. Oxford University Press.Edebiyat ve Duygular. (2023). VakıfBank Kültür Yayınları.
• Ellison, J. (1997). Transatlantic cultures of sensibility: Teaching gender and aesthetics through the prospect. S. C. Behrendt & H. Kramer Linkin (Ed.), Approaches to teaching British women poets of the romantic period içinde (ss. 85-88). MLA.
• Eruz, S. F. (2003). Çeviriden çeviribilime. Multilingual.
• Gerard, W. B., & Newbould, M.-C. (Ed.). (2021). Laurence Sterne’s a sentimental journey: A legacy to the world. Bucknell University Press.
• Hume, D. (2009). İnsan doğası üzerine bir inceleme (E. Baylan, çev.). Bilgesu.
• Keymer, T. (2009). The Cambridge companion to Laurence Sterne. Cambridge University Press.
• Koç, E. (2009). Türkiye’de felsefe dilinin gelişimi ve çeviri faaliyetlerine genel bir bakış. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 103-120.
• La Mettrie. (2022). Makine insan (A. Avcan & E. Erkan, Çev.). Fol.
• Lipski, J. (2016). The masquerade metaphor and the paradoxes of sentiment in A sentimental journey. M. New, P. de Voogd, & J. Hawley (Eds.), Sterne, Tristram, Yorick: Tercentenary Essays on Laurence Sterne içinde (ss. 187-199). University of Delaware Press.
• Locke, J. (2017). İnsan anlığı üzerine bir deneme (V. Hacıkadiroğlu, çev.). Kabalcı.
• Manning, S. (2004). Sensibility. T. Keymer & J. Mee (Eds.), The Cambridge companion to English literature from 1740 to 1830. içinde 80-99, Cambridge University Press.
• Massumi, B. (2002). Parables for the virtual: Movement, affect, sensation. Duke University Press.
• McGann, J. (1996). The poetics of sensibility: A revolution in literary style. Oxford University Press.
• Mullan, J. (1988). Sentiment and sociability: The language of feeling in the eighteenth century. Oxford UP.
• Nagle, C. C. (2007). Sexuality and the culture of sensibility in the British romantic era. Palgrave Macmillan.
• Pamuk, O. (2011). Saf ve düşünceli romancı. İletişim.
• Plamper, J. (2015). The history of emotions: An İntroduction (K. Tribe, çev.). Oxford University Press.
• Pym, A. (2007). Philosophy and translation. P. Kuhiwczak & K. Littau (Eds.), A companion to translation studies içinde (ss. 24-44). Multilingual Matters.
• Reddy, W. M. (2001). The navigation of feeling: A framework for the history of emotions. Cambridge University Press.
• Rosenwein, B. H. (2019). Duygular tarihi nedir? (K. Özdil & R. Cristiani, çev.). Islık.
• Smith, A. (2018). Ahlaki duygular kuramı (D. Kızılay, çev.). Pinhan.
• Sterne, L. (1999a). Duygu yolculuğu (N. Yeğinobalı, çev.). Ayrıntı.
• Sterne, L. (1999b). Tristram Shandy Beyefendi’nin hayatı ve görüşleri (N. Yavuz, çev.). YKY.
• Stout, G. D., & Sterne, L. (1967). A sentimental journey through France and Italy. University of California Press.
• Todd, J. (1986). Sensibility: An introduction. Methuen.
• Urgan, M. (2020). İngiliz edebiyatı tarihi. YKY.
• Van Sant, A. J. (1993). Eighteenth-century sensibility and the novel: The senses in social context. Cambridge University Press.
• Williams, R. (1985). Keywords: A vocabulary of culture and society (Rev. and expanded ed.). Fontana.
• Woolf, V. (1999). Giriş. (S. R. Kırkoğlu, çev.), Duygu yolculuğu içinde. Ayrıntı.
• Yardımcı, H. Ç. (2022). Cumhuriyet ve hissiyat: Falih Rıfkı Atay’da modernlik ulus ve duygular. İletişim.
• Young, R. J. C. (2014). Philosophy in translation. S. Berman & C. Porter (Ed.), A Companion to Translation Studies içinde (ss. 41-53). Wiley Blackwell.