İLK BİRİKİM VE DEVLET GARANTİSİ: OSMANLI’DA DEMİRYOLLARI VE GÜNÜMÜZDE ŞEHİR HASTANELERİ YÖNTEMLERİ

Yıl 2020, Sayı: 34, 309 - 336, 31.12.2020

Ali Mert Taşcıer

Öz

Kapitalist devletin gerek hukuka gerekse zor kullanma gücüne dayanarak elde ettiği birikimi, özel sektöre transfer ederek sermayeye dönüştürmesinin çeşitli yolları vardır ki bunlar süreç itibariyle ilk birikim çözümlemesi kapsamında değerlendirilebilmektedir. Türkiye özelinde Osmanlı Devleti’nde yaptırılan demiryollarına verilen kilometre garantisi ve yakın zamanda yapılan şehir hastanelerine verilen hasta ve/veya işlem garantisi de aynı nitelikte yöntemlerdir. Çalışmada, bu devlet garantilerinin ilk birikime nasıl yöntem olduğu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

kapitalizm, ilk birikim, demiryolları, şehir hastaneleri, devlet garantisi

Kaynakça

• Akyıldız, Ali (2005), Anka’nın Sonbaharı, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Atilla, A. Nedim (2002), İzmir Demiryolları, (İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını).
• Avcıoğlu, Doğan (2001), Türkiye’nin Düzeni, (İstanbul: Tekin Yayınevi).
• Baghdad Railway (t.y), http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/History/CIOB (15.10.2020). BBC Türkçe (2019), https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-50570562 (24.11.2020).
• Beyazıt, İlhan (2020), “Covid-19 Salgını ve Şehir Hastaneleri”, https://www.ttb.org.tr/kutuphane/covid19-rapor_6/covid19-rapor_6_Part27.pdf (28.112020).
• Bonefeld, Werner (2014), “Kapitalist Birikim ve Özgür Emek: Toplumsal Kuruluş Üzerine”, (Çev. Öykü Şafak Çubukçu), Göztepe, Özay (Der.), İlkel Birikim: Sermeyenin Kaldıracı, (Ankara: Nota Bene Yayınları): 65-87.
• Boratav, Korkut (2005), Türkiye İktisat Tarihi (1908-2002), (Ankara: İmge Kitabevi).
• Can, Bülent Bilmez (2000), Demiryolundan Petrole Chester Projesi, (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları).
• De Angelis, Massimo (2014), “Marx ve İlkel Birikim: Kapitalist ‘Çitleme’nin Sürekli Karakteri”, (Çev. Yeşim Akmeraner), Göztepe, Özay (Der.), İlkel Birikim: Sermeyenin Kaldıracı, (Ankara: Nota Bene Yayınları): 89-114.
• Deutsche Welle (2020), https://www.dw.com/tr/%C5%9Fehir-hastanelerim%C3%BCkemmeliyet-merkezi-mi-y%C3%BCk-m%C3%BC/a54934971 (16.09.2020)
• Dobb, Maurice, Paul Sweezy, Christopher Hill, K. H. Takahashi and R. Hilton (1984), Feodalizmden Kapitalizme Geçiş, (Çev. Müge Gürer ve Semih Sekmen), (İstanbul: Metis Yayınları).
• Earle, Edward Mead (1972), Bağdat Demiryolu Savaşı, (İstanbul: Milliyet Yayınları).
• Engin, Vahdettin (2002), “Osmanlı Devleti’nin Demiryolu Siyaseti”. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek ve Salim Koca (Der.), Türkler Ansiklopedisi, (Ankara: Yeni Türkiye Yayınları): 462-469.
• Göztepe, Özay (2014), “Sermayenin Kaldıracı: İlkel Birikim”, Göztepe, Özay Der.), İlkel Birikim: Sermayenin Kaldıracı, (Ankara: Nota Bene Yayınları): 15-36.
• Güneş, Ahmet M. (2009), “Kamu Hizmetlerinin Yürütülmesinde Yeni Bir Yöntem: Kamu Özel Ortaklığı”, Güncel Hukuk Dergisi, Şubat, s. 58-62.
• Gürkan, Ceyhun (2019), “Aydınlanma ve İlk Birikim Çelişkisinde Halk ve Halkçı Ekonomi Politik”. Memleket Siyaset Yönetim, 32, s. 1-30.
• Harvey, David (2004), “Yeni Emperyalizm: Mülksüzleşme Yoluyla Birikim”, (Çev. Evren Mehmet Dinçer) Praksis, Sayı 11, s. 23-48.
• Harvey, David (2011), Umut Mekanları, (Çev. Zeynep Gambetti), (İstanbul: Metis Yayınları).
• Kalkınma Bakanlığı (2017), Dünyada ve Türkiye’de Kamu Özel İşbirliği Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler Raporu 2016.
• Kalkınma Bakanlığı (2018), Dünyada ve Türkiye’de Kamu Özel İşbirliği Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler Raporu 2017.
• Karal, Enver Ziya (1983). Osmanlı Tarihi, 8. Cilt. (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları).
• Kaynak, Muhteşem (1984), “Osmanlı Ekonomisinin Dünya Ekonomisine Eklemlenme Sürecinde Osmanlı Demiryollarına Bir Bakış”, Yapıt Toplumsal Araştırmalar Dergisi, 5, s. 66-85.
• Köymen, Oya (2007), Sermaye Birikirken Osmanlı, Türkiye, Dünya, (İstanbul: Yordam Kitap). Kurmuş, Osman (1982), Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, (Ankara: Savaş Yayınları).
• Lenin, Vladimir İlyiç (1998), Emperyalizm-Kapitalizmin En Yüksek Aşaması, (Çev. Cemal Süreya), (Ankara: Sol Yayınları).
• Luxemburg, Rosa (1986), Sermaye Birikimi, (Çev. Tayfun Ertan), (İstanbul: Alan Yayınları).
• Marx, Karl (2011), Kapital, 1.Cilt, (Çev. Mehmet Selik ve Nail Satlıgan), (İstanbul: Yordam Yayınları).
• Marx, Karl (2014), Grundrisse, (Çev. Sevan Nişanyan), (İstanbul: Birikim Yayınları).
• Noviçev, A. D. (1979), Osmanlı İmparatorluğu’nun Yarı Sömürgeleşmesi, (Çev: Nabi Dinçer), (Ankara: Onur Yayınları).
• Onur, Ahmet (1953), Türkiye Demiryolları Tarihi, (İstanbul: Kara Kuvvetleri Yayınları).
• Ortaylı, İlber (2006), Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu, (İstanbul: Alkım Yayınevi).
• Övgün, Barış ve Berk Pınar (2020), “Şehir Hastaneleri Reformunun Uluslararası Boyutu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (69), s. 1268- 1276.
• Özuğurlu, Metin (2003), “Marksizm ve İlkel Sermaye Birikimi”, Barış Ünlü, Korkut Boratav ve Ali Ekber Doğan (Der.), Marksizm Ve… (Ankara: İmge Kitabevi): 161-191.
• Özyüksel, Murat (2002), “Anadolu ve Bağdat Demiryolları”, Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek ve Salim Koca (Der.), Türkler Ansiklopedisi, (Ankara: Yeni Türkiye Yayınları): 663-667.
• Parelman, Michael (2014), “Kapitalizmin İcadı: Klasik Politik Ekonomi ve İlkel Birikimin Gizli Tarihi”. (Çev. Diyar Saraçoğlu), Özay Göztepe (Der.), İlkel Birikim: Sermayenin Kaldıracı, (Ankara: Nota Bene Yayınları): 115-149.
• Rathmann, Lothar (2001), Alman Emperyalizminin Türkiye’ye Girişi, (Çev: Ragıp Zarakolu), (İstanbul: Belge Yayınları).
• Reyhan, Cenk (2005), “Türk-Alman İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı”, Belleten Dergisi. (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını), Nisan, C. LXIX, s. 217-265.
• Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011), Yataklı Sağlık Tesisleri Planlama Rehberi. Soy, Hacı Bayram (2004), Almanya’nın Osmanlı Devleti Üzerinde İngiltere ile Nüfuz Mücadelesi, (Ankara: Phoenix Yayınları).
• Sputnik (2018), https://tr.sputniknews.com/turkiye/201811101036084194-sehir-hastanelerinde-sirketlere-yuzde-yetmis-hasta-garantisi/ (24.11.2020).
• Tepekaya, Muzaffer (2002), “Osmanlı-Alman İlişkileri (1870-1914)”, Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek ve Salim Koca (Der.), Türkler Ansiklopedisi, (Ankara: Yeni Türkiye Yayınları): 40-56.
• Toker, Çiğdem (2020), ‘Ticari Sır’da Hizmet Ödeme Garantileri. https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/cigdem-toker/ticari-sirda-hizmet-odeme-garantileri-5824652/ (24.11.2020)
• Türk Tabipleri Birliği (2012), Soru ve Yanıtlarla Sağlıkta Kamu Özel Ortaklığı.
• Türk Tabipleri Birliği (2019), https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/sehir-hastaneleri-sb-yazi.pdf. (28.11.2020).
• Yerasimos, Stefanos (2001), Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, (Çev: Babür Kuzucu), 2 ve 3. Cilt, (İstanbul: Belge Yayınları).