PLANLAMA TARTIŞMALARINA FARKLI BİR YAKLAŞIM: PLANLAMAYI İNSAN ÜZERİNDEN DÜŞÜNMEK

Yıl 2018, Sayı: 29, 31 - 60, 30.06.2018

Şulenur Özkan Erdoğan Barış Övgün

Öz

Planlama kavramı akademik alanyazında çok sayıda çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmalarda kavram hem yapısal hem de işlevsel yönleriyle ele alınmakta ve tartışmalar çoğunlukla örgüt/devlet temelli sürdürülmektedir. Kavramın bu şekilde ele alınması tartışmaların insandan kopuk bir şekilde yürütülmesine yol açmaktadır. Bir başka deyişle planlama konulu metinlerde “insan”, örgütün/devletin veya modern toplumun bir mensubu olma niteliğiyle üye vatandaş, bürokrat ve hatta değişen planlama niteliğine bağlı olarak müşteri kimlikleriyle konumlandırılmaktadır. Bu durum, “insan”ın söz konusu kimliklerinden uzak olarak -salt haliyle- yalnızca “insan” olma vasfı üzerinden “planlama” ile kurduğu ilişkinin gözden kaçırılmasına sebep olmaktadır. Oysa “in-
san”ın neden planladığı, ne zaman planladığı ve nasıl planladığı gibi sorular üzerinde düşünülmeden herhangi bir konuya ilişkin yapılan planlama çalışmaları eksik kalacaktır. Eş deyişle, alanyazında insan sadece nesne özelliği ile değil; özne niteliğiyle de ön plana çıkarılmalıdır. Bu bağlamda, kamu yönetimi alanındaki çalışmaların geneline sirayet etmiş olan alışkanlıklardan uzaklaşılarak insanın insan olarak adlandırıldığı plan/planlama fikri üzerinde düşünmek gerekmektedir. Böylece planlama teknik ve politik sınırlarından bir nebzede olsa kurtarılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Plan, Planlama, İnsan, İnsanlık Tarihi, Sistemli Değiştirme- Dönüştürme, Tahakküm.

Kaynakça

• Akbulut, Örsan Öcal, “Türkiye’de Planlama Kültürü Üzerine Bir Deneme”, Amme İdaresi Dergisi, C. 35, S. 1, 2002, s. 29-54.
• Akçay, Ümit, “Türkiye’de Planlama Deneyimine DPT Üzerinden Bakmak”, Tür- kiye’de Kapitalizmin Gelişimi (Haz. D. Yılmaz, F. Akyüz, F. Ercan, K. R.
• Yılmaz, T. Tören ve Ü. Akçay) Dipnot, Ankara 2006, s. 229-255.
• Akçay, Ümit, Kapitalizmi Planlamak: Türkiye’de Planlama ve DPT’nin Dönü- şümü, Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul 2007.
• Akdoğan, Argun, “Stratejik Planlama Kavram ve Kuramı Üstüne Değerlendirme- ler”, Memleket Mevzuat Dergisi, C. 2, S. 17, 2006, s. 3-9.
• Akınhay, Osman (Der.), Piyasa Sosyalizmi Tartışması, Belge, İstanbul 1992.
• Akyıldız, Hüseyin, “Tartışılan Boyutlarıyla Homo Economicus”, Süleyman De- mirel Üniversitesi İİBF Dergisi, C.13, S. 2, 2008, s. 29-40.
• Aslan, Onur Ender, “Devlet Planlama Teşkilatı: 1980 Sonrası Dönüşüm”, Amme İdaresi Dergisi, C. 31, S. 1, 1998, s. 103-123.
• Balandier, Georges, Siyasal Antropoloji (Çev. Devrim Çetinkasap), Türkiye İş Bankası, İstanbul 2016.
• Bircan, İsmail, “Kamu Kesiminde Stratejik Yönetim ve Vizyon”, Planlama Der- gisi (Özel Sayı), 2002, s. 11-19.
• Boratav, Korkut, Sosyalist Planlamada Gelişmeler, Olgaç Matbaası, Ankara 1982.
• Bozkurt, Ömer ve Turgay Ergun, Kamu Yönetimi Sözlüğü (Ed. Seriye Sezen), TODAİE, Ankara 2008.
• Braidwood, Robert J., Tarih Öncesi İnsan (Çev. Bilgi Altınok) Arkeoloji ve Sa- nat, İstanbul 1995.
• Bronowski, Jacob, İnsanlığın Yükselişi (Çev. Aykut Göker), Say, Ankara 2006.
• Childe, Gordon, Tarihte Neler Oldu (Çev. Alaeddin Şenel ve Mete Tuncay), Kır- mızı, İstanbul 2014.
• Çelebican, Gürcan, “Sosyalist Planlama Kavramı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 31, S. 1-4, 1974, s. 587-601.
• Çevik, Hasan Hüseyin ve Süleyman Demirci, Kamu Politikası: Kavramlar, Ak- törler, Süreç, Modeller, Analiz, Karar Verme, Seçkin, Ankara 2012.
• Ersoy, Melih, “Planlama Kuramına Giriş”, Kentsel Planlama Kuramları (Der. Melih Ersoy), İmge, Ankara 2012, 9-34.
• Faulkner, Neil, Marksist Dünya Tarihi (Çev. Tuncel Öncel), Yordam, İstanbul 2014.
• Fayol, Henri, Genel ve Endüstriyel Yönetim (Çev. M. Asım Çolakoğlu) (Haz. Ba- hadır Akın), Adres, Ankara 2016.
• Gulick, Luther and Lyndall Urwick, Papers on the Science of Administration, Ins- titute of Public Administration, New York 1937.
• Harari, Yuval Noah, Tanrılardan Hayvanlara Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi, 24. Baskı, Kolektif, İstanbul 2016.
• Hayek, Friedrich, Kölelik Yolu (Çev. Turhan Feyzioğlu, Yıldıray Arsan ve Atilla Yayla) Liberte, Ankara 2015.
• İzmirlioğlu, Akın, “Planlama Yaklaşımları ve Türkiye’de Planlama”, Konferans- lar Serisi, İktisadi Araştırmalar Vakfı, S. 19, İstanbul 2000.
• Kuban, Doğan, “Hayvan ve İnsan”, Herkese Bilim Teknoloji Dergisi, 6 Ocak 2017, C. 41, S. 5. Küçük, Yalçın, Planlama, Kalkınma ve Türkiye, Tekin, İstanbul 1978.
• Leblebici, Doğan Nadi, “Orta Kademe Yöneticilerinin Örgütsel Karar Alma Dav- ranışı Üzerine Bir İnceleme: Bir Türk Kamu İktisadi Teşebbüsü Örneği”,
• Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, C. 18, S. 1, 2000, s. 181-200.
• McNeill, William H., Dünya Tarihi (Çev. Alaeddin Şenel), İmge, Ankara 2007. Mengüşoğlu, Takıyeddin, İnsan Felsefesi, Doğu Batı, Ankara 2015.
• Mıhçıoğlu, Cemal, “Devlet Planlama Örgütünün Kuruluş Günleri”, Prof. Dr. Fa- dıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara Üniversitesi SBF, S. 522, Ankara
• 1983, s. 229-257.
• Mises, Ludwig, Bürokrasi, (Çev. Feridun Ergin), Liberte, Ankara 2000.
• Neocleous, Mark, Toplumsal Düzenin İnşası: Polis Erkinin Eleştirel Teorisi (Çev. Ahmet Bekmen), H2O, İstanbul 2013.
• Onaran, Oğuz, Örgütlerde Karar Verme, Sevinç Matbaası, Ankara 1971.
• Önder, Özgür, “Giriş: Karar Verme: Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimindeki An- lamı/Önemi”, Kamu Yönetimi ve Siyaset Biliminde Karar Verme (Der. Özgür Önder ve Fatih Kırışık), Orion, Ankara 2012, s. 1-22.
• Önder, Özgür ve Fatih Kırışık (Der), Kamu Yönetimi ve Siyaset Biliminde Karar Verme, Orion, Ankara 2012.
• Övgün, Barış, Devlet ve Planlama, Siyasal, Ankara 2010.
• Övgün, Barış, “Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakan- lığı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 66, S. 3, 2011, s. 263-281.
• Özbek, Meral, Dünden Bugüne İnsan, İmge, Ankara 2000.
• Sağlık Bakanlığı, Aile Planlaması, http://ailehekimligi.gov.tr/ana-cocuk-sal/281- aile-planlamas.html, 14.11.2017.
• Sezen, Seriye, Devletçilikten Özelleştirmeye: Türkiye’de Planlama, TODAİE, Yayın No: 293, Ankara 1999.
• Seyidoğlu, Halil, Ekonomik Terimler: Ansiklopedik Sözlük, Güzem Can, İstanbul 2002.
• Soyak, Alkan, “Türkiye’de İktisadi Planlama: DPT’ye İhtiyaç Var mı?”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, C. 4, S. 2, 2003, s. 167-182.
• Soyak, Alkan, Ulusaldan Uluslarüstüne: İktisadi Planlama ve Türkiye Deneyimi, Der, İstanbul 2006.
• Şenel, Alaeddin, İlkel Topluluktan Uygar Topluma: Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi, Birey ve Toplum, Ankara 1985.
• Şenel Alaeddin, Kemirgenlerden Sömürgenlere: İnsanlık Tarihi, İmge, Ankara 2006.
• Şenses, Fikret, “Gelişme İktisadı ve İktisadi Gelişme: Nereden Nereye?”, Kalkınma İktisadı Yükseliş ve Gerilemesi (Haz. Fikret Şenses), İletişim, İstanbul 2003, s. 93-128.
• Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?op- tion=com_gts&view=gts (25.12.2016).
• Ülken, Hilmi Ziya, Sosyoloji Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1969.
• Vedel, Georges, Siyasi İktidar ve Planlama (Çev. Hamide Topçuoğlu ve Münci Kapani), Ajans Türk Matbaası, Ankara 1966.
• Weber, Max, Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı (Çev. Özer Ozankaya), Cem, İstanbul 2014.
• Yılmaz, Aslı, Türkiye’de Planlama Politikası ve Yönetimi: Planlamanın Siyasal
• İktisadı ve Yönetsel Kuruluşu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Yö- netim Bilimleri) Anabilim Dalı, Ankara 2012.
• Yılmaz, Cevdet, “Piyasa Ekonomilerinde Ulusal Planlama ve Çeşitli Planlama Yaklaşımları”, Amme İdaresi Dergisi, C. 32, S. 1, 1999, s. 85-101.
• Yüksel, Fatih, “Sürekli Değişen Kentsel Faktörler Karşısında Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama Gereği”, Çağdaş Yerel Yönetimler, C. 11, S. 1, 2002, s. 31-41.
• http://www.etimolojiturkce.com/ (10.11.2016).
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (12.01.2017).
• https://www.oxforddictionaries.com/ (10.11.2016).