DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ: YASAMAYI ETKİSİZLEŞTİRME ARACI

Yıl 2006, Sayı: 2, 95 - 111, 31.12.2006

Sonay Bayramoğlu

Öz

Düzenleyici etki analizi (DEA), düzenleyici devletin karakterini yansıtan
araçlardan biridir. Mevcut ve yapılması tasarlanan düzenlemelerin
piyasaya etkilerini, özellikle maliyetini hesaplamaya dayanan bu analiz,
kamu politikası belirleme sürecini ve karar alma sürecini de kendi
sonuçlarına tabii kılacak biçimde yeniden biçimlendirmektedir. Yasama
ile yürütme arasındaki ilişkileri, karar alma mekanizmasını ve politika
belirleme sürecini değiştiren DEA, düzenleyici devletin işleyiş
mekanizmasını yansıtmaktadır. Bu çerçevede yasama erkinin yeri giderek
silikleşmeye başlamaktadır. DEA, birçok kapitalist ülkede düzenleyici
reformların bir parçası olarak yürürlüğe girmektedir.
Yazı, DEA’nın kimi siyasal sonuçlarına odaklanarak Türkiye’deki
gelişimi ele almaktadır. Türkiye, Ocak 2007’den itibaren yasa
tasarılarının potansiyel ekonomik faydalarını ve maliyetini değerlendirme
kararı almıştır. Bugün, DEA küresel ticaret ve yatırım piyasalarına
eklemlenen gelişmekte olan ülkelerde yönetişimin bir normu haline
gelmektedir. Bu makale, bir karar verme aracı olarak DEA’nın, emekçi
sınıfların siyasal taleplerini siyasal alandan dışlama suretiyle yasama
erkini siyasal sistemin ana öğesi olmaktan çıkarmaya yöneldiğini
göstermektedir. Kapitalist devletler, küresel ve yerel sermayenin
çıkarlarının düzenleyici aracı kurumu olmaya başlamaktadır. Temsili
demokrasinin kapitalist rejimi, demokrasiden vazgeçerek kendi
krizlerinden kurtulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

düzenleyici etki analizi, yasama, düzenleyici devlet

Kaynakça

• Bayramoğlu, Sonay (2004) “Kamu Yönetimi Reformu ve Düzenleyici Etki Analizi (Tasarı 5-c Hükmü), http://www.kamuyonetimi.org/ktml2/files/uploads/pdf/deason.pdf
• Bayramoğlu, Sonay (2005) “Türkiye’de Devletin Değişen Karakteri ve Düzenleyici Reformlar”, Toplum ve Hekim, Cilt 20, Sayı 1.
• Bello-Martínez, Gustavo A. (2002) “New Developments on Regulator Impact Analysis (RIA)”, Second Conference on Good Regulatory Practice of the SubCommittee on Standards and Conformance, 12 Ağustos 2002, Acapulco.
• Mexico, www.cofemermir.org [Erişim Tarihi: 5 Kasım 2003].
• Coase, Ronald (1988) “The New Institutional Economics”, The American Economic Review, Volume 88, Issue 2 May.
• Congressional Budget Office (1997) Regulatory Impact Analysis: Costs At Selected Agencies And Implications For The Legislative Process, http://www.cbo.gov/ftpdoc.cfm?index=4015&type=1 [Erişim Tarihi: 15 Kasım 2003].
• Demir, Ömer (1996) Kurumcu İktisat, Ankara: Vadi Yay.
• DTM (2006) Düzenleyici Etki Analizleri ve AB Müzakere Süreci, DTM Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü Yay.
• http://www.foreigntrade.gov.tr/ead/TICARET/ETK__ANALIZI%20RAPOR- son.doc
• Duverger, Maurice (1977) Batının İki Yüzü, Çev. Cem Eroğul ve Fazıl Sağlam, Ankara: Doğan Yayınevi.
• Güler, Birgül Ayman (2005) “İkinci Dalga: Siyasal ve Yönetsel Liberalizasyon Kamu Yönetimi Temel Kanunu”, Devlette Reform Yazıları, Ankara: Paragraf Yay
• Jacobs, Scott (2006), Current Trends in Regulatory Impact Analysis:The Challenges of Mainstreaming RIA into Policy-making, Jacobs& Associates, www.regulatoryreform.com, [Erişim Tarihi: 15 Eylül 2006]
• Milligan, E. (2003) “Using RIA as a Tool in Regulatory Consultations and Communications”, Regulatory Governance Initiative In South East Europe, Seminar on the Use of Regulatory Impact Analysis to Foster Economic Efficiency and Policy Coherence, An OECD Regional Flagship Initiative, 23 -24 Ocak 2003, Sofya, Bulgaristan. www.oecd.org [Erişim Tarihi: 3.01.2004]
• OECD (1995) OECD Konseyinin Tavsiyesi, Ek.2 Düzenleyici Karar Alma İçin OECD Kontrol Listesi Arka Plan Notu, http://www.basbakanlik.gov.tr/teskilat/disiliskiler/tavsiye.htm [Erişim Tarihi: 15 Kasım 2003].
• OECD (1996) Globalisation: What Challenges and Opportunities for Governments?, OCDE/GD(96)64, Paris.
• OECD (2001) Regulatory Policies in OECD Countries From Intervention to Regulatory Governance, PUMA/REG (2001) 10/REV1, Paris: OECD.
• OECD (2002) Türkiye’de Düzenleyici Reformlar: Ekonomik İyileşme İçin Önemli Destek, Çev. Vedat Uras ve Ahmet Arslanoğlu, Ankara: OECD&Başbakanlık Dış İlişkiler Başkanlığı.
• OECD (2004) Regulatory Impact Analysis (RIA) Inventory, Public Governance And Territorial Development Directorate Public Governance Committee, www.oecd.org [Erişim Tarihi: 15 Eylül 2006]
• OECD (2005) Regulatory Impact Analysis in OECD Countries, Challenges for Developing Countries, South Asian-Third High Level Investment Roundtable, Dhaka, Bangladesh, www.oecd.org [Erişim Tarihi: 15 Eylül 2006].
• Unat, N. A. (1959) Bürokrasi, A.Ü. SBF Yayınları.