TÜRKİYEDE 1980 SONRASI KADIN HAREKETİNİN SİYASAL TEMELLERİ ve “İKİNCİ DALGA” UĞRAĞI

Yıl 2008, Sayı: 7, 168 - 190, 30.08.2008

Betül Karagöz

Öz

Türkiye’de 1980 sonrasında yaşanan toplumsal-siyasal değişimde, dikkat çekici bir biçimde kadın hareketleri yoğunluk kazanmıştır. Osmanlı Devleti’nin son döneminde görülen Birinci Dalga Kadın Hareketi’nden onlarca yıl sonra, İkinci Dalga Kadın Hareketi ortaya çıkmış ve Türk kadınlarının uzun sessizliği bozulmuştur. İkinci Dalga uğrağı, ulusal ve konjonktürel koşulların bir yansıması olarak belirmiştir. Ancak dönemin toplumsal mobilizasyonunu biçimlendirmeye dönük ulusal hareketler içinde oldukça önemli bir yer edinmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Hareketi, Feminizm, İkinci Dalga, Kadın Hakları, Toplumsal Hareketler.

Kaynakça

• I. Feminist Haftasonu (11-12 Şubat 1989), Perşembe Grubu.
• Aktan, Coşkun Can (ed.), Moderniteden Postmoderniteye Değişim, Çizgi, Konya, 2003.
• Alkan, Ayten, “Toplumsal Cinsiyet ve Kent Planlaması,” Ankara Üni., SBF Dergisi, S. 54 (4), 1999, s. 1-29.
• Barrett, Michél, Günümüzde Kadına Uygulanan Baskı, (Çev. Süer Şen), Pencere, İstanbul, 1995.
• Berksoy, Taner, “Son On Yılda Ekonomik Gelişme, Kültür ve Sanat,” Varlık Dergisi-Türkiye Dosyası 1980-1990, S. 993, 1990, s. 8-12.
• Bora, Aksu ve Günal, Asena, “Önsöz,” 90’larda Türkiye’de Feminizm, İletişim, İstanbul, 2002, s.7-11.
• Bora, Aksu ve Günal, Asena (der.), 90’larda Türkiye’de Feminizm, İletişim, İstanbul, 2002. Boratav, Korkut, “Yabancı Sermaye Girişlerinin Ayrıştırılması ve Sıcak Para,” İktisat Üzerine Yazılar-II, İletişim, İstanbul, 2003, s. 17-30.
• Cindoğlu, Dilek, “Namus, Nikâh, Bekâret: 1990’lar Türkiye’sinde Cinselliğe İlişkin Paradokslar,” 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek, TODAİE, Ankara, 1998, s.165-69.
• Cumhuriyet’in 75. Yılında Türkiye’de Kadının Durumu, KSSGM, Ankara, 1998.
• Çaha, Ömer, Sivil Kadın, Vadi, Ankara, 1996.
• Çakır, Ruşen, Direniş ve İtaat, Metis, İstanbul, 2000.
• Davis, Nira Yuval, Cinsiyet ve Millet, (Çev. Ayşin Bektaş), İletişim İstanbul, 2003.
• Doğruel, A. Suut ve Doğruel, Fatma, “Türkiye’de Büyüme ve Makroekonomik İstikrar,” İktisat Üzerine Yazılar-II, İletişim, İstanbul, 2003, s. 401-28.
• Göle, Nilüfer (1992), “80 Sonrası Politik Kültür,” Türkiye Günlüğü, S. 21, 1992, s. 49-54.
• Hardt, Michael ve Negri, Antonio, Dionysos’un Emeği-Devlet Biçiminin Bir Eleştirisi, (Çev. Ertuğrul Başer), İletişim, İstanbul, 2003.
• İlyasoğlu, Aynur, Örtülü Kimlik, Metis, İstanbul, 2000.
• İlyasoğlu, Aynur, “Kadınların Yaşam Tarihi Anlatılarına Kadın Çalışmaları Açısından Bir Bakış,” Yerli Bir Feminizme Doğru, Sel, İstanbul, 2001, s. 15-37.
• İlyasoğlu, Aynur ve Akgökçe, Necla (haz.), Yerli Bir Feminizme Doğru, Sel, İstanbul, 2001.
• Karagöz, Betül, “Yeni Dünya Düzeni’nde Kültür Olgusu: Ulusal-Uluslararası-Ulusötesi Kültür ve Güç İlişkileri,” (Yayımlanmamış) Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kültür ve Sanat Bilimleri, 2003.
• Karagöz, Betül, “Kültürel Çalışmalar Okulu ve Neo- Muhafazakârlık” (Yayımlanmamış) Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi, 2003.
• Kardam, Filiz ve Ecevit, Yıldız, “1990’ların Sonunda Bir Kadın İletişim Kuruluşu: Uçan Süpürge,” 90’larda Türkiye’de Feminizm, İletişim, İstanbul, 2002, s. 87-108.
• Kandiyoti, Deniz, Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, (Çev. Aksu Bora vd.), Metis, İstanbul, 1997.
• Kandiyoti, Deniz, “Parçaları Yorumlamak,” Kültür Fragmanları, (Çev. Zeynep Yelçe), Metis, İstanbul, s.15-33.
• Koray, Meryem, Türkiye’de Kadınlar, Yeni Yüzyıl Kitaplığı, İstanbul, 1995.
• Kuruç, Bilsay, Ücretler ve Kârlar Üzerine,” İktisat Üzerine Yazılar-I, İletişim, İstanbul, 2003, s.31-68.
• Marx, Karl, Yahudi Sorunu, (Çev. Niyazi Berkes), Sol, Ankara, 1997.
• Öngen, Tülin, “Yeni Liberal Dönüşüm Projesi ve Türkiye Deneyimi,” İktisat Üzerine Yazılar-I, İletişim, İstanbul, 2003, s. 161-89.
• Özyürek, Esra, “Mecliste Başörtüsü Düğümü,” Vatan, Millet, Kadınlar, İletişim, İstanbul, 2000, s. 339-57.
• Sancar, Serpil, “Siyasal Alanda Cinsiyetçilik ve Kadınların Söylemsel Kuşatılmışlığı,” 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek, TODAİE, Ankara, 1998, s.531-42.
• Sancar, Serpil, “Avrupa Sosyal Forumu’nun Ardından: Özgürleştirici Küreselleşme Olabilir mi?,” Birikim, S. 177, 2004, s. 92-8.
• Sarcey, Michélé Riot, Bouchet, Thomas ve Picon, Antonie, Ütopyalar Sözlüğü, (Çev.Turhan Ilgaz), Sel, İstanbul, 2003, Feminizm maddesi.
• Savran, Gülnur Acar, “Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru,” Praksis, S. 8, 2002, s. 255-306.
• Tekeli, Şirin, “1980’ler Türkiye’sinde Kadın Kurtuluş Hareketinin Gelişmesi,” Birikim, S. 3, 1989, s. 34-41.
• Tekeli, Şirin, “1980’ler Türkiye’sinde Kadınlar,” Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İstanbul, İletişim, 1995, s.15-50.
• Tekeli, Şirin, “Birinci ve İkinci Dalga Feminist Hareketlerin Karşılaştırmalı İncelemesi Üzerine Bir Deneme,” 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı, İstanbul, 1998.
• Timisi, Nilüfer ve Gevrek, Meltem Ağduk, “1980’ler Türkiye’sinde Feminist Hareket: Ankara Çevresi,” 90’larda Türkiye’de Feminizm, İletişim. İstanbul, 2002, s. 13-39.
• Türkiye’de Kadın, KSSGM, Ankara, 1999.
• Unat, Nermin Abadan, “Söylemden Protestoya: Türkiye’de Kadın Hareketlerinin Dönüşümü,” 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı, İstanbul, 1998, s. 323-36.
• Unat, Nermin Abadan, “Türkiye’de Kadın Hareketi Dün-Bugün,” Bilanço 1923-1998, C.2, Tarih Vakfı, İstanbul, 1999, s. 247-54.
• Yaraman, Ayşegül, Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili, Bağlam, İstanbul, 1999.