ÖZELLEŞTİRME OLGUSU VE TÜRKİYE’NİN ÖZELLEŞTİRME DENEYİMİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2010, Sayı: 14, 187 - 209, 31.12.2010

Münevver Soyak

Öz

İkinci Dünya Savaşı sonrası süreçte ulusal ekonomilere yönelik devlet müdahalesi olgusu, sınai gelişme ve ekonomik büyümeyi teşvik etmenin en temel yollarından birisi olarak görülmekteydi. Ancak 1970’li yıllardaki ekonomik krizin etkisiyle Keynesyen ekonomi politikaları tüm dünyada etkinliğini kaybetti. Bu dönemde kamu sektörünün ve devlet müdahalesinin rolü ve önemi sistematik olarak sorgulanmaya başlandı. Özelleştirme tartışmaları ilk kez İngiltere ve Fransa gibi sanayileşmiş ülkelerde başlamıştır. Bu olgu daha sonra özellikle yüksek borçlu gelişmekte olan ülkelere de aktarılmıştır. Türkiye gibi birçok gelişmekte olan ülkede IMF ve Dünya Bankası’nın yapısal uyum programları özelleştirme faaliyetlerini daha da hızlandırmıştır. Türkiye’de de IMF güdümlü 24 Ocak 1980 Ekonomik İstikrar Programından sonra özelleştirme programları ilan edilmiş ve günümüze kadar özelleştirme uygu- lamaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Özelleştirme İdaresince hazırla- nan özelleştirme programının temel amaç ve hedefleri doğrultusunda Türkiye’deki özelleştirme uygulamalarının sonuçlarını değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Özelleştirme, IMF, Dünya Bankası, yapısal uyum politikaları, Türkiye

Kaynakça

• Aktan, CoĢkun Can, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirme, İzmir, Bilkom Matb., 1987.
• Altıntağ, Berra, KİT’lerin Özelleştirilmesi ve Özelleştirmenin Sermaye Piyasasına Etkileri, SPK Yayınları, Ankara,1988.
• Bulungiray, Naim, ÖzelleĢtirmenin Sosyoekonomik Etkileri Üzerine Bir Uygulama: Kardemir Örneği, Yüksek Lisans Tezi, MÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006.
• Emir, Mustafa ve Devlet Toksoy, “ÖzelleĢtirmenin Amaçları ve Türkiye‟deki Uygulama Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”, TMMOB 1993 Sanayi Kongresi, 1993.
• Karluk, Rıdvan, Türkiye’de Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirme, Esbank Yayınları, İstanbul, 1994.
• Özbek, Orkun, “Ar-Ge Bülteni”, İzmir Ticaret Odası Yayınları, İzmir, Aralık 2007.
• Özelleştirme İdaresi BaĢkanlığı, Türkiye’de Özelleştirme, Ankara, 2010.
• Sezen, Seriye, Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama, TODAĠE Yayınları, Ankara, 1999.
• Soyak, Alkan, Teknolojik Gelişme ve Özelleştirme, Telekomünikasyon Sektörü Üzerine Bir Deneme, Kavram Yayınları, İstanbul, 1996.
• ----------------, „Ulusaldan Uluslarüstüne’ İktisadi Planlama ve Türkiye Deneyimi, İstanbul, Der Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2006.
• Akgüç, Öztin, “ÖzelleĢtirmenin Sonuçları”, Bağımsız Kemalist Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi, www.hakimiyetimilliye.org, Erişim Tarihi: 18.08.2010.
• Aktan Coşkun Can, The Privatization of State Economic Enterprises in Turkey", Boğaziçi Journal Review of Social, Economic and Administrative Studies, Vol. 7, No. 1-2. 1993, s.39-52.
• Buğra, Ayşe, “Özelleştirme Tartışmalarında Yeni Boyutlar”, Görüş Dergisi, Sayı.11, 1993, s.26-30.
• Finans Gündem, “Türkiye Özelleştirmede Başarılı”,
• http://www.finansgundem.com/haber/TURKIYE- OZELLESTIRMEDE-BASARILI/4128, 05.01.2009
• Güler, Birgül Ayman, “Devletin Yeniden Yapılandırılması”, http://www.bes.org.tr/ yorum/yenidenyapilanma.htm (EriĢim Tarihi: 12.11.2002).
• İTO, “Türkiye 25 Yılda 433 Milyar Dolar Faiz Ödedi”, http://www.sabah.com.tr, 01.09.2007.
• İvgin, Hayrettin, “Herşeyimiz Satılmış Ama Haberimiz Olmamış”, Ulus Gazetesi, 30 Ağustos. 2010, s.4.
• Hemming, R., A. Mansoor. "Is Pravatization the Ansver?", Finance and Development, Vol.25, No.3, 1988, s.31-33.
• Köymen, Yiğit, “Özelleştirme Nedir? Sağlıklı Bir ÖzelleĢtirme Nasıl Olmalıdır?”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Eylül, 2003, s.66- 76.
• ÖİB, Özelleştirme idaresi Web Sitesi, http://www.oib.gov.tr , EriĢim Tarihi: 10.08.2009.
• Öztürk, Nursel, “ÖzelleĢtirme Ders Notları”, http://www.ydk.gov.tr/egitim_notlari/ozellestirme.htm, (EriĢim Tarihi: 04.08.2010).
• Soyak, Alkan, “ÖzelleĢtirme: Sorun Yalnızca Etkinlik mi?”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt.6, Sayı 17-18, 1995, s.127-150. Diğer Kaynaklar
• Boratav, Korkut, Ergun Türkcan, Türkiye’de Sanayileşmenin Yeni Boyutları ve KİT’ler, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1993.
• DPT, Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990–1994), DPT Yayınları, Ankara,1989.
• Ghai, Dharam, “Yapısal Uyum, Küresel BütünleĢme ve Sosyal Demokrasi”, Piyasa Güçleri ve Küresel Kalkınma (içinde), Ed: R. Prendergast ve
• F. Stewart, Çev: Ġ. Eser, Ġstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 1995, s.39-72. ÖİB, Türkiye’de Özelleştirme, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2010.
• Önder, İzzettin, "Özelleştirmeye Genel Yaklaşım" ed. E. Arıoğlu, Dünyada ve Türkiye'de Özelleştirme,T. Maden Bilgileri Sen., Ankara, 1994.