ENDÜSTRİ DEVRİMİNİN DOĞURDUĞU YENİ KADIN TİPİNE GEORGE BERNARD SHAW’DAN BİR ÖRNEK: BAYAN WARREN’IN MESLEĞİ

Yıl 2011, Sayı: 15, 184 - 209, 30.06.2011

Yavuz Çelik

Öz

Endüstri Devrimi Avrupa ve İngiltere’nin çehresini önemli ölçüde değiştirmiş ve bunun edebiyata, özellikle tiyatroya yansıması da aynı büyüklükte olmuştur. Metropollerin ortaya çıktığı 19. yüzyıl İngiltere’sinde kapitalizm ve beraberinde sınıflar arası uçurum hızla büyürken, bu durumdan memnuniyet duymayanlar, bu sistemin karşıtı olarak sosyalizme bel bağlamıştır. Toplumsal gelişme ve ilerleme için mevcut yapının ve geleneklerin değiştirilmesi konusunda ısrarcı olan sosyalistler, bu amaçla, toplumsal anlayışı ve yapıyı değiştirmek üzere edebiyata da güvenmişlerdir. İngiltere’de sosyalist yazarların en ünlüleri arasında bulunan G. Bernard Shaw, yazdığı oyunlarda toplum içinde her türden eşitlik vurgusu yapmıştır. Bayan Warren’ın Mesleği başlıklı oyununda, Endüstri Devriminin erkeklerle eşit koşullara sahip olmak için mücadele eden Yeni Kadın kimliğine uyan kadınlar, onun kadın-erkek eşitliğine verdiği önemi ortaya koymaktadır. Victoria Döneminin alışılagelmiş kadın tipinden çok büyük farklılıklar sergileyen anne-kız, özellikle de Vivie Warren, aşık olmadan ve evlenmeden, bir erkeğe bağımlı olmadan, kendi ayakları üzerinde yaşayabileceği bir hayat için üniversiteyi bitirir. Bu kararıyla, annesini ve çevresindeki erkekleri afallatan Vivie, Shaw’un peşinde olduğu toplumsal değişimi gerçekleştirecek potansiyele sahip bir Yeni Kadın tiplemesi olarak kabul edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Yeni kadın, endüstri devrimi, sosyalizm, değişim, eşitlik.

Kaynakça

• Berst, Charles A., Bernard Shaw and the Art of Drama, Chicago: Univer- sity of Illinois Press, 1973.
• Hunt, Hugh, Kenneth Richards, John Russell Taylor, The Revels History
• of Drama in English, Volume VII: 1880 to the Present, London: Me- thuen & Co. Ltd., 1978.
• Gainor, J. Ellen, Shaw‟s Daughters; Dramatic and Narrative Construc- tions of Gender, Ann Arbor: The University of Michigan Press, 1991.
• Laurence, Dan H. (ed.), Bernard Shaw, Collected Letters, Volume 1, New York: Viking Books, 1986.
• Laurence, Dan H. (ed.), Bernard Shaw, Collected Letters, Volume 4, New York: Viking Books, 1988.
• Morrison, Harry, The Socialism of Bernard Shaw, Jefferson: McFarland & Company, Inc., Publishers, 1989.
• Shaw, George Bernard, ―Preface: Mainly About Myself‖, Plays: Unplea- sant, Middlesex: Penguin Books, 1946.
• Shaw, George Bernard, ―The Author‘s Apology‖, Mrs Warren‟s Profes- sion: A Play in Four Acts, London: Constable, 1905.
• Shaw, George Bernard, ―Mrs Warren‟s Profession‖, The Complete Plays of Bernard Shaw, London: Paul Hamlyn Ltd, 1965.
• Shires, Linda M., Rewriting the Victorians; Theory, History, and the Politics of Gender, New York: Routledge, 1992.
• Thomas, J. (ed.), Bloomsbory Guides to English Literature: Victorian Literature, from 1830 to 1900, London: Bloomsbury Publishing Gorup, 1994.
• Valakya, A.C. Singh, Social and Political Ideas of George Bernard Shaw, New Delhi: Radha Publications, 1993.
• West, E.J. (ed.), Shaw on Theatre, New York: Hill & Wang, 1958.
• Woodfield, James, ―Shaw‘s Widowers‟ Houses: Comedy for Socialism‘s Sake‖, Bkz. T.F. Evans (ed.), Shaw and Politics, Pennsylvania: The Pennsylvania State University Press, 1991.
• Watson, Barbara Bello, ―The New Woman and the New Comedy‖, Bkz. Elsie B. Adams (ed.), Critical Essays on George Bernard Shaw, New York: G.K. Hall & Co., 1991.