NEOLIBERAL MUNICIPALISM IN TURKEY: ANALYSIS ON THE BASIS OF ANALYTICAL BUDGET CLASSIFICATION ON METROPOLITAN MUNICIPALITIES

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 42, 215 - 242, 29.06.2024

Cem Akın , Esra Doğan

https://doi.org/10.56524/msydergi.1350423

Öz

Neoliberal economic policies in the last period of the 20th century; It has brought about a transformation in the administrative-fiscal structure in the public sector for the capital accumulation process at different scales and areas. In the study, the metropolitan management system in Turkey; In the process that started with neoliberalism and globalization, it was aimed to evaluate it in terms of administrative-fiscal restructuring at the local level in the 2000s. In this direction, the expense budgets of 30 metropolitan municipalities for the period 2014-2019 in Turkey; It was statistically examined comparatively on basis of economic and functional coding. In order to allow this comparison, multi-criteria decision making methods (MABAC) were used. As a result of the statistical analysis, it was found that the administrative-fiscal structure of the current metropolitan administration system clearly reflects neoliberal economic policies.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, Metropolitan Area Management, Metropolitan Municipality Expenditure budgets, MABAC.

TÜRKİYE’DE NEOLİBERAL BELEDİYECİLİK: BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ ÜZERİNE ANALİTİK BÜTÇE SINIFLANDIRMASI TEMELİNDE ÇÖZÜMLEME

Öz

20. yüzyılın son döneminde neoliberal iktisat politikaları; farklı ölçekte ve alanda sermaye birikim sürecine yönelik kamu kesiminde idari-mali yapıda dönüşümü getirmiştir. Çalışmada, Türkiye’de büyükşehir yönetim sisteminin; neoliberalizm ve küreselleşme ile başlayan süreçte 2000’li yıllarda yerel düzeydeki idari-mali yeniden yapılanma açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Türkiye’de 2014-2019 dönemi için 30 büyükşehir belediyesinin gider bütçeleri; ekonomik ve fonksiyonel kodlama bazında istatistiki olarak karşılaştırmalı incelenmiştir. Bu karşılaştırmaya imkan vermesi açısından, çok kriterli karar verme yöntemlerinden (MABAC) yararlanılmıştır. İstatistiki inceleme sonucunda, mevcut büyükşehir yönetim sisteminin idari-mali yapısı neoliberal iktisat politikalarını netlikte yansıttığı bulgusuna erişilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Metropoliten Alan Yönetimi, Büyükşehir Belediyesi Gider Bütçeleri, MABAC.

Kaynakça

• Apan, Ahmet (2016), “Bütünşehir Modeli ve Taşra Yönetimine Etkileri”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 25 (1), s 1-24.
• Arıkboğa, Erbay (2012), “Büyükşehir Belediye Modeli ve Reform”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), s 1-32.
• Arıkboğa, Erbay (2013), “Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli”, Yerel Politikalar, (3), s 48-96.
• Arıkboğa, Erbay (2018), “Yerinden Yönetim ve Merkezileşmiş Büyükşehir Sisteminde Yetkilerin Dağıtılması”, Marmara Ü. Siyasal Bilimler Dergisi, 6 (1), s 1-34.
• Arıkboğa, Ülkü (2018), “Metropoliten Yönetimlerde Hizmet Sorumluluklarının Paylaşımı ve Finansmanı”, TESAM Akademi Dergisi, Nisan Özel Sayı, s 251-282.
• Çınar, Tayfun (2009), “Yerel Yönetimlerde Neoliberal Reform: Büyükşehir Belediyelerinin Yeniden Ölçeklendirilmesi”, Toplum ve Hekim, 24 (4-5), s 280-288.
• Doğan, Ali (2005), “Neo-Liberal Belediyeciliğin Çelik Zırhı: Yerel Kalkınma”, Mülkiye Dergisi, 29 (246), s 77-88.
• Efe, Seda, Hüseyin Gül (2022), “Devletin Mekânsal Yeniden Ölçeklendirilmesine Farklı Bir Bakış: Türkiye’deki Büyükşehirlerin Kent-Bölgeleşme Temelli Bir Analizi ve Sınıflandırması”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 31 (1), s 1-34.
• Eraydın, Ayda (2008), Kentsel Bölgeler İçin Yeni Örgütlenme Modelleri ve Gelişme Stratejileri: Türkiye’de Yeni Dönemde Ortaya Çıkan Kentsel Bölgelerde Rekabetle Sosyal Bütünleşmeyi Uzlaştıran Çok Katmanlı Yönetişim Modellerinin Geliştirilmesi, Proje No: SOBAG-COST 105K001, (Ankara: TÜBİTAK).
• Eraydın, Ayda (2012), “Girişimci Devlet, Otoriterleşen Popülizm: Neoliberalizmin Yeni Evresinde Devletin Yeni Davranış Kalıpları”, 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler Değişen Dinamikler ve Sorunlar Bildiri Kitabı, (Ankara: KBAM): 13-34.
• Ercan, Fuat (2006). Bölgesel Kalkınmada Değişim: Devlet Merkezli Bölgesel Kalkınmadan Piyasa Merkezli Bölgesel Birikime., Arı, Aylan (Ed.), Bölgesel Kalkınma, Politikalar ve Yeni Dinamikler, (İstanbul: Derin Yayınları): 45-116.
• Gül, Hüseyin, Hüseyin Özgür, Seda Efe (2017), Niçin ve Nasıl Büyükşehir Belediye Reformu, Yüzüncü Yıl Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1( Özel Sayı 4), s 112-123.
• Güler, Mahmut, Hasan Akgün (2023), “Belediyelerde Uzun Vadeli Vizyon Oluşturmak Mümkün Mü? 2050 Büyükçekmece Vizyonu”, Memleket Siyaset Yönetim, 18 (19), s 194-219.
• Güzelsarı, Selime (2019), “Neoliberal Otoriterleşme Devletin Şirketleşmesi ya da Şirket-Devlet: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Ayrıntı Dergisi, (29), s 39-50.
• İpek, Selçuk, Serkan Işık, Alper Bilgili (2016), “6360 Sayılı Kanun’un Büyükşehir Belediyelerin Mali Yapılarında Meydana Getirdiği Değişiklikler Üzerine Bir Değerlendirme”, Eurasion of Sciences Social Sciences Journal, 10, s 93-106.
• Jessop, Bob (2005), Hegemonya Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, Yarar, Betül, Özkazanç, Alev (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Kaya-Özçelik, Pınar (2013), Kapitalist Sermaye Birikimi ve Kapitalist Kent, Mülkiye Dergisi 37, s 97-124.
• Mılosavljevıća, Milan, Marko Bursaća ve Goran Trıčkovıća (2018), “Selection of the Railroad Container Terminal in Serbia Based on Multi Criteria Decision-Making Methods”, Decision Making: Applications in Management and Engineering, 1(2), 1-15.
• Özışık, Ufuk (2015), “Kent-Bölge Kavramı Işığında Türkiye’de Büyükşehir Belediye Sisteminde Değişim ve Kalkınma Ajansları: Yerel Ölçekte Mekânın ve Yönetişimin Yeniden Tanımlanması”, Akademik İncelemeler Dergisi, 10 (1), s 313-342.
• Pamučar, Dragan ve Goran Ćirović (2015), “The Selection of Transport and Handling Resources in Logistics Centers Using Multi-Attributive Border Approximation Area Comparison (MABAC)”, Expert Systems With Applications, 42 (6), s.3016-3028.
• Pamučar, Dragan, Ivan Petrović ve Goran Ćirović (2018), “Modification of the Best–Worst and MABAC Methods: A Novel Approach Based on İnterval-Valued Fuzzy-Rough Numbers”, Expert Systems With Applications, 91, s. 89-106.
• Savaşkan, Osman, Çiğdem Aksu-Çam (2019), “Kentsel Siyaset Literatürünün Türkiye Yazımındaki Serüveni: Politik Ekonomi ve Kurumsalcı Yaklaşımların Eleştirel Bir Değerlendirmesi”, Memleket Siyaset Yönetim, 14 (32), s. 147-182.
• Scott, Allen J. (2004), “Küreselleşme ve Kent-Bölgelerin Yükselişi”, (Çev. Kübra Cihangir-Çamur), Planlama Dergisi, 3, s 26-32.
• Şengül, Tarık (2003), “Yerel Devlet Sorunu ve Yerel Devletin Dönüşümünde Yeni Eğilimler”, Praksis, 9, s 183-220.
• Theodore, Nik, Jamie Peck, Neil Brenner (2012), “Neoliberal Kentçilik: Kentler ve Piyasaların Egemenliği”, (Çev: Şerife Geniş), İdealkent, (7 ), s. 21-37.
• Torkayesh, A. E., Tirkolaee, E. B., Bahrini, A., Pamucar, D., & Khakbaz, A. (2023), “A Systematic Literature Review of MABAC Method and Applications: an Outlook for Sustainability and Circularity”, Informatica, 34 (2), s 415-448.
• Yaş, Hakan, Yasin Usta (2016), “Sermayenin Kent Mekânındaki Yeni Aracı Olarak Büyükşehir Yönetimleri”, KAYSEM-10 Kamu Yönetimi Sempozyumu Büyükşehir Yönetimi ve İl Yönetiminin Yeni Yüzü İzmir, s. 618-642.