OUTLOOK OF COORDINATION CAPACITY IN DISASTER MANAGEMENT: TURKEY DISASTER RESPONSE PLAN (TDRP)

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 43, 661 - 686, 28.12.2024

Ferda Koç

https://doi.org/10.56524/msydergi.1463239

Öz

This study focuses on the concepts of disaster management and coordination capacity. Basically, it discusses the relationships between these concepts and tries to explain the connection between them based on these discussions. In doing so, it first explains the concept of disaster management, which constitutes the basic framework of the study, and examines the relationship between this concept and coordination capacity. Then, it analyzes the Turkey Disaster Response Plan (TDRP), which can be seen as the framework of the relationship between disaster management and coordination capacity for Turkey. Therefore, the main subject of the study is to reveal to what extent TDRP is successful or not in providing coordination capacity. In this respect, the main claim of the study is that although TDRP was prepared as an umbrella document as a response to the coordination capacity problems experienced in disaster management in Turkey, it indicates that the plan causes serious problems in ensuring coordination capacity due to some uncertainties, deficiencies and overlaps.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster Management, Coordination Capacity, planning, Turkey Disaster Response Plan

AFET YÖNETİMİNDE EŞGÜDÜM KAPASİTESİNİN GÖRÜNÜMÜ: TÜRKİYE AFET MÜDAHALE PLANI (TAMP)

Öz

Bu çalışma, afet yönetimi ve eşgüdüm kapasitesi kavramlarına odaklanır. Temelde bu kavramlar arasındaki ilişkileri tartışır ve bu tartışmalardan yola çıkarak bunlar arasındaki bağlantıyı açıklamaya çalışır. Bunu yaparken, öncelikle çalışmanın temel çerçevesini oluşturan afet yönetimi kavramını açıklar ve bu kavramın eşgüdüm kapasitesi ile olan ilişkisini irdeler. Daha sonrasında ise, afet yönetimi ile eşgüdüm kapasitesi ilişkisinin Türkiye açısından çerçevesi olarak görülebilecek Türkiye Afet Müdahale Planı’nı (TAMP) çözümler. Dolayısıyla çalışmanın ana konusu TAMP’ın eşgüdüm kapasitesini sağlamakta ne düzeyde başarılı olup olmadığının ortaya konulmasıdır. Bu minvalde çalışmanın temel iddiası, TAMP’ın, Türkiye’de afet yönetiminde yaşanmış eşgüdüm kapasitesi sorunlarına bir yanıt olarak, bir çatı belgesi biçiminde hazırlanmasına rağmen; planın içindeki bazı belirsizlikler, eksiklikler ve çakışmalar nedeniyle eşgüdüm kapasitesini sağlamakta ciddi sorunlara yol açtığına işaret eder.

Anahtar Kelimeler

afet, afet yönetimi, eşgüdüm kapasitesi, planlama, Türkiye Afet Müdahale Planı

Kaynakça

• 1 Sayılı Cumhurbaşkanı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 30474 (10.07.2018).
• 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (2009), https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5902.pdf (29.01.2024).
• AFAD (2024), “Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü”, https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (12.02.2024).
• Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği (2013), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131218-13.htm (21.01.2024).
• Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği (2022), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/02/20220224-31.pdf (24.02.2024).
• Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik (1988), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.8812777.pdf (13.03.2024).
• Akay, Aslı (2011), “Türkiye’de Afet Politikaları”, Kartal, Filiz (Ed.), Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, (Ankara: TODAİE Yayın No:357): 435-472.
• Alkın, Ruhi Can (2021), “Bütünleşik Afet Yönetimine Sosyolojik Bakış: Toplumsal Yapı, İşlev ve Temel Kavramlar Işığında Bir Okuma Denemesi”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Medeniyet ve Toplum Dergisi (METDER), 5 (1), s.18-34.
• Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (2018), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.4.pdf (15.03.2024).
• Bouckaert, Geert B., Guy Peters, Koen Verhoest (2010), The Coordination of Public Organizations Shifting Patterns of Public Management, (Basingstoke: Palgrave Macmillan).
• Bozkurt, Ömer, Turgay Ergun ve Seriye Sezen (Ed.) (2014), Kamu Yönetimi Sözlüğü (Fransızca ve İngilizce Karşılıklarıyla), 3. Baskı, (Ankara: TODAİE Yayın No: 382).
• Christensen, Tom, Ole Martin Lægreid, Per Lægreid (2019), “Administrative Coordination Capacity; Does The Wickedness of Policy Areas Matter?”, Policy and Society, 38 (2), s. 237-254.
• Çağlar, Türken (2020), “Afet Yönetiminin Temel İlkeleri”, Yaman, Murat; Çakır, Erkan (Ed.), Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi, (Ankara: Nobel Yayınları): 5-24.
• Çanlı, Mustafa (2024), “Kahramanmaraş Depremi ve Silahlı Kuvvetlerin Kullanımı Üzerine Düşünceler”, https://strasam.org/analiz-ve-raporlar/analiz/kahramanmaras-depremi-ve-silahli-kuvvetlerin-kullanimi-uzerine-dusunceler-1646 (12.10.2024).
• DPT (2006), “Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)”, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Dokuzuncu_Kalkinma_Plani-2007-2013.pdf (2.3.2024).
• Ellis, Byron A. (2010), Administrative Capacity, Consultant and Executive Director of The Jethro Project (TJP), www.jethroproject.com, TJP (19.02.2024): 1-12.
• Ergünay, Oktay (2006), “Afet Yönetiminde İşbirliği ve Koordinasyonun Önemi”, Kadıoğlu, Mikdat; Özdamar, Emin (Ed.), Afet Yönetiminin Temel İlkeleri, (Ankara: JICA Türkiye Ofisi): 9-14.
• Flexner, Stuart Berg (Ed.), (1993), Random House Unabridged Dictionary (USA/New York: Random House Inc.). Gazeteduvar, (28.02.2023) “Akar’dan ‘Asker Geç Kaldı’ Eleştirilerine Yanıt: Hududu Kim Koruyacak?”, https://www.gazeteduvar.com.tr/akardan-asker-gec-kaldi-elestirisine-yanit-hududu-kim-koruyacak-haber-1605951 (12.10.2024).
• Genç, Fatma Neval (2021), Afet Yönetimi, (Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık).
• Halsey, William D. (Ed.)., (1986), Macmillan Contemporary Dictionary (İstanbul: ABC Kitabevi).
• Honadle, Beth Walter (Sep.-Oct. 1981), “A Capacity-Building Framework: A Search for Concept and Purpose Author(s)”, Public Administration Review, 41 (5), s. 575-580.
• Howitt, Arnold M. (1978), “Improving Public Management in Small Communities”, Southern Review of Public Administration, 2 (3), s. 325-334.
• Koç, Ferda (2022), “Kamu Yönetiminde Eşgüdüm Kapasitesinin Habis Sorunlar Üzerinden İncelemesi: Elazığ ve İzmir Depremleri”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara (yayınlanmamış doktora tezi).
• Lodge, Martin ve Kai Wegrich (2014), “Introduction: Governance Innovation, Administrative Capacities and Policy Instruments”, Lodge, Martin, Kai Wegrich (Ed.), The Problem-Solving Capacity of the Modern State, (Oxford Press: Oxford): 1-24.
• Nişanyan, Sevan (2007), Sözlerin Soyağacı Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, 3. Basım, (İstanbul: Adam Yayıncılık).
• Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) (2013), https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf (21.03.2024).
• Özlüer, Ilgın Özkaya (2021), “İklim Krizi ve Afet Planlaması”, Memleket Siyaset Yönetim (MSY), 16 (36), s. 397-420. Özmen, Bülent (2023), “Acil Durum ve Afet Yönetimi Planlarının Tarihsel Gelişimi”, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 47, s. 165-181.
• Peters, B. Guy (2015), Pursuing Horizontal Management, (Lawrence: University Press of Kansas). Resimli Ansiklopedik Büyük Sözlük(?), Cilt 2, (Arkın Kitabevi: İstanbul).
• Şahin, Ali Utku (2020), “Afet Yönetimi ve Planlaması Perspektifinden Türkiye Afet Müdahale Planın Değerlendirilmesi”, Dirençlilik Dergisi, 4 (1), s. 129-158.
• Şengün, Hayriye (2020), “Afet Yönetiminin Hukuksal Boyutları”, Yaman, Murat; Çakır, Erkan (Ed.), Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi, (Ankara: Nobel Yayınları): 45-61.
• T24 (07.02.2023), “Uzmanlar Anlatıyor; Deprem Bölgelerinde TSK Neden Beklendiği Ölçüde Sahada Değil, Askerin Görünmesi İstenmiyor mu, Neler Yapılabilir?”, 12.10.2024. https://t24.com.tr/haber/uzmanlar-anlatiyor-deprem-bolgelerinde-tsk-neden-beklendigi-olcude-sahada-degil-askerin-gorunmesi-istenmiyor-mu-neler-yapabilir,1090461 (12.10.2024).
• TDK, https://sozluk.gov.tr/?kelime=k***l (21.02. 2024).
• Tokmak, Mutlu (2012), “Doğal Afetlerde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Etkin Kullanımı: Kocaeli ve Van Depremi Örneği”, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın (yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
• Türkiye Afet Müdahale Planı (2022), https://www.afad.gov.tr/turkiye-afet-mudahale-plani (15.02.2024). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) (2000), https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/files/8kalkınmaplanı.pdf (21.03.2024).
• Webster’s New Universal Dictionary of the English Language (1977), (Webster’s Universal Press: New York).
• Yaman, Murat ve Yunus Düger (2020), “Afet Yönetimi ve Sivil Toplum Kuruluşları”, Yaman, Murat; Çakır, Erkan (Ed.), Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi, (Ankara: Nobel Yayınları): 85-103.
• Yıldırım, Cuma (2022), “Kapasite Geliştirme”, Özkaya, Yakup; Erat, Veysel; İzci, Ferit; Duran, Aytaç (Ed.), Yönetim Bilimleri Ansiklopedisi, (Ankara: Nobel Yayınları): 344-346.