Abdullah Sur’un İktisada Dair Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 37 - 48, 01.06.2018

Cem Çetin , Mehdi Genceli

Öz

Abdullah Sur (1882-1912), Azerbaycan Türklerinden olup edebi tenkit alanında yoğun çaba sarf etmiş

yazarlardandır. Şark-ı Rus gazetesinde başlayan yazarlık hayatı boyunca zamanının temel meseleleri ve bu

bağlamda iktisadi konular ile de ilgilenerek önemli tespit ve önerilerde bulunmuştur. Bu çalışmada Abdullah

Sur’un iktisatla ilgili kaleme aldığı makaleler üzerinden bir okuma geliştirmek suretiyle iktisadi meselelere

bakışı irdelenmiştir. Yazar iktisadi problemlere kurumsal bir bakış açısıyla yaklaşmış ve bu bağlamda,

zihniyetin iktisadi uygulamalara etkisine işaret etmiştir. “Merkantilist” bir yaklaşım olan kıymetli maden

biriktirme anlayışının iktisadi kalkınmayı sağlamayacağına değinmesi, aydınların siyasi meselelerle olduğu

kadar iktisadi konularla da ilgilenmeleri gerektiğini öne sürmesi, sorunların temelindeki zihni arka plandan

hareketle gelişme ve kalkınma için temel şart olarak gördüğü eğitimin önemini vurgulaması, iktisadi

kalkınmada (ziraat ve sanayi faaliyetler için) organizasyonların önemine işaret etmesi, çalışkan olmanın,

devletten önce, bireylerin özelliği olduğunu Japon örneğiyle savunması, yanlış kader telakkisi, çalışmanın

adeta yerilmesi ve iktisadi hayatta doğru olmayan davranışlar sergilenmesinin kalkınmanın önündeki en

önemli engel olduğunu belirtmesi, Sur’un fikirlerini orijinal kılan hususlardır.

Anahtar Kelimeler

Abdullah Sur, Azerbaycan Türkleri, iktisadi görüş, kurumsalcılık

Abdullah Sur’s Opinions on Economic

Öz

Abdullah Sur (1882-1912), the Azerbaijani Turks, was one of the writers who made a great effort in the

field of literary criticism. Throughout his life of authorship that started in the Şark-ı Rus Journal, he made

important determinations and proposals by dealing with the main issues of the time and also the economic

issues in this context. In this study, Abdullah Sur’s view of economic issues was examined by developing a

reading upon his articles which he wrote on economics.

The author approached the economic problems with an institutional point of view and in this context; he

pointed to the effect of the mentality on economic practices. The followings make his ideas original: pointing out

that precious metal accumulation which is a “mercantilist” approach will not provide economic development;

suggesting that intellectuals should deal with economic issues as well as political issues; emphasizing the

importance of education as a basic condition for improvement and development by acting in the mental

background at the base of the problems; pointing out the importance of organizations in economic development

(for agriculture and industrial activities); defending that being industrious, before the state, is the characteristic

of the individual by exemplifying the people of Japan; Remarking that the notion of wrong fate, vilification of

work and exhibiting inaccurate behaviours in economic life are the most important obstacles in the development.

Anahtar Kelimeler

Abdullah Sur, Azerbaijan Turks, economic view, institutionalism

Kaynakça

• Abdullah Sur, “Ay Müselman Kardaşlar”, Şark-ı Rus, No 35, 22 Haziran 1903, Tiflis.
• Abdullah Sur, “Bakü’de Yedi Gün”, İrşad, No 134, 3 Haziran 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Bir Davet”, İrşad, No 225, 25 Eylül 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Bir Mollanın Hayatı”, Terakki, No 198, 2 Şubat 1909; No 199, 4 Şubat 1909; No 205, 10 Eylül 1909; No 208, 14 Eylül 1909, Bakü.
• Abdullah Sur, “Ehl-i Sanaiye Ait-I”, İrşad, No 139, 14 Haziran 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Ehl-i Sanaiye Ait-II”, İrşad, No 141, 16 Haziran 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Ehl-i Sanaiye Ait-III”, İrşad, No 143, 19 Haziran 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Ekincilere Ait-I”, İrşad, No 117, 17 Mayıs 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Ekincilere Ait-II”, İrşad, No 119, 22 Mayıs 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “İktisad Âleminden”, İrşad, No 216, 14 Eylül 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Kafkasya’da Komşularımızdan Gürcülerin Maarif ve Edebiyatına Bir Nazar”, Hayat, No 72, 24 Eylül 1905, Bakü.
• Abdullah Sur, “Vladikafkas’ta Beş Saat”, İrşad, No 152, 29 Haziran 1906, Bakü.
• Abdullah Sur, “Yol Mektupları”, İrşad, No 66, 13 Mart 1906, Bakü.
• Abdullah Tevfik, “Amerika’da Mektepliler Andı”, Mekteb, No 4, 7 Ocak 1912, Bakü.
• Abdullah Tevfik, “Arap Millî Mekteplerinin Hâli”, Mekteb, No 3, 24 Aralık 1911, Bakü.
• Abdullah Tevfik, “Din-i İslam Terakkiyata Mâni Değildir”, Şark-ı Rus, No 33, 18 Haziran 1903, Tiflis.
• Abdullah Tevfik, “Ekseriyet Üzere Gence Ahalisi”, Şark-ı Rus, No 20, 18 Mayıs 1903, Tiflis.
• Abdullah Tevfik, “Gence ve Gencelilerin Mezhebi”, Şark-ı Rus, No 21, 21 Mayıs 1903, Tiflis.