Feldspat Zenginleştirme Tesisi Atıklarının Değerlendirilebilirliğinin Araştırılması

Yıl 2013, Sayı: 3, 41 - 50, 01.01.2013

Mert Terzi İlgin Kurşun

Öz

Günümüzde cevherlerin çok az bir kısmı cevher hazırlama işlemlerinden geçmeden kullanıla- bilir nitelik taşımaktadırlar. Cevher hazırlama işlemleri sonucunda; zenginleştirilmesi istenen
cevherin yanında, azımsanmayacak miktarlarda atık veya artık olarak nitelendirilen ve mevcut
teknolojik imkanlarla ekonomik olarak kazanılması zor yan ürünler de ortaya çıkmaktadır. Yıl- lık üretimde milyonlarca tona kadar ortaya çıkabilen bu atıkların depolanmaları ve bertarafı ise
oldukça problemli olabilmektedir. Atıklar ayrıca içerdikleri atıl durumdaki mineraller açısından
da büyük öneme sahiptirler.
Feldspat rezervleri açısından dünyada ilk sıralarda yer alan Türkiye, son yıllarda dünya feldspat
üretiminde de önde gelen ülkeler arasında yer almıştır. Ülkemizdeki bazı feldspat cevherlerinde
başlıca safsızlıkları titanyum ve demir mineralleri oluşturmaktadır. Bu safsızlıklar renk verir
nitelikte olduklarından feldspat cevheri kalitesinde düşüşe yol açmaktadırlar. Türkiye feldspat
cevherleri genelinde yapılan mineralojik araştırmalar rutilin ve nadiren titanatın asıl titanyum
mineralleri olduğunu, demir içeriğinin ise esasen mika minerallerinden kaynaklandığını işaret
etmektedir. Ayrıca titanyum ve demir haricinde safsızlık olarak, monazit ve ksenotim mineralleri
kaynaklı Nadir Toprak Elementleri de bulunabilmektedir.
Bu çalışmada, özel bir şirkete ait feldspat zenginleştirme tesisi atıklarının değerlendirilip değerlendirilemeyeceği
kapsamında karakterizasyon deneyleri yapılarak zenginleştirme proseslerinin
önerilmesi amaçlanmıştır.

Investigation of Evaluability of Feldspar Processing Plant Wastes

Öz

Nowadays very small portion of ores had usable quality without treated by mineral processing
operations. As a result of mineral processing procedures; besides the valuable contents that is aimed
for upgrade, side products that is defined as tailings and wastes are also occurs. Economical
recovery of these products by available technological means is difficult. These wastes occur up to
millions of tons annually and their storage and disposal could be fairly problematical. The mineral
industry wastes also have significant importance for their unexploited valuable mineral content.
Turkey takes place on top ranks in terms of feldspar reserves in the world and also has been
among the leading countries in the production of feldspar in recent years. The principal impuriti- es in some feldspar ores are titanium and iron, which impart color and in turn degrade the quality
of the ore. Mineralogical investigations on the majority of Turkish feldspar ores indicate that
rutile and, scarcely, sphene are the major titanium minerals and iron mainly originates from mica
minerals. Furthermore other than titanium and iron impurities, rare earth elements originated
from monazite and xenotime minerals can be included as an impurity.
In this study, evaluability of feldspar processing plant wastes of a private company was investi- gated. In this context, characterization tests that are aimed to propose extraction processes were
carried out.