Muhasebe Meslek Mensuplarının E-Belge Özel Entegratör Kuruluşlarından Aldıkları Hizmetlerle İlgili Algı Düzeyleri: Adıyaman İli Örneği

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 204 - 230, 23.10.2025

Merve Çitil , Ahmet Fethi Durmuş

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojisindeki devrim, ekonominin, toplumun ve kültürün günlük alanlarında sürekli büyüme ve gelişmeye neden olmuştur. İnternetin varlığı, hem çevrede mevcut olan bilgi miktarını hem de bilgi hareketinin hızını artırarak küreselleşmeye katkıda bulunmuştur. Hızlı küreselleşme, ekonomik, sosyal ve teknolojik değişimler nedeniyle dünya genelinde hükümetler geleneksel hükümet yaklaşımından e-devlet yaklaşımına geçmekte, vatandaş odaklı, verimli, şeffaf ve etkili hizmetler sunmak için hem altyapılarına hem de yazılımlarına yatırım yapmaktadır. Tek noktadan, her an ve kesintisiz olarak, küreselleşme ve teknolojik gelişmeyle birlikte dijital gelişimin de gerçekleşmesi için son 20 yılda çok çalışmışlardır. Dijital gelişmeler her alanı etkilediği gibi muhasebe alanını da etkilemiş ve yeni teknolojileri beraberinde getirmiştir. Muhasebenin dijital dönüşümü muhasebe mesleğinde ve iş süreçlerinde değişikliklere neden olmuştur. Çalışmamızın temel amacı; e-belge özel entegratör kuruluşları ve kullanıcıları arasındaki ilişkileri inceleyip, algı düzeyleri hakkında somut verilere ulaşmaktır. Çalışma sonucunda; bilgi teknolojilerine hakkim olan eğitim düzeyi yüksek muhasebe meslek mensuplarının entegratör kuruluşları ve faaliyetleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olduğu, hizmet verdikleri müşteri sayısı arttıkça özel entegratörler hakkındaki algı düzeylerinin farklılaştığı, e-defter kullanıcısı olan müşteri sayısı arttıkça özel entegratör kuruluşları ile ilgili algı düzeylerinin farklılaştığı, kullandıkları yazılım programının entegrasyonuna göre entegratör kuruluşlardan aldıkları hizmetlere ilişkin algı düzeylerinin farklılaştığı ve dijital belgeler ile ilgili bilgi düzeyleri artıkça entegratör kuruluşlarla ilgili algı düzeylerinin farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe , Dijitalleşme , E-Belge Özel Entegratörleri , Bilgi Sistemleri

Perception Levels of Accounting Professionals About The Services They Receive From E-Document Private Integrator Organizations: The Case of Adıyaman Province

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojisindeki devrim, ekonominin, toplumun ve kültürün günlük alanlarında sürekli büyüme ve gelişmeye neden olmuştur. İnternetin varlığı, hem çevrede mevcut olan bilgi miktarını hem de bilgi hareketinin hızını artırarak küreselleşmeye katkıda bulunmuştur. Hızlı küreselleşme, ekonomik, sosyal ve teknolojik değişimler nedeniyle dünya genelinde hükümetler geleneksel hükümet yaklaşımından e-devlet yaklaşımına geçmekte, vatandaş odaklı, verimli, şeffaf ve etkili hizmetler sunmak için hem altyapılarına hem de yazılımlarına yatırım yapmaktadır. Tek noktadan, her an ve kesintisiz olarak, küreselleşme ve teknolojik gelişmeyle birlikte dijital gelişimin de gerçekleşmesi için son 20 yılda çok çalışmışlardır. Dijital gelişmeler her alanı etkilediği gibi muhasebe alanını da etkilemiş ve yeni teknolojileri beraberinde getirmiştir. Muhasebenin dijital dönüşümü muhasebe mesleğinde ve iş süreçlerinde değişikliklere neden olmuştur. Çalışmamızın temel amacı; e-belge özel entegratör kuruluşları ve kullanıcıları arasındaki ilişkileri inceleyip, algı düzeyleri hakkında somut verilere ulaşmaktır. Çalışma sonucunda; bilgi teknolojilerine hakkim olan eğitim düzeyi yüksek muhasebe meslek mensuplarının entegratör kuruluşları ve faaliyetleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olduğu, hizmet verdikleri müşteri sayısı arttıkça özel entegratörler hakkındaki algı düzeylerinin farklılaştığı, e-defter kullanıcısı olan müşteri sayısı arttıkça özel entegratör kuruluşları ile ilgili algı düzeylerinin farklılaştığı, kullandıkları yazılım programının entegrasyonuna göre entegratör kuruluşlardan aldıkları hizmetlere ilişkin algı düzeylerinin farklılaştığı ve dijital belgeler ile ilgili bilgi düzeyleri artıkça entegratör kuruluşlarla ilgili algı düzeylerinin farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

muhasebe , Dijitalleşme , E-belge Özel Entegratörleri , Bilgi Sistemleri

Kaynakça

• Acar, V. ve Öksüz, Ö. (2013). Finansal Bilgilerin Elektronik Ortamda Paylaşımı ve E-Defter Uygulamaları. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(8), 62- 89.
• Aydın, C. (2005). Bilgi Teknolojilerinin Belge Yönetimine Etkisi ve Elektronik Belge Yönetimi. Bilgi Dünyası, 6(1), 89-97.
• Bakmaz, Z. (2007). Son Düzenlemeler Işığında Tüm Yönleriyle E-Beyanname Uygulaması. Mali Çözüm Dergisi(83), 199-210.
• Bayar, S., Ülkar, M. G., ve Şen, A. (2015). Kullanıcı tarafında e-belge oluşturma ve yazdırma yazılım deneyimleri. In UYMS. https://ceur-ws.org/Vol-1483/38_Deneyim.pdf Erişim tarihi:30.06.2025
• Bayraktar,C. ve Yıldırım,M.(2017) E-Belge Sistemleri Üzerine Davranışsal Tutum ve Kullanım Niyetlerinin İncelenmesi: Karabük İli Muhasebe Meslek Mensupları Örneği, muhasebe Finansman Dergisi,75,95-114.
• Bekci, İ. ve Ömürbek, V. (2007). Bilgi Teknolojilerinin Muhasebe Bilgi Sistemi Uygulamalarına Etkisi ve Konya Gıda Sektörü Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Mecmuası, 56(2), 95-120.
• Belfo, F. ve Trigo, A. (2013). Accounting Information Systems: Tradition and Future Directions. Procedia Technology, 9, 536-546
• Combe, C. (2006) Introduction To E-Business Management And Strategy. Burlington,: Oxford: Elsevier.
• Çelik, A. ve Akgemci, T. (2010). Yönetim Bilişim Sistemleri, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Deniz, F. ve Güngör Tanç, Ş. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebe Uygulamalarındaki E-Dönüşüm Sürecine İlişkin Görüş ve Beklentileri: Hatay İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23 (2), 622-636.
• Doğan, U. (2012). 100 Soruda E-Defter. Vergi Sorunları Dergisi Eki(280), 1-73.
• Durmuş,B.,Yurtkoru,E.S. ve Çinko,M.(2013) Sosyal Bilimlerde SPSS’le veri analizi,Beta Basım A.Ş,istanbul
• Güneş Satar,E. ve Bekci,İ.(2024) Muhasebe Sürecinin Dijitalleşmesinde Etkili Olan Faktörler: Antalya İlinde Bir Araştırma, MAKÜ-Uyg. Bil. Derg., 8(2), 100-122.
• Kandur, H. (2011). Türkiye’de Kamu Kurumlarında Elektronik Belge Yönetimi: Mevcut Durum Analizi ve Farkındalığın Artırılması Çalışmaları. Bilgi Dünyası Dergisi, 12(1), 2-12.
• Karasioğlu, F. ve Garip, O. (2019). E-Muhasebe Uygulamaları Kapsamında Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Karaman’da Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 22 (2): 433-446
• Koca, Z. ve Durmuş, A. F. (2024). “Bağımsız Denetçilerin Bilgi Sistemleri Denetiminin Bağımsız Denetime Etkisi Konusundaki Görüşleri ve E-Belge Özel Entegratörleri Bilgi Sistem Denetimine İlişkin Bilgi Düzeylerinin Araştırılması” Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 72,145-170
• Lee, H. Y. ve Wang, N. J. (2013). The Implementation Of Integrating E-Procurment, E-Contructing and E-Invoice Platforms For The B2B E-Marketplace WebBased System. International Journel of Engineering Research, 2(4), 300-309.
• Mert, H, Güner, M.ve Duyar, G. (2022). Dijitalleşme sürecinin gelişimi ve muhasebe uygulamalarına etkileri yönünden İstanbul ilinde SMMM’ler üzerinde bir araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi (Yıl: 2022,Sayı : 66, Sayfa : 195-218.
• Öz, E. ve Bozdoğan, D. (2012). Türk Vergi Sisteminde E-Maliye Uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 67-92.
• Sağlar, J. ve Işık, Y. (2019). XBRL ile finansal kodlamada Türkiye’nin hazır bulunuşluk seviyesi üzerine bir inceleme. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 193-223.
• Tektüfekçi, F. (2017). E-Dönüşüm Sürecinde E-Muhasebe Uygulamaları: Türkiye Örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi, 12(1), 79-88
• Yardımcıoğlu, M. ve Özer, Ö. (2011). Genişletilebilir İşletme Programlama Dili (XBLR). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 79-106.