GELİŞTİRME ÖDENEĞİNİN ÜNİVERSİTELERİN GELİŞİMİNE ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 9 - 26, 01.04.2018

Ali Uslu Zekai Şenol

https://doi.org/10.32951/mufider.368872

Öz

Günümüz toplumlarında üniversiteler eğitim, araştırma ve uygulama faaliyetleri ile dinamik bir yapıya sahip kurumlardır. Üniversiteler değişime ve gelişime yön veren, ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik yapısına katkı sağlayabildiği ve sorunlara çözüm üretebildiği derecede başarılı görülmektedir. Dolayısıyla üniversitenin gelişimine çok büyük katkılar sağlayan akademisyenlerin maddi ve manevi yönden teşvik edilmeleri kuruma aidiyetlerini arttıracak ve topyekün performans artışına sebep olacaktır. Performans artışı da üniversitenin kalitesine, tanınırlılığına olumlu etkilerde bulunacaktır. Bu bağlamda, çalışmada, Türkiye’de 1992 yılında kurulan 12 üniversitede geliştirme ödeneğinin etkilerinin ne yönde olduğu panel veri analizi yöntemi ile araştırılmıştır. Örneklem dahilinde yapılan analizde geliştirme ödeneğinin etkisi profesör sayısına görülmemiş, doçent ve yardımcı doçent sayılarına ise olumsuz etki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geliştirme ödeneği, Üniversiteler

EFFECT OF DEVELOPMENT APPROPRIATIONS TO DEVELOPMENT OF UNIVERSITIES

Öz

Universities are institutions with a dynamic structure with education, research and implementation activities in today's society. Universities are seen to be successful when they can contribute to the social, cultural and economic structure of the country and can provide solutions to problems. Therefore, the financial and spiritual incentive of the academicians, who make great supports to the development of the university, will increase their belonging to the institution and increase the overall performance. The increase in performance will also have a positive effect on the quality and recognition of the university. Accordingly, in this study, founded in 1992 in Turkey that was investigated by what is in the direction that the panel data analysis of the effects of development appropriations in 12 universities. In the analysis made within the sample, the effect of the development appropriations was not seen in the professor numbers, whereas the negative effect was found in the associate professor and assistant professor numbers.

Anahtar Kelimeler

Development appropration, Universities

Kaynakça

• Akgeyik T. (2013), Ulusal ve Uluslararası Karşılaştırmalarla Öğretim Üyeliği Maaşı: Tespitler ve Bir Model Önerisi, SETA Yayınları XXVI, Ağustos 2013.
• Alparslan, A. M., (2014), Öğretim Elemanlarının İşlerinden Tatmin, Üniversitelerden Memnun ve Gönüllü Olmalarındaki Öncüller: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinde Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6 Sayı 11, 82-101.
• Alpkaya G., Tellal E., (1999), Türkiye’de Üniversitenin Gelişimi ve YÖK, Toplum ve Hekim Dergisi, Temmuz–Ağustos, Cilt 14, Sayı 1, 283-292.
• Altındiş, S., Dönmez T. B., Aslan, F., G., Altındiş, M., (2017), Medikal Akademisyenler için Bilimsel Çalışma, Proje Yapma, Patent ve İnovasyon Önündeki Engeller, Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, Cilt 1, Sayı 1, 24-30.
• Bakanlar Kurulu Kararı, 95/6509 13/03/1995 tarih ve 22226 sayılı Resmi Gazete.
• Bakanlar Kurulu Kararı, 2005/8681, 19/04/2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete.
• Bakioğlu A., Kurnaz Ö., (2013) Araştırmada Kalite, Nobel Akademik Yayıncılık 2. Baskı, Yayın no 392.
• Baskan G. A., (2001), Türkiye’de Yükseköğretimin Gelişimi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 21 Sayı 1, 21-32.
• Bellemare, C., Lepage, P., Shearer, B., (2010), Peer Pressure, İncentives and Gender: An Exeperimental Analysis of Motivation in the Workplace, Labour Economics 17, 276-283.
• Bernal, J.D., (çev. Deniz Yurtören) (1995), Modern Çağ Öncesi Fizik, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, I. Baskı.
• Bilgin V., (2009) Türkiye’de Üniversite Sorunu ve Üniversite Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Türk Eğitim-Sen Üniversite Araştırması, Ankara.
• Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, (BÜMKO), (2017) Bütçe Kanunu ve Ekleri http://www.bumko.gov.tr/TR,926/butce-kanunu-ve-ekleri.html 29/11/2017.
• Chen, Z., Lee, S.-H., (2009), Incentives in Academic Tenure Under Asymmetric İnformation, Economic Modeling, Volume 26, İssue 2, 300-308.
• Cihaner, A., (2015), Türkiye’de Temel Bilimlerin Çöküşü, Kadriye Zaim Kütüphanesi Yansı Dergisi, Sayı 39, Ekim 2015, 17-26.
• Çetinsaya, G., (2014), Büyüme, Kalite, Uluslararasılaşma: Türkiye Yükseköğretimi İçin Bir Yol Haritası, Yükseköğretim Kurulu Yayın No: 2014/2, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı.
• Çiflikli Kaya, C., Yalçıntaş M., (2016), Akademisyenleri Sanayi İle İşbirliği Yapmaya Motive Eden Unsurlar-Nitel Bir Çalışma, Eurasian Academy of Sciences, Social Sciences Journal, Volume S1, 324-331.
• Erdem, A. R., (2012), Atatürk’ün Liderliğinde Üniversite Reformu: Yükseköğretim ve Bilim Tarihimizde Dönüm Noktası, Belgi Dergisi, Sayı 4 Yaz 2012/2, 376-388.
• Girgin Sağın, F., (2011), 1933’te Ne oldu? 2011 Türkiye’sinden “Son Devrim”in Çözümlemesi, Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar, 27-29 Mayıs 2011, İstanbul 2. Cilt Bölüm XI 1245-1252.
• Göksu, İ., Bolat Y. İ., (2016), Akademik Teşvik Uygulamasının İlk Sonuçlarına Ait Değerlendirmeler, 10th International Computer and Instructional Technologies Symposium 16-18 May 2016, Rize, https://erdogan.edu.tr/icits2016/files/ozet.pdf 02/12/2017.
• Göksu, İ., Bolat Y. İ., (2017), Akademik Teşvik Uygulamasının Performansa Yansıması: 2015 ile 2016’nın Karşılaştırmalı Analizi, 1. Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, 03-05 Kasım 2017, Bandırma, http://resscongress.com/SEMPOZYUM%20(3).pdf, 02/12/2017.
• Günay, D., Aydemir, A., (1997), Üniversitenin Anlamı ve Türkiye Üniversitelerinin Durumu, TMMOB, Makine Mühendisleri Odası, Ulusal Makine Mühendisliği ve Eğitimi Sempozyumu, 16-17 Ekim 1997, İstanbul, Rapor ve Bildiriler Kitabı Yayın No 201, 105-118 http://arsiv.mmo.org.tr/pdf/10317.pdf 21/11/2017.
• Günay D., (2007), Yirmibirinci Yüzyılda Üniversite, Değişim Çağında Yükseköğretim, Coşkun Can Aktan (ed.), Yaşar Üniversitesi Yayını, Mart 2007İzmir 77-88
• Güngör Göksu, G., (2014), Türkiye’de Yükseköğretimin Finansmanı: Önerilen Alternatif Modellerin Karşılaştırılması, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Yıl 2 Cilt 2 Sayı 1, 13-39.
• Gür, B. S., (2011), Türkiye’de Yükseköğretim ve Yükseköğretim Kurulu’nun Tarihi Üzerine, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 47-53.
• Gürüz K., (Koordinatör), (1994), Türkiye’de ve Dünya’da Yükseköğretim Bilim ve Teknoloji, TÜSİAD, Yayın No T/94.
• Gürüz, K., (2003), Dünya’da ve Türkiye’de Yükseköğretim Tarihçe ve Bugünkü Sevk ve İdare Sistemleri, ÖSYM Yayınları, 2003-4 2. Baskı
• İnan Süleyman, Akademik Teşvik ve Etik, https://pamukkale.academia.edu/SüleymanİNAN/Conference-Presentations 02/12/2017.
• Kavili Arap, S., (2010) Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye'de Yeni Üniversiteler ve Kuruluş Gerekçeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65-1: 1-29.
• Kenan, S., (2015), Modern Üniversitenin Oluşum Süreci, Osmanlı Araştırmaları Dergisi, XLV,333-367.
• Kılıç, R., (1999), Türkiye’de Yükseköğretimin Kapsamı ve Tarihsel Gelişimi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kasım 1999 sayı 3, 289-310.
• Kim, D. S., Sarı Ö., (2013), Osmanlı Devleti ile Chason Devleti’nde Geleneksel Yükseköğretimin Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (3), 279-290.
• Korkut, H., (2003), Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Üniversite Reformları, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 160, Güz, https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/160/korkut.htm 07/11/2017
• Kutlu, L., Beken, M., Güder, F.N., Bahçekapı, H., Özhan, F., (2015), Üniversitelerin Akademik Performans Punları Üzerine Bir Çalışma, International Conference on Quality in Higher Education, Sakarya University 02-04 December, Proceedings Book, 614-621.
• Küçükcan T., Gür, B. S., (2009), Türkiye’de Yükseköğretim Karşılaştırmalı Bir Analiz, SETA Yayınları V.
• Mecek, M., Doğan H., (2014), Müdür Yardımcıları ve Yüksekokul Sekreteri Arasındaki Ast-Üst İlişkisi Örneği Esasında Meslek Yüksekokullarında Yaşanan Görev ve Yetki Uyuşmazlıkları ve Çözüm Önerileri, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, 27-57.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2017), Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim, 2016-17.
• Namal, Y., Karakök, T., (2011), Atatürk ve Üniversite Reformu (1933), Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt 1 Sayı 1, 27-35.
• ODTÜ, (2011), Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Görüş ve Öneriler, ODTÜ Komisyonu Raporu Sürüm 1.01 http://www.metu.edu.tr/system/files/ODTU_Komisyon%20Raporu_18Tem.pdf 05/12/2017.
• OECD, (2016), Education at a Glance 2016 OECD Publishing, Paris http://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2016_eag-2016-en 04/12/2017.
• OECD, (2017), Education at a Glance 2017 OECD Indıcators, OECD Publishing, Paris, http://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2017_eag-2017-en 04/12/2017
• Okumuş, K., Yurdakul H. İ, (2017), Akademisyenlerin Akademik Teşviğe İlişkin Görüş ve Düşünceleri, The Journal of Academic Social Science Studies, Number 58, Summer II, 145-156.
• Öztürk, İ., Okuyan, S., (2016), Dünya’da ve Türkiye’de Üniversite, Tozlu, N., Taşdelen V., Önal M., (ed.), Bayburt Üniversitesi Yayınları No 18.
• Ramsden P., Moses I., (1992), Associations Between Research and Teaching in Australian Higher Education, Higher Education 23, 273-295 https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2FBF00145017.pdf 13/11/2017.
• Şahin, F., Yavuz Tabak, B., Tabak, H., (2017), Motivasyon Kuramları Bağlamında Akademik Teşvik Ödeneği Uygulamasının Değerlendirilmesi, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, 403-410.
• Tekeli, İ., (2003), Dünya’da ve Türkiye’de Üniversite Üzerinde Konuşmanın Değişik Yolları, Toplum ve Bilim Dergisi, Sayı 97, https://www.academia.edu/28690093/DÜNYADA_VE_TÜRKİYEDE_ÜNİVERSİTE_ÜZERİNDE_KONUŞMANIN_DEĞİŞİK_YOLLARI?auto=download 17/11/2017.
• Tonta, Y., (2014), Akademik Performans, Öğretim Üyeliğine Yükseltme ve Yayın Destekleme Ölçütleriyle İlgili Bir Değerlendirme, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-yukseltme-kriterleri-hakkinda-degerlendirme-11-Temmuz-2014.pdf 15/11/2017.
• Tonta, Y., (2017), TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik Programının Değerlendirilmesi, TÜBİTAK Ulakbim, Ankara, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/ 03/12/2017.
• Tosun, H., (2015), Devlet Üniversiteleri: Performans Değerlendirme Finansman Modeli ve Yeniden Yapılanma, Uzman Matbaacılık, 1 Baskı.
• Tosun, H., (2017), Ülkemizde Üniversite Sisteminin Gelişimi, 27/06/2017, http://www.turkiyegazetesi.com.tr/egitim/484828.aspx, 07/11/2017.
• TÜBİTAK, (2017), Ulusal Destek Programları, https://www.tubitak.gov.tr/tr/destekler/akademik 10/12/2017
• Türel, O., (2004) Türkiye’de Yükseköğretimin (Yeniden) Kurumsallaşması Üzerine Düşünceler, Mülkiye Dergisi, Cilt 28, sayı 242, 151-180.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017), Yıllara Göre Dış Ticaret 1923-2016, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist 07/12/2017.
• Ulutürk, S., (2015), Yeni Kamu İşletmeciliği Yaklaşımından Hareketle Üniversitelerde Performans Uygulaması Üzerine Bir Değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 20, Sayı 4, 395 414.
• Versan V., (1988), Tarihsel Gelişimi İçinde Üniversite ve Yükseköğretim Kavramı, Yükseköğretimde Değişmeler, Türk Eğitim Derneği Bilim Dizisi No XII, 17-18 Kasım 1988 XII. Eğitim Toplantısı.
• Yükseköğretim Kurulu, (2017a) Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, Birim İstatistikleri, Belirli Tarih Aralığında Açılan Birimler https://istatistik.yok.gov.tr/ 07/11/2017.
• Yükseköğretim Kurulu, (2017b) Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, Birim istatistikleri, Türlere Göre Birim Sayıları Raporu https://istatistik.yok.gov.tr/ 07/11/2017.
• Yükseköğretim Kurulu, (2017c), 100/2000 YÖK Doktora Bursları, http://www.yok.gov.tr/web/100-2000/100-2000-doktora-projesi-nedir- 02/12/2017.
• Yükseköğretim Personel Kanunu, http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin1.Aspx? MevzuatKod=1.5.2914&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=&Tur=1&Tertip=5&No=2914 16/12/2017.
• Yükseköğretim Personel Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 14/11/2014 tarih ve 29175 sayılı Resmi Gazete
• Zeyrek, S., İlhan M., (2016), CHP’nin Yükseköğretim, Burs ve Talebe Yurtları Siyaseti (1942-1947), Journal of History and Future, Year 2 (April 2016), Volume 2 Issue 1, 190-211.