VIX VOLATİLİTE ENDEKSİNİN FİNANSAL PİYASALARA ETKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 103 - 118, 01.04.2025

Rojda Bozdağ , Müslüm Polat

https://doi.org/10.32951/mufider.1605548

Öz

Bu çalışma, VIX volatilite endeksinin farklı yatırım araçları üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, VIX endeksinin Dow Jones Endeksi, altın, tahvil getirileri, döviz kuru ve Bitcoin üzerindeki etkileri incelenmiştir. 2010 Eylül - 2024 Haziran dönemi aylık kapanış verileri kullanılarak oluşturulan beş farklı model üzerinde durağanlık seviyelerine göre EKK, ARDL, Granger Nedensellik, Toda-Yamamoto Nedensellik analizleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, VIX endeksinin Dow Jones Endeksi, tahvil getirileri ve Bitcoin üzerinde negatif, dolar endeksi üzerinde ise pozitif etkisi olduğu bulunmuştur. Bu değişkenlerden Tahvil getirileri dışındaki diğer değişkenlerin katsayıları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Altın ile VIX endeksi arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilemezken, Dow Jones Endeksi ile VIX endeksi arasında çift yönlü, VIX endeksinden tahvil getirilerine doğru ise tek yönlü Granger nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Diğer değişkenler arasında anlamlı bir Granger nedensellik ilişkisi bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

VIX Volatilite Endeksi, Pay Senedi, Tahvil, Bitcoin, Altın

THE IMPACT OF THE VIX VOLATILITY INDEX ON FINANCIAL MARKETS

Öz

This study aims to investigate the impact of the VIX volatility index on various investment instruments. Specifically, the study examines the effects of the VIX index on the Dow Jones Industrial Average, gold, bond yields, exchange rates, and Bitcoin. Five different models were constructed using monthly closing data from September 2010 to June 2024. Stationarity tests were conducted on these models, followed by OLS, ARDL, Granger causality, and Toda-Yamamoto causality tests. The analysis results show that the VIX index has a negative impact on the Dow Jones Industrial Average, bond yields, and Bitcoin, while it has a positive impact on the dollar index. The coefficients of all variables except bond yields were found to be statistically significant. No cointegration relationship was found between gold and the VIX index. A bidirectional Granger causality relationship was found between the Dow Jones Industrial Average and the VIX index, and a unidirectional Granger causality relationship was found from the VIX index to bond yields. No significant Granger causality relationship was found between the other variables.

Anahtar Kelimeler

VIX Volatility Index, Stock, Bond, Bitcoin, Gold

Kaynakça

• Adrangi, B., & Chatrath, A. (2022). Dynamic Responses of Major Pacific Rim Emerging Equity Markets to the US Crude Oil Fear Index (OVX) . Bulletin of Applied Economics, 9(1), 51-84.
• Afşar, M. (2018). Finansal Ekonomi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İİBF Yayınları.
• Badshah, I. U., Frijns, B., & Tourani-Rad, A. (2013). Contemporaneous Spill-Over Among Equity, Gold and Exchange Rate Implied Volatility Indıces. The Journal of Futures Markets, 33(6), 555-572.
• Başarır, Ç. (2018). Korku Endeksi (VIX) İle BİST 100 Arasındaki İlişki: Frekans Alanı Nedensellik Analizi. İşletme Fakültesi Dergisi, 19 (2), 177-191.
• Bektaş, S., Gül, S., & Bakır, H. (2023). Covid-19 Döneminde Bitcoin Fiyatlarının Seçilmiş Finansal Göstergeler ile Uzun Dönem Ampirik Etkileşimi: ARDL Analizi İncelemesi . Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41(1), 21-43.
• Bouri, E., Jain, A., Biswal, P. C., & Roubaud, D. (2017). Cointegration and nonlinear causality amongst gold, oil, and the Indian stock market: Evidence from implied volatility indices. Resources Policy, 52, 201-206.
• Chandra, A., & Thenmozhi, M. (2015). On Asymmetric Relationship of India Volatility Index (India VIX) with Stock Market Return and Risk Management. Indian Institute of Management Calcutta, 42, 33-55.
• Çatalbaş, N. (2022). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Cari Açık Arasındaki İlişkinin Sınanması: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 880-904.
• Durğun, B., & Durğun, F. (2018). Yenilenebilir Enerji Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi. International Review of Economics and Management, 6(1), 1-27.
• Gazel, S. (2017). Bist Sınai Endeksi İle Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(52), 287-299.
• Göçer, İ. (2015). Sakarya Ekonometri Seminerleri / Eviews ile Uygulamalı Ekonometri. Sakarya Üniversitesi.
• Gözgör , G., & Kablamacı, B. (2014). The Linkage Between Oil And Agricultural Commodity Prices İn The Light Of The Perceived Global Risk. Agricultural Economics, 60(7), 332-342.
• Güngör, M. (2021). Döviz Kuru, VIX Korku Endeksi ve Yabancı Portföy Yatırımları Etkileşimi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, Özel Sayı 32, 1034-1042.
• Gürsoy , S., & Tuncel, M. B. (2020). Korku Endeksi (VIX), Bitcoin Fiyatları ve BİST 100 Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1999-2011.
• Hamurcu, Ç. (2022). Gelişmiş Asya-Pasifik Ve Kuzey-Amerika Ülkeleri Hisse Senedi Piyasalarının VIX Korku Endeksine Tepkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 20(1), 127-146 .
• Kavaz, İ., Ceylan, F., & Ünlü, M. (2021). Korku İndeksi (VIX) İle Petrol Ve Altın Fiyatları Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi . Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, (657) Eylül , 165-188.
• Kaya, A., & Coşkun, A. (2015). VIX Endeksi Menkul Kıymet Piyasalarının Bir Nedeni Midir? Borsa İstanbul Örneği. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1) , 175-186.
• Kaya, F. (2015). Finansal Yönetim. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kuzu, S. (2019). Volatilite Endeksi (VIX) ile BİST 100 Arasındaki Johansen Eş-bütünleşme ve Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Turkish Studies, 14(1), 479-493.
• Öner, H. (2018). Altın, Petrol, Döviz Kuru, Faiz ve Korku Endeksi Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10 (19), 396-404.
• Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın Psikolojik Faktörlere Duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (VIX) Ve Tüketici Güven Endeksi (TGE) İle Bist 100 Arasındaki İlişkiler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 238-253.
• Saeed, A. (2019). Do Global Financial, Oil and Gold Volatility Shocks Affect the GCC Stock Markets? Emerging Economy Studies, 1-19.
• Sağlam, K., & Karğın, M. (2023). VIX Endeksinin Borsa İstanbul Üzerindeki Oynaklık Yayılım Etkisinin Ölçülmesi . Yönetim ve Ekonomi, 30(3), 493-509.
• Sancak , E. (2014). Sermaye Piyasası Sözlüğü. İstanbul: SCALA Yayıncılık.
• Sarıkaya , F. T. (2007). İMKB'de Volatilite, Likidite, İşlem Hacmi ve Getiri İlişkisinin Ekonometrik Analizi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sarıtaş, H., & Nazlıoğlu, E. H. (2019). Korku Endeksi, Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 542-551.
• Sarwar, G. (2012). Is VIX an investor fear gauge in BRIC equity markets? Journal of Multinational Financial Management, 22, 55-65.
• Şit, A., Hacıevliyagil, N., & Büyükoğlu, B. (2019). VIX Endeksi ve Borsa Etkileşimi: BIST 100'de Bir Uygulama. 23. Finans Sempozyumu - Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi , 766-773.
• Tunçel, M. B., Alptürk, Y., Yılmaz, T., & Bekci, İ. (2021). Korku Endeksi (VIX) ile Kıymetli Madenler Arasındaki İlişki Üzerine Ekonometrik Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 1069-1083.
• Yıldız, E., & Polat, M. (2024). VIX Endeksinden Finansal Yatırım Araçlarına Doğru Getiri ve Volatilite Yayılımı: Covid-19 Öncesine ve Sonrasına Yönelik Karşılaştırmalı Bir Analiz. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 115-143.