THE RELATIONSHIP BETWEEN EXTERNAL AUDIT QUALITY AND FINANCIAL PERFORMANCE: AN EVALUATION OF BIST 100 COMPANIES

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 119 - 133, 01.04.2025

Erkin Nevzat Güdelci

https://doi.org/10.32951/mufider.1612943

Öz

Qualified audits attract investors to businesses and the resulting trust environment enables more funds to be channeled into the business. However, recent accounting scandals have called into question the effectiveness of external audit activities in ensuring the reliability of financial statements, leading to discussions about the impact of auditing on a firm's financial performance. Furthermore, in countries like Turkey, where the influence of auditing activities has been increasing year by year, it is considered necessary to examine the concrete effects of auditing on businesses in recent years. This study conducted a panel data analysis using data from 47 companies operating in the BIST 100 index for the 2019-2022 period. The analysis revealed that the data did not meet the requirements for panel data analysis; therefore, traditional analysis methods could not be applied. Consequently, the Driscoll-Kraay robust estimator was employed to analyze the data. The results indicated that no significant relationship was found between audit quality and firm performance for BIST-100 companies.

Anahtar Kelimeler

audit, audit quality, financial performance, accounting

DIŞ DENETİM KALİTESİ VE FİNANSAL PERFORMANS İLİŞKİSİ: BİST 100 İŞLETMELERİ ÖZELİNDE DEĞERLENDİRME

Öz

Nitelikli denetim yatırımcıları işletmeye çekmekte, ortaya çıkan güven ortamı sayesinde işletmeye daha fazla fon aktarılabilmektedir. Ancak yaşanan muhasebe skandalları düşünüldüğünde dış denetim faaliyetlerinin finansal tablolarının güvenilirliğini sağlama konusundaki etkisi tartışma konusu olmaya başlamış ve bu bağlamda denetim faaliyetlerinin işletmenin finansal performansına etkisi konusunda soru işaretleri oluşmaya başlamıştır. Ayrıca Türkiye gibi yıldan yıla denetim faaliyetlerinin etkisinin arttığı ülkelerde, denetimin işletme üzerindeki son yıllardaki somut etkilerinin ele alınması gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışmada BİST 100’de faaliyet gösteren 47 işletmenin 2019-2022 dönemine ait verileri kullanarak panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yapılan analizler sonucunda verilerin panel veri analizinin sahip olması gereken özellikleri taşımadığı, dolayısıyla geleneksel analiz yöntemleri ile test etmenin mümkün olmadığı bulunmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada Discoll-Kraay direçli tahmincisi kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda BİST-100 firmaları özelinde denetim kalitesi ile işletme performansı arasında herhangi bir anlamlı ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Finansal Performans, Denetim Kalitesi, Muhasebe, BİST 100

Kaynakça

• Ajani, S. A. (2012). Auditing as A Tool for Enhancing The Principal Agent Relationship (Master’s Thesis), Ahmadu Bello University, Zaria.
• Al-Ani, M. K. & Mohammed, Z. O. (2015). Auditor Quality and Firm Performance: Omani Experience. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, (74), 13-23.
• Albayrak, A. S. (2008). Değişen Varyans Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Ağırlıklı Regresyon Analizi ve Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 111-134.
• Amahalu, N. (2020). Effect of Audit Quality on Financial Performance of Quoted Conglomerates in Nigeria. International Journal of Management Studies and Social Science Research, 2(4). 87-98
• Angsoyiri, D. (2021). The Effect of Ownership Structure and Audit Quality on Firm Performance. International Journal of Multidisciplinary: Applied Business and Education Research, 2(2), 77-87.
• Arel, B., Brody, R. & Pany,K. (2006). Findings on The Effects of Audit Firm Rotationon The Audit Process Under Varying Strengths of Corporate Governance, Advances in Accounting, (22), 1-27.
• Baltagi, B.H. (2013), Econometric Analysis of Panel Data. Chichester: John Wiley & Sons. Cameran, M., Prencipe, A. & Trombetta, M. (2016). Mandatory Audit Firm Rotation and Audit Quality. European Accounting Review, 25(1), 35-58.
• Cengiz, S., Yusuf, D, ve Güngör, S. (2017). Bağımsız Denetim Kalitesinin Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 171-197.
• Ching, C. P., Teh, B. H., San, O. T. & Hoe, H. Y. (2015). The Relationship among Audit Quality, Earnings Management, and Financial Performance of Malaysian Public Listed Companies. International Journal of Economics & Management, 9(1). 229-232
• Christensen, B. E., Glover, S. M., Omer, T. C. & Shelley, M. K. (2016). Understanding Audit Quality: Insights from Audit Professionals and Investors. Contemporary Accounting Research, 33(4), 1648-1684.
• Colbert, G. & Murray, D. (1998). The Association between Auditor Quality and Auditor Size: An Analysis of Small CPA Firms, Journal of Accounting, Auditing & Finance, 13(2), 135-150.
• Çetinoğlu, T., Önder, Ş. ve Hadi, S. R. (2023). Bağımsız Denetim Kalitesinin Şirketlerin Finansal Performansı Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 26(2), 451-465.
• DeAngelo, L. E. (1981). Auditor Size and Audit Quality, Journal of Accounting and Economics, 3(3), 183-199.
• Elewa, M. M. & El-Haddad, R. (2019). The Effect of Audit Quality on Firm Performance: A Panel Data Approach. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 9(1), 229-244.
• Farouk, M. A. & Hassan, S. U. (2014). Impact of Audit Quality and Financial Performance of Quoted Cement Firms İn Nigeria, International Journal of Accounting And Taxation, 2(2), 1-22.
• Fathi, E. & Rashed, A. S. (2021). Exploring The İmpact of Mandatory Audit Firm Rotation on Audit Quality: An Empirical Study. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 25(6), 1-18.
• Francis, J. R. (2023). What Exactly Do We Mean by Audit Quality?, Accounting in Europe, 21 (2). 1-11.
• Heil, D. (2012). The İnfluence of The Auditor on The Earnings Quality of Their Clients. (Master’s Thesis) Erasmus University, Rotterdam, Retrieved from thesis.eur.nl
• Iliemena, R. O. & Okolocha, C. B. (2019). Effect of Audit Quality on Financial Performance: Evidence from A Developing Capital Market. International Journal of Recent Research in Commerce Economics and Management, 6(3), 191-198.
• Iliemena, R. O. & Okoye, E. I. (2019). Forensic Auditing as A Panacea to Bank Failure in Nigeria, International Journal of Multidisciplinary Research (IJMR), 5(2), 150-164.
• Jackson, A. B. Moldrich, M. & Roebuck, P. (2008). Mandatory Audit Firm Rotation And Audit Quality. Managerial Auditing Journal, 23(5), 420-437.
• Jusoh, M. A. & Che-Ahmad, A. (2014). Equity Ownership, Audit Quality and Firm Performance in Malaysia. Journal of Emerging Issues in Economics, Finance and Banking (JEIEFB), 3(1), 976-991.
• Kesen, B. ve Salur, M. N. (2020). Bağımsız Denetim Kalitesinin Şirketlerin Finansal Performansı Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul'da Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 559-576.
• Khan, M. N., Parksh, R., Shamim, M. & Ali, S. (2021). Does Audit Quality Matter for Firm Performance? Empirical Evidence From Pakistani Public Listed Companies. Elementary Education Online, 20(5), 3953-3960.
• Kılıç, M. (2020). Portföy Yatırımları ve Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Yeni Sanayileşen Ülkeler Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(8), 45-55.
• Knapp, M. C. (1991). Factors that Audit Committee Members Use as Surrogates for Audit Quality. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 10(1). 35-52
• Knechel W. R., Krishnan, G. V., Pevzner, M., Shefchik L. B. & Velury, U. K. (2013). Audit Quality: Insights from the Academic Literature. A Journal of Practice & Theory, 32 (Supplement 1), 385-421.
• Lestari, N. & Aeni, N. (2019, December). The Effect of Audit Quality and Earnings Management on Firm Performance. In 1st International Conference on Applied Economics and Social Science (ICAESS 2019) (pp. 321-326). Atlantis Press.
• Matoke, V. N. & Omwenga, J. (2016). Audit Quality and Financial Performance of Companies Listed İn Nairobi Securities Exchange. International Journal Of Scientific And Research Publications, 6(11), 372-381.
• Miettinen, J. (2011). The Role of Audit Quality on The Relationship Between Auditee’s Agency Problems and Financial İnformation Quality. Department of Accounting and Finance, University of Vaasa, Finland.
• Ogbodo, O. C. & Akabuogu, N. J. (2018). Effect of Audit Quality on The Financial Performance of Selected Banks İn Nigeria. International Journal of Trend in Scientific Research and Development (IJTSRD), 3(1), 45-61.
• Önder, Ş. (2018),Yönetim Kurulunda Cinsiyet Çeşitliliği ve Sürdürülebilir Raporlama Kalitesi Arasındaki İlişki, ICOAEF’18 IV International Conference on Applied Economics and Finance &Extended with Social Sciences, Kuşadası
• Önder, Ş. ve İrkörücü, İ. E. (2020). Bağımsız Denetim Kalitesi İle Finansal Performans Arasındaki İlişki: BIST 100 Endeksinde Yer Alan Şirketler Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (86), 141-152.
• Özcan, K. A. (2023). Kadın İstihdamı ve Kişi Başına GSYH’nin Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkisi: Avrupa Birliği Üye Ülkeleri ve Turkiye'de Panel Moderatör Etki Analizi. Journal of Academic Value Studies, 9(3). 162-181
• Pham, N. K., Duong, H. N., Pham, T. Q. & Ho, N. T. T. (2017). Audit Firm Size, Audit Fee, Audit Reputation and Audit Quality: The Case of Listed Companies in Vietnam. Asian Journal of Finance & Accounting, 9(1), 429-447.
• Phan, T., Lai, L., Le, T., Tran, D. & Tran, D. (2020). Denetim Kalitesinin Hanoi Menkul Kıymetler Borsası'nda İşlem Gören İşletmelerin Performansı Üzerindeki Etkisi. Yönetim Bilimi Mektupları, 10(1), 217-224.
• PWC (2012). Mandatory Rotation of Audit Firms: Why Other Changes Would Be Better for Investors. Retrieved from http://www.pwc.com/en_US/us/point-of-view/assets/mandatory-audit-firmrotation.pdf)
• Sattar, U., Javeed, S. A. & Latief, R. (2020). How Audit Quality Affects The Firm Performance with The Moderating Role of The Product Market Competition: Empirical Evidence from Pakistani Manufacturing Firms. Sustainability, 12(10), 4153.
• Sayyar, H., Basiruddin, R., Rasid, S. Z. & Elhabib, M. A. (2015). The İmpact of Audit Quality on Firm Performance: Evidence From Malaysia. Journal of Advanced Review on Scientific Research, 10 (1), 1-19.
• Sönmez, A. R. ve Sarıçiçek, R. (2023). Bağımsız Denetim Kalitesi Finansal Performansı Etkiler mi? BİST Sınai Endeksi'nde Bir Uygulama. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 15(28), 248-263.
• Tuan, K. (2019). Bağımsız Denetim Hizmetinin Kalitesi ve Finansal Performans: Borsa İstanbul Örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 56 (649), 69-81.
• Ugwu, C. C., Aikpitanyi, L. N. & Idemudia, S. (2020). The Effect of Audit Quality on Financial Performance of Deposit Money Banks (Evidence From Nigeria). Journal of Economics and Business, 3(1). 270-281
• Uyanto, S. S. (2020). Power Comparisons of five most Commonly Used Autocorrelation Tests. Pakistan Journal of Statistics and Operation Research,16(1), 119-130.
• Wooten, T. C. (2003). Research about Audit Quality. The CPA Journal, 73(1), 48-50.