BANKALARDA MALİ KONTROL ADIMINDA BİLGİ TEKNOLOJİLERİ KULLANIMI

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 422 - 437, 01.10.2025

Teoman Tağtekin

https://doi.org/10.32951/mufider.1620494

Öz

Bankalar, güven kurumu olmaları nedeni ile artan ürün ve hizmet çeşitliliğinin sonucu birçok hata ve hile ile karşılaşmakta, oluşan kaotik ortamdan, kullandıkları bilgi sistemlerinden alacakları destek ile kurtulabilmektedirler. Gerçekleşen işlemlerin oluşturduğu veri kümesinin tümünün insan gücü ile kontrol ve denetimi aşırı maliyetli, zaman alıcı olmakta aynı zamanda insani hatalar neticesinde gerçekleşen denetimim ve kontrolünde etkinliğinin seviyesini düşürmektedir. Bilgi teknolojileri uygulamalarının bankacılık işlemleri denetim ve kontrolü sürecinde kullanımı, oluşan bu büyük veri kümelerinin denetim dışı kalmalarını önleme anlayışı sonucu oluşmuştur. Çalışma, kayıtların, belirlenmiş muhasebe kural ve kontrol setlerine uygunluğunun bilgi sistemleri aracılığı ile tüm veri setinin taranarak gerçekleştirilmesi esasına dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Banka muhasebe hata ve hileleri , Mali kontrol , Bilgi teknolojileri

USE OF INFORMATION TECHNOLOGIES IN FINANCIAL CONTROL STEP IN BANKS

Öz

Manpower control and audit of the entire dataset of transactions in banks is extremely costly, time-consuming and also reduces the level of audit effectiveness as a result of human errors. The use of information technology applications in the process of auditing and controlling banking transactions has emerged as a result of the understanding of preventing these large data sets from being out of audit. The study is based on the principle of performing the compliance of the records with the specified accounting rules and control sets by scanning the entire data set through information systems.

Anahtar Kelimeler

Bank accounting errors and fraud , Financial control , Information technologies

Kaynakça

• Ahmed, F. (2022) Ethical Aspects Of Artificial Intelligence in Banking. Journal of Research in Economics and Finance Management, 1(2), 55-63.
• Akbaş, Ö.F. (2021) İşletmelerde Muhasebe Bilgi Sistemlerinin Denetimi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, ieSBAD, 1 (1), 25-36.
• Akbaş, Ö.F. ve Duran, S. (2023) Teknolojik İnovasyonun Katılım Bankacılığına Etkisi: Uygulamalar Ve Gelecek Perspektifleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53),1257-1275.
• Al-Shattarat, H. ve Al-Shattarat, B. (2021) Effect Of The Regulatory Environment in Preventing And Detecting Financial Fraud:
• Evidence From Jordanian Commercial Banks. Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues, Vol: 24 Issue: 1, Online ISSN: 1544-0044, https://www.abacademies.org/articles/-9491.html
• Aziz, Rahman, L. A. ve Andriansyah, Y. (2023) The Role Artificial Intelligence in Modern Banking: An Exploration Of Ai-Driven Approaches For Enhanced Fraud Prevention, Risk Management, And Regulatory Compliance. Reviews of Contemporary Business Analytics, 6(1), 110-132.
• Demir, C.ve Yıldız, A. (2022) Muhasebe Hata ve Hileleri ve Hilelerin Ortaya Çıkarılmasında Adli Muhasebecilik Mesleği. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 91-141.
• Dönmez, A.ve Bağışlar, H.(2017) Bankacılık Sektöründe Yaşanan Hile Olaylarına Yönelik Bir Araştırma. International Journal of Academic Value Studies, Vol:3, Issue:16; pp:170-180 (ISSN:2149-8598)
• Hatunoğlu, Z., Koca, N.ve Kıllı, M. (2013) İç Kontrolün Muhasebe Sistemindeki Hata Ve Hilelerin Önlenmesindeki Rolü Üzerine Bir Alan Çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 169-189.
• Kaban, İ. ve Arslan, M.C.(2016) Bilgi Teknolojileri Destekli Denetim Uygulamaları Kapsamında Zimmet Hilelerinin Ortaya Çıkarılması; Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Ege Akademik Bakış, Cilt 16, Sayı 3, 415-424
• Kaban, İ. ve Gül, M. (2019) Bankalarda Hile Denetimi: Merkezden Sürekli Denetimin Şube Faaliyetlerine Etkisi Üzerine Nitel Bir Araştırma.İstanbul Business Research, 48(1), 113-143.
• Kandemir, Ş. (2021) Bankacılık ve Finansın Denetiminde Denetim Teknolojisi (Suptech)Ve Yapay Zekâ. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 59-81.
• Kandemir, C. ve Kandemir Ş. (2017) Bankacılık Hileleri Sınıflandırılması, Saptanması ve Önlenmesi. Finans Politik&Ekonomik Yorumlar, Cilt:54, Sayı:629,19-50.
• Karyağdı, N.G. (2021) Bankalarda Hile Denetimi Uygulamasının Verimlilik İle İlişkilendirilmesine Yönelik Bir Çalışma. Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(2): 21-20.
• Kazan, G. (2021) Hile Üçgeni, Hile Elması ve Hile Beşgeni: Hile Eylemlerinin Nedenlerine İlişkin Teorilere Kavramsal Bakış. Muhasebe ve Denetime Bakış, 245-258.
• Kılıçarslan Ş.ve Akçakanat, Ö. (2020) Bankacılık Sektöründe Hata ve Hile: Banka Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 676-692
• Küçük, D. (2021) Adli Muhasebe Perspektifinden Bankacılık Hileleri: Banka Muhasebe Hilelerinde Hilekâr Profili ve Hilenin Nitelikleri. Muhasebe ve Denetime Bakış, 227-246
• Küçüker, M. (2023) Muhasebede Yapay Zekâ Uygulamaları: Chatgpt’nin Muhasebe Sınavı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 2, 875-888.
• Küçükoğlu M.T. ve Akça, M. (2020) Teknolojik Yeniliklerin Bankacılık Hizmetlerine Etkisi: Türk Bankaları Üzerinde Bir Değerlendirme. Alanya Akademik Bakış, 223-244
• McGregor, A.R. (2024) Information Technology in Banking Industry. https://www.projectcubicle.com/information-technologys-it-function-in-the-banking-industry/, (Erişim Tarihi: 11.12.2024)
• Özçelik, M., Dikmen, B.B., Erduru, İ. ve Deran, A. (2022) Yapay Zeka Kullanımının Muhasebe ve Denetim Süreci Üzerine Muhtemel Etkileri, Kamu Sektöründe Uluslararası Muhasebe Ve Denetim Standartları İle Bağımsız Denetim Uygulamalarına İlişkin Güncel Konular ve Araştırmalar. Gazi Kitapevi, ISBN: 978-625-8374-58-2
• Özçetin, Nigar (2022) Muhasebe Denetiminde Yapay Zekâ. Uşak Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, ss. 29-41
• Özdemir, A. (2023) Dijitalleşmenin Finans Sektörüne Getirdiği Yenilikler - Finans Sektörünü Yapay Zeka İle Birlikte Okumak: Yenilikler, Fırsatlar Ve Engeller. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub289
• Serçemeli, M. (2018) Muhasebe Ve Denetim Mesleklerinin Dijital Dönüşümünde Yapay Zeka. Turkish Studies Economics, Finance and Politics. 13(30), 369-386.
• Terzi, S. - Şen, K.İ. (2015) Adli Muhasebede Hilelerin Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı. Uluslararası İktisadi v İdari İncelemeler Dergisi(14). https://doi.org/10.18092/ijeas.86151
• Tepegöz, Ş.M. (2022) Finansal Teknoloji Uygulamaları, Bankaların Risk Yönetimi Ve İç Kontrol Yapısı Üzerindeki Etkisi Ve Sonuçları. Beykoz Akademi Dergisi, 10(1), 158-168.
• tide. (2017) Küresel Bakış Açıları ve Anlayışlar, Yapay Zekâ – İç Denetim Mesleğine İlişkin Dikkate Alınması Gerekenler. https://www.tide.org.tr/file/documents/pdf/GPAI-Artificial-Intelligence-Part-I-Revised.pdf Tuna, K. Muhasebede Hata ve Hile. https://www.halkbankkobi.com.tr/tr/uzmanina-danisin/makaleler/finansal-yonetim/muhasebede-hata-ve-hile.html, (Erişim Tarihi: 06.01.2025)
• Ucoglu, D. (2020) Current Machine Learning Applications in Accounting And Auditing. Press Academia Procedia (PAP),V.12, p.1-7,
• Yardımcıoğlu, M., Koca, N., Günay, Y. ve Kocamaz, H. (2015) Yolsuzluk, Muhasebe Hileleri Ve Örnekleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 171-188.
• Yazıcı, N. (2018) Hile Üçgeni: Fırsatların Önlenmesinde Kırık Camlar Teorisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 843-851, doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi. 18.09.1023
• Yücel, G. ve Adiloğlu, B.(2019) Dijitalleşme - Yapay Zeka ve Muhasebe Beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17, 47-60 Zeo.org. Bankacılık ve Finans Sektöründe Yapay Zeka Kullanımı. https://zeo.org/tr/kaynaklar/blog/bankacilik-ve-finans-sektorunde-yapay-zeka-kullanimi, (Erişim Tarihi: 04.07.2024)