Accounting for procurement in the Ottoman Empire during the early 18th century

Yıl 2012, Sayı: 3 - Sayı: 3, 211 - 245, 01.07.2012

Batuhan Güvemli Ümmühan Aslan

Öz

18. yüzyılda, ticari işlemler ile ilgili muhasebe kayıtları Osmanlı devlet muhasebe
sisteminin önemli bir parçası olan Merdiven yöntemi ile kaydedilmekteydi. Bu çalışma
Merdiven yönteminin belirli bir ticari işlemdeki yeterliliğini ölçmeyi hedeflemektedir.
Araştırmaya konu olan muhasebe kayıtları karşılaştırma yapılabilmesi amacıyla, hem
Merdiven yöntemi, hem de çift yanlı kayıt yöntemine uygun olacak şekilde tercüme
edilmiştir. Ayrıca çalışmada, Merdiven yönteminin basitliği ve etkililiğinin gösterilmesi
amacıyla genel kabul görmüş muhasebe kuralları ve prensipleri ile Merdiven yöntemi
arasında da karşılaştırma yapılmıştır. Muhasebe kayıtları, 18. yüzyılın ilk yıllarında
Kuzey Bulgaristan’dan demir cevheri satın alımını ve bu cevherin İstanbul’daki
imparatorluk tersanesine ve imparatorluk tophanesine sevkiyatını konu alan 8 aylık bir
anlaşmayı içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Tarihi, Osmanlı İmparatorluğu, Merdiven Yöntemi, 212 devlet muhasebe sistemi, 18. yüzyıl

Accounting for Procurement in the Ottoman Empire during the Early 18th Century

Öz

In the 18th Century, the transactions of commercial activities were recorded
by the Merdiban method as part of the Ottoman state accounting system. This study
aims to evaluate the Merdiban method’s ability to meet the requirements for a specific
commercial activity and provide a historical background on the state accounting
practices of the Ottoman Empire. The accounting records are translated both in the
format of the Merdiban method and the double entry accounting system. Thus, the
study makes a comparison of generally accepted accounting principles and rules with
the Merdiban method to show its simplicity and effectiveness. The accounting record
is related to an eight-month long agreement with certain officials to purchase iron ore
from Northern Bulgaria and its delivery to Istanbul to be used in the imperial shipyard
and in the imperial arsenal of the Ottoman Empire in the early 18th century.

Anahtar Kelimeler

Accounting history, Ottoman Empire, Merdiban method, state accounting system, 18th century