FUND FUNDING METHODS OF CASH WAQFS AND PARTICIPATION BANKS

Yıl 2023, Sayı: 24, 111 - 117, 20.01.2023

Serpil Sumer , Turan Öndeş

Öz

This study aims to determine the similarities between the fund allocation methods of the cash waqfs operating in the Ottoman period and the funding methods of the participation banks. Within the scope of the purpose of the study, a literature review on the subject has been made and the fund allocation methods of cash waqfs and Islamic financial institutions have been compared. As a result of the comparison; especially Karz, Murabaha, and Mudaraba methods, which are among the fundraising methods of cash waqfs, are used today without any changes, even after about six centuries. In this study, only the fund allocation methods of cash waqfs and participation banks were compared. In this respect, the study differs from other studies on the same subject in the literature. In the literature, Şaşa (2015), Bulut and Korkut (2016), Kayahan et al. (2019), while making comparisons of cash waqfs and participation banks in their studies, the institutions that were compared were generally discussed and compared with different dimensions.

Anahtar Kelimeler

Cash Waqfs, Interest Free Banking, Participation Banking

PARA VAKIFLARI İLE KATILIM BANKALARININ FON KULLANDIRMA YÖNTEMLERİ

Öz

Bu çalışma, Osmanlı döneminde faaliyet gösteren para vakıflarının fon tahsis yöntemleri ile katılım bankalarının fonlama yöntemleri arasındaki benzerlikleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın amacı kapsamında konuyla ilgili literatür taraması yapılmış ve para vakıfları ile İslami finans kurumlarının fon tahsis yöntemleri karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırma sonucunda; para vakıflarının fon kullandırma yöntemlerinden özellikle Karz, Murabaha ve Mudaraba yöntemleri aradan yaklaşık olarak altı yüzyıl geçmesine rağmen herhangi bir değişikliğe uğramadan günümüzde kullanılmaktadır. Bu çalışmada sadece para vakıfları ile katılım bankalarının fon tahsis yöntemleri karşılaştırılmıştır. Bu yönüyle çalışma, literatürde aynı konuda yapılan diğer çalışmalardan farklılık göstermektedir. Literatürde Şaşa (2015), Bulut ve Korkut (2016), Kayahan ve ark. (2019), çalışmalarında para vakıfları ve katılım bankalarının karşılaştırmalarını yaparken karşılaştırma yapılan kurumlar genel olarak ele alınmış ve farklı boyutlarıyla karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Para Vakıfları, Faizsiz Bankacılık, Katılım Bankacılığı

Kaynakça

• Alper, D., & Erdoğan, C. (2009). 16. ve 18. yy Arasında Bursa Para Vakıfları Ve Bursa Ekonomisine Etkileri. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 85-99.
• Aydın, H. V. (2014). Selanik'te 18. Yüzyılın İlk Yarısında Para Vakıfları ve Kredi İşlemleri. Tarih İncelemeleri Dergisi, 29 (1), 87-106.
• Bulut, M., & Korkut, C. (2016). Finansal İstikrar ve Para Vakıfları Etkisi: Rumeli Para Vakıfları Örnekleri. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 2(1), 55-76.
• Çizakça, M., (2006). “ Osmanlı Dönemi Vakıflarının Tarihsel ve Ekonomik Boyutları”. “Türkiye’de Hayırseverlik: Vatandaşlar, Vakıflar ve Sosyal Adalet.” Ed. Aydın, D. vd. İstanbul: TÜSEV Yayını. 21-32.
• Döndüren, H. (2008). Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-24.
• Dumlu, E. (2015). XVI. Yüzyıl Osmanlı Uleması Arasında Para Vakıfları Etrafında Cereyan Eden Tartışmalar (Ebussuûd, İbn Kemal-Çivizâde, Birgivî). İlahiyat Tetkikleri Dergisi, (44), 303-337.
• Güner, M. F. Osmanlı Döneminde Para Vakıfları ve Günümüz Finansal Piyasalarında Para Vakıflarının Yeri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 249-269.
• Gürsoy, Ç. (2017). Para Vakıfları Kapsamında Sosyo-Ekonomik Bir Analiz: Davudpaşa Mahkemesi Kayıtları (1634-1911). Belleten, 81(290), 159-190.
• Kayahan, C., & Görkaş, İ. (2009). Osmanlı Dönemi Bölgesel Kalkınmanın Finansman Aracı Olarak Para Vakıflarının Kullanımı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (44), 212-227.
• Kayahan, C., Görkaş, İ., & Önk, H. (2017). Osmanlı Dönemi Para Vakıflarıyla Günümüz Katılım Bankalarının Karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 70-90.
• Kayapınar, H. (2020), İslam’da Faizin Tarihsel Süreci Ve Katılım Bankalarının Eleştiriye Açık Yönleri,(Doktora Tezi), Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koyunoğlu, H. H. (2008). Para Vakıfları: Muhasebe Defterlerine Göre 17. Yüz-yıl İstanbul Uygulaması. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 8(4), 253-304.
• Okur, K. H. (2005). Para vakıfları bağlamında Osmanlı hukuk düzeni ve Ebussuud Efendinin hukuk anlayışı üzerine bazı değerlendirmeler. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(7-8), 33-58.
• Özsaraç, Y., & Aydınbaş, Y. E. Vakıflar Para Vakıfları; Kırklareli ve Bolu Para Vakıfları Üzerine Bir Değerlendirme. İkinci Uluslararası Saraybosna Sosyal Bilimler Konferansı 17-20 Mayıs, 2016, 99-116.
• Şaşa, K.,(2015), Osmanlı’da Finans Kültürü Ve Kullanılan Finansal Araçlar. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 1(1), 18-23.
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ erişim tarihi: 5.07.2021
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği, 2021, https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/faizsiz-finans-urunleri-99 erişim tarihi: 06.07.2021