KİRKOR KÖMÜRCÜYAN’IN YENİ MUHASEBE USULÜ BAŞLIKLI KİTABININ TAHLİLİ

Yıl 2024, Sayı: 27, 23 - 36, 20.07.2024

Mehmet Tursun , İbrahim Aksu

Öz

Türkiye Cumhuriyetinin 100. Yılında Cumhuriyetin ilk yılarında yayımlanan muhasebe kitaplarının günümüzdeki bakış açısıyla tahlil edilmesi, ülkemizde muhasebe biliminin son 100 yılda kat ettiği mesafeyi görebilmek için önemlidir. Bu çalışmada; Türkiye’de Latin Alfabesiyle yazılan ilk muhasebe eseri olan “Yeni Muhasebe Usulü” kitabı tahlil edilmiştir. Kitap Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde yetişmiş önemli bilim insanlarından olan Kirkor Kömürcüyan tarafından 1929 yılında yayımlanmıştır. 173 sayfa olan kitabın yazarı, esasen Fransız yazar Charles Lejeune’dir. Kirkor Kömürcüyan, Charles Lejeune’nin muhasebe kitabının bazı bölümlerini değiştirerek yayımlamıştır. Kitapta, günümüzde bile kolaylıkla anlaşılabilecek şekilde sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Yazar, kitabında muhasebe teori ve uygulamalarını beraber vermiş ve konuları oldukça basit ve anlaşılır örneklerle açıklamıştır. Ayrıca, kitapta “tümevarım” metodunun kullanıldığı görülmektedir. Anlatılan konuların hemen ardından konunun daha iyi anlaşılması için konular bütünsel bir bakış açısıyla diyagrama dönüştürülmüştür. Kitabın sonunda tüm konuyu ayrıntılı olarak ele alan geniş bir uygulama örneği ile kitabın anlaşılması kolaylaştırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kömürcüyan, Yeni muhasebe usulü, Muhasebe tarihi, Kitap tahlili

Etik Beyan

Bu çalışmada kullanılan veriler kamuya açık olup, etik kurul izni dahil herhangi bir izin alınmasına gerek yoktur.

REVIEW OF KİRKOR KÖMÜRCÜYAN'S BOOK "NEW ACCOUNTING METHOD"

Öz

In the 100th year of the Republic of Turkey, it is important to analyze the accounting books published in the first years of the Republic from today's perspective in order to see the distance covered by the science of accounting in our country in the last 100 years. In this study, the book “New Accounting Procedure”, the first accounting book written in the Latin alphabet in Turkey, was analyzed. The book was published in 1929 by Kirkor Kömürcüyan, one of the important scientists who grew up in the last period of the Ottoman Empire. The 173-page book was originally written by the French author Charles Lejeune. Kirkor Kömürcüyan modified some parts of Charles Lejeune's book on accounting. The book is written in a simple and comprehensible language that can be easily understood even today. The author has presented accounting theory and practice together and explained the topics with very simple and understandable examples. In addition, it is seen that the " inductively " method is used in the book. Immediately after the subjects explained, the subjects are transformed into diagrams with a holistic perspective for a better understanding of the subject. At the end of the book, the book is made easier to understand with a large application example that deals with the whole subject in detail.

Anahtar Kelimeler

Kömürcüyan, New accounting method, History of accounting, Book review

Kaynakça

• Aslan, M. (2017). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Muhasebe Düşünürü: İsmail Hamid (1861-1931). Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (13).
• Cihan Temizer, N. (2022). 19. Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Tarım Politikalarının Muhasebe Defterleri Üzerinden Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (22), 79-96.
• Çetin, A. C. (2023). Osmanlı Döneminde Bir Muhasebe Eğitim Kitabı: Mebâdî-İ Usul-İ Defterîdeki Müsvedde Ve Yevmiye Kayıt Örneklerinin İncelenmesi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (24), 17-50.
• Gençoğlu, Ü. G. (2009). Türkiye’de Harf Devriminin Muhasebe Eğitimi Ve Muhasebe Uygulamalarına Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 1(1), 30-37.
• Güvemli, O. & Güvemli, B. (2015). Osmanlı devlet muhasebesinde kayıt düzeni ve defter sistemi. III International Scientific Conference-Sokolov Reading, 22-25 April, Saint Petersburg State University, Russia, 18-42.
• Güvemli, O. (2000), Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Osmanlı İmparatorluğu’na Kadar. Süryay Sürekli Yayınlar A.Ş. İstanbul.
• Güvemli, O. (2005). Türkiye’de Ticaret Liselerinin Kuruluş Öyküsü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 28, 16-23.
• İmamoğlu, M. (2010). Ortaöğretim Kurumlarında Muhasebe Eğitimi ve Karşılaşılan Sorunların İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karataş, Ş., Yücel, G., & Adiloğlu, B. (2018). Muhasebe Eğitimine Verilen Doksan Yıllık Ömür: Kirkor Kömürcüyan. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16(59), 71-80.
• Kaya Doğanay, F. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Rüşdiye Mektepleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kömürcüyan, K. (1929) Yeni Muhasebe Usulü, İstanbul. (Marifet Matbaasında basılmıştır).
• Örten, R., Ganite, K., & Torun, S. (2011). Muhasebede çift taraflı kayıtlama ve kitab-us siyakat. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (1), 34-69.
• Sağlamyürek, S. (2014). Etnik Yapıdaki Değişimin Muhasebe Düşüncesi Üzerindeki Etkisi: Hamidiye Ticaret Mektebi Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Sözbilir, H., Özyılmaz, C., Demirel, B.L. (2008), Serkiz Nihad and Kirkor Kömürcüyan in Turkish Accounting History, 12th World Congress of Accounting Historians : July 20-24, Istanbul, Turkey, Congress Proceedings, 668-674.
• Sürmen, Y., Kaya, U. & Yayla, H. E. (2006). “Higher education institutions and the accounting education in the second half of XIXth century on the ottoman empire”. Munich Personal RePEc Archive (MPRA) Paper No. 2559.
• Şimşek, H. (2021). Osmanlı İmparatorluğu'nda Muhasebe Eğitimine Kronolojik Bir Bakış. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 28-32.
• Yazan, Ö. (2017). Osmanlı rüşdiyelerinde muhasebe eğitimi: 1895 yılına ait bir usul-i defteri örneği. Journal of Academic Value Studies, 3(12), 367-380.
• Yazan, Ö., & Kaya, M. (2017). Ali Suavi Ve Muhasebe Öğretimi: Fenn-İ Tanzim-İ Defter (1869). Journal of International Social Research, 10(51).