ACCOUNTING RECORDS OF ONE-MONTH EXPENSES OF THE MILITARY PERSONNEL OF TİRE AND BAYINDIR SUBPROVINCES

Yıl 2024, Sayı: 27, 59 - 87, 20.07.2024

Ali Apalı

Öz

Financial management and accounting discipline which was a result of this strict financial management made a noteworthy contribution to the dominance of the Ottoman Empire on three continents for many years. It is possible to access the documents containing accounting records that had been kept by the Empire for centuries in the Prime Minister’s Ottoman Archive. In the archive, the accounting documents are classified according to different topics. One of the documents on both income and expenditure has been specified as an expenditure example. The data acquired transcribing a document coded ML.MSF.d numbered 17388 from the cost book were examined from the viewpoint of accounting history area.
This study is about cost accounting. Accordingly, the purpose of the study is to examine an accounting book that contains one-month salaries of military personnel in Tire and Bayındır Subprovinces from the cost books and make a contribution to the accounting history literature specific to the data acquired. As a result of the study, it was found that the document was recorded with the stairway method which is among record methods of the Ottoman Empire, since the data in the document were recorded top and bottom. Furthermore, as the recordings in the document were precise and simple, they were found to be related with the full explanation concept which is among basic concepts of accounting. Additionally, as the recordings were made with kurus and money which were the currency, they were related with the concept of measuring with money. And the inclusion of details was thought to be related with the concept of significance.

Anahtar Kelimeler

Tire Subprovince, Bayındır Subprovince, Cost, Cost Accounting

TİRE VE BAYINDIR KAZALARININ ASKERİ PERSONELİNİN BİR AYLIK MASRAFLARININ MUHASEBE KAYITLARI

Öz

Osmanlı Devleti’nin uzun yıllar üç kıtada hüküm sürmesinde, mali yönetimin ve bu sıkı mali yönetimin bir sonucu olarak ortaya çıkan muhasebe disiplinin katkısı oldukça önemlidir. Devletin yüzyıllar boyunca tuttuğu muhasebe kayıtlarının olduğu belgelere Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde ulaşmak mümkündür. Arşivde muhasebe belgeleri farklı konularda tasnif edilmiştir. Hem gelir hem de gider konularındaki belgelerden bir tanesi gider örneği olarak tespit edilmiştir. Masarifât defterinden ML.MSF.d kodlu 17388 nolu belgenin transkripsiyonu yapılarak elde edilen veriler muhasebe tarihi alanı bakış açısı ile incelenmiştir.
Çalışmanın konusunu masarifât muhasebeciliği oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı masarifat defterlerinden Tire ve Bayındır Kazaları askeri personelinin bir aylık maaşlarının gösterildiği muhasebe defterinin incelenmesi ve elde edilen veriler özelinde muhasebe tarihi literatürüne katkı sağlanmasıdır. Araştırma sonucunda belgede verilerin alt alta sıralı bir şekilde kayıt yapıldığı için belgenin Osmanlı Devleti kayıt yöntemlerimden olan merdiven yöntemi ile kayıtlandığı anlaşılmıştır. Ayrıca belgedeki kayıtların açık ve yalın bir şekilde yapıldığı için muhasebenin temel kavramlarından tam açıklama kavramıyla, para birimi olan kuruş ve parayla kayıt yapıldığı için parayla ölçme kavramıyla, ayrıntıların verilmesi önemlilik kavramıyla ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tire Kazası, Bayındır Kazası, Masarifât, Masarifât Muhasebeciliği

Kaynakça

• Apalı, A. (2017). 1262 H. Tarihli Aydın Sancağına Bağlı Kazalardaki Emekli Personel Maaşlarının Muhasebe Defterinin Çözümlenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 9(1), 45-60.
• Apalı, A. (2018). 1259 (R.) Senesi Aydın Sancağı Masarifat Muhasebesi Defterinin Çözümlenmesi. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4(6), 1-21.
• Aydemir, O., ve Erkan, M. (2011). Merdiven Kayıt Yöntemi ve Günümüz Muhasebe Sistemi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (1), 110-128.
• Başaran, M., ve Haykıran, A. S. H. (2015). (1261/M. 1845 Tarihli Nüfus Defterlerine Göre Tire’ye Gelen Müslim ve Gayrımüslimlerin Nitelik ve Nicelikleri. International Periodical For )the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/1, 149-174
• Bekci, İ., ve Apalı, A. (2019). Aydın Sancağı Tire Kazasında Bulunan Vakıfların 1275 (H.) Tarihli Muhasebe Defteri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 11(20), 231-245.
• Bulut, B. (2020). II. Mustafa Dönemi’ne Ait 1701 Tarihli Bir Masraf Defteri’nin Değerlendirilmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3 (2), 199-224.
• Ertaş, F. C., Alpaslan, H. İ., ve Akdemir, Y. (2017). Anadolu Muhasebe Kayıt Kültürünün Doğuşu-1350-1500. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (13), 51-89.
• Gökmen, E. (2015). XIX. Yüzyıl Ortalarında Tire Kazası Çiftliklerinin Sosyal ve Ekonomik Durumu. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(03), 199-226.
• Güvemli, O. (1995). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi Osmanlı İmparatorluğu’na Kadar (2.baskı) (Cilt 1), Süryay Sürekli Yayınları A.Ş.
• Güvemli, O. (2000). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi, Tanzimat’tan Cumhuriyete, 3.Cilt, İstanbul.
• Güvemli, O., ve Güvemli, B. (2015). Osmanlı Devlet Muhasebesinde Kayıt Düzeni ve Defter Sistemi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (9), 18-42.
• https://tireto.org.tr/tire/tire-ve-tarihi/ (Erişim Tarihi: 25.05.2024)
• Korkmaz Samıkıran, G. (2020). Şam Hazinesi’nin H. 1152 (M. 1739-40) Tarihli Muhasebe İcmali. Cihannüma Tarih Ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi (6) 2, 205-30.
• Özerhan, Y., Erkan, M. ve Nazlıoğlu, B. (2013). Osmanlı Arşivinde Merdiven Yöntemi ile Yazılmış Muhasebe Defter ve Raporları. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (5), 89-120.
• Taşbaş, E., ve Çetin, N. (2018). Tire Nüfus Arşivinde Bulunan Bir Muhacir Mülteci Defteri Örneği. Göç Dergisi, 5(2), 131-144.
• Tuğlacı, P. (1985). Osmanlı Şehirleri. Milliyet.
• Yükçü, S., Fidancı, N. ve Soysal, U. (2014). Osmanlı Devleti’nde Temettuat Defterleri’nin Önemi ve Vergisel Açıdan Değerlendirilmesi: Tire Kazası Örneği. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (7), 170-199.