TARİHİ YAPILARIN AHŞAP KISIMLARINDA YAPILAN RESTORASYON ÇALIŞMALARININ KEBAN YUSUF ZİYA PAŞA CAMİİ ÖRNEĞİNDE İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 77 - 82, 19.12.2016

Mehmet Vefa Han İmran Döngel Cevdet Söğütlü

https://doi.org/10.22531/muglajsci.283623

Öz

Bu
çalışmada, Keban Yusuf Ziya Paşa Camiinin önemli kısmını teşkil eden ahşap
elemanlarında yapılan restorasyon çalışmaları irdelenmiştir. Keban Kurşunlu
Camii, 1795 yılında Elazığ’ın Keban İlçesinde Yusuf Ziya Paşa tarafından
yaptırılmıştır. Osmanlı Dönemi mimari özelliklerini taşıyan cami, ilçedeki
külliyeden geriye kalan birkaç yapıdan biri olup, mermer minberi, kubbe
işlemeleri, ahşaptan yapılan kadınlar mahfili, vaaz kürsüsü, kapıları ve
pencere kepenkleri ile ünlüdür. Yapımından
sonra, Osmanlı Döneminde yapılmış bir restorasyon çalışması hakkında kayıtlı
bilgi bulunmamasına karşın, 1800’lü yılların sonlarına doğru bazı müdahalelerin
yapıldığı belirtilmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre, ilk
olarak 1965 yılında gerçekleştirilen restorasyondan sonra 1999 yılında ikinci
restorasyon çalışması yapılmıştır. Gözlem ve
fotoğraflama yoluyla yapılan incelemelerde, onarım çalışmalarının daha çok
yapının taşıyıcı elemanlarında yoğunlaştığı, diğer kısımların ise olduğu gibi
bırakıldığı görülmüştür. Ahşap vaaz kürsüsü, kullanılmaz halde olup, caminin
kapalı bölümünde muhafaza edilmektedir. Pencere kepenklerinde hiçbir işlem
yapılmamıştır. Ahşap kapılar ve kadınlar mahfili, anlaşıldığı kadarıyla koruma
amaçlı boyanmıştır. Camide bulunan ahşap elemanların onarımında kullanılan
malzeme özellikleri ve yapım teknikleri dikkate alınmadan gerçekleştirilmiş
olması nedeni ile telafisi oldukça güç olan hatalara yol açtığı
gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, camide bulunan ahşap elemanların eksik parçaların tamamlanması
ve gelecek kuşaklara aktarılması için ivedilikle restorasyon işlemlerinin
başlatılması, restorasyon çalışmalarında yapının bütün olarak ele alınması
yerine her bir bölümün ilgili uzmanlarca incelenerek yapılacak işlemlerin
belirlenmesi gerektiği önerisinde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Restorasyon, Ahşap elemanlar, Keban Yusuf Ziya Paşa Camii

EVALUATION OF THE RESTORATION STUDIES DONE IN THE WOOD STRUCTURES OF HISTORICAL BUILDINGS: KEBAN YUSUF ZIYA PASHA MOSQUE

Öz

In this study, the restoration work carried out in the wooden parts that is an important element of Keban Leaded Mosque was discussed. Yusuf Ziya Pasha in Keban town of Elazığ built Keban Leaded Mosque in 1795. The mosque has reflected the characteristics of the Ottoman period. The town is one of the few remaining from the complex structure. It is famous for its marble pulpit, processing dome, women’s section made of wood, preaching, doors and window shutters. Later its built, there are no registered information about the restoration work carried out during the Ottoman Period. However, towards the end of 1800 years, it is specified that some interventions was made. According to records of Foundations General Directorate, firstly, it was restored in 1965. Then, the second restoration was carried out in 1999. The investigations made by means of observation and photography shows that the repair work has been concentrated mainly in the structure of the carrier element. The other portion is also left as it is. Wood preaches fame is a case useless and is kept in the closed section of the mosque. There were no transactions for the window shutters. It is understand that women section made of wood and doors was painted for protection. Repairs performed in the wood sector was observed that compensate led to power failure for material properties and construction techniques used in wood elements in the mosque were taken into account. As a result, the restoration process for the missing parts of wood elements in the mosque must complete and should be initiated immediately to transfer to future generations. Structure in the restoration work should not be addressed as a whole. Each section of structure is proposed the examination by experts with regard to topic.

Anahtar Kelimeler

Restoration, Wooden elements, Keban Yusuf Ziya Pasha Mosque

Kaynakça

• Ahunbay, Z., Tarihi çevre koruma ve restorasyon, 6. Baskı Yem Kitabevi İstanbul, page number:90, 2011.
• Çobanoğlu, A.V., “l.Yusuf Ziya Paşa Külliyesi”, DİA, vol. no;44, page number; 37-38, 2013.
• Fatery, K. F., Williamson, T. G., “Adhesives”, Wood Engineering and Condruction, Fatery, K. F., Williamson, McCRAW–HILL, INC., 1997.
• Güler, M., Kolay, İ.A., “12. yüzyıl Anadolu Türk camileri”, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık, Planlama, Tasarım Dergisi Cilt:5, vol. no:2, Kısım:1, page number; 83-90, 2006.
• Kuban, D., "Modern Restorasyon İlkeleri Üzerine Yorumlar." Vakıflar Dergisi, vol. no; 8, page number; 341-356, 1969.
• Kurtoğlu, A.,“Ağaç Malzeme Yüzey İşlemleri, 1: Cilt”, İstanbul Üniv. Orman Fakültesi, Üniv. Dergisi Vol. no: 463, page number; 157–163, 2000.
• Söğütlü, C., Sönmez, A.,"Kündekari Tekniğinde Yapılmış Ahşap Panellerin Boyutsal Değişimlerinin Belirlenmesi" Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 23, vol. no; 2, page number; 349-356, 2008.
• Söğütlü, C., Sönmez, A., (2006). “Değişik Koruyucular ile İşlem Görmüş Bazı Yerli Ağaçlarda UV Işınlarının Renk Değiştirici Etkisi” Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 21, vol. no: 1, page number; 151-159. 2006.
• Ünay,A.İ.,”Tarihi Yapıların Depreme Dayanımı” O.D.T.Ü Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2002.