İSLAM HUKUKU AÇISINDAN MÜSLÜMANLAR VE MÜSLÜMAN OLMAYANLAR ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DAYANDIĞI ESASLAR IŞIĞINDA SAVAŞ-BARIŞ KAVRAMLARI

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 53, 97 - 118, 03.04.2018

Hasan Doğan

Öz

İslam dini, mensuplarının aynı dünyayı paylaştıkları gayrimüslimlerle münasebetleri hususunda bazı esaslar belirlemiş ve düzenlemelere gitmiştir. Bu prensipler etrafında Hz.
Peygamber (SAV)’in ve ilk Müslümanların yaşadıkları tecrübeler sonraki asırlar ve nesiller
için örnek teşkil etmektedir. İslam’ın inanç ve
hukuk sistemindeki genel yaklaşım ve buna
dair Hz. Peygamber (SAV)’in uygulamaları
doğru tespit edilmeden Müslümanların diğer
inançlara mensup kişi ve toplumlarla ilişkilerine dair isabetli değerlendirmelerde bulunulması mümkün değildir. Bu meyanda barış,
savaş ve buna bağlı olarak şiddet kavramlarının bahsi geçen resimde yanlış noktalara
yerleştirilmemesi, hem Müslümanların kendi
ideal pozisyonlarını belirlemeleri, hem de gayrimüslimlerin İslamiyet ve Müslümanları tanırken/tanımlarken hakkaniyetten ayrılmamaları
için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada
Müslümanların gayrimüslimlerle ilişkilerinin
dayandığı esaslara dair yapılan değerlendirmelerde ön plana çıkarılan ayet ve hadisler ele
alınmakta ve İslam hukukunun bakış açısını
tespit edebilmek amacıyla bir perspektif geliştirilmeye gayret gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cihat, Savaş, Barış, Şiddet, Çatışma, Birlikte Yaşama, İslam Hukuku

Kaynakça

• ARMAĞAN, S. (1992), İslam Hukukunda Temel Hak ve Hürriyetler, Gaye Mat., Ankara.
• BİLMEN, Ö. (1968), Hukuku İslâmiyye ve Istılâhâtı Fıkhiyye Kâmûsu, İstanbul.
• EL-BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail el-Buhârî,(1992). el-Câmiu’s-Sahîh, Dâru Sahnûn-Çağrı yay., İstanbul.
• DERVEZE, M. (1998), Allah Yolunda Cihad, Çev. Ali Arslan, İlkbahar yay., İstanbul 1998.
• EBÛ CEYB, S. (1988), el Kâmûsu’l-Fıkhî, Dâru’l-Fikr, Dımeşk 1408 h.- 1988 m.
• EBÛ DÂVÛD, S. (1992) Süleymân b. Eş’as, Sunen, Dâru Sahnûn-Çağrı yay. İstanbul.
• EBÛ YÛSUF, Y. (1352) Yakup b. İbrahim, Kitâbu’l-Harâc, el-Matbaatu’s-Selefiyye, Kahire
• EBU ZEHRA, M.(1985) İslam’da Savaş Kavramı, çev. Cemal Karaağaçlı, Engin Ofset, İstanbul.
• ERDOĞAN, M.(1994), İslam Hukukunda Ahkamın Değişmesi, MÜİF Yay., İstanbul.
• FEHMİ, M. (1994). İslam Hukuk Felsefesi, DİB yay., Ankara.
• EL-FETÂVÂ EL-HİNDİYYE, Çev. Mustafa Efe, Burak Mat., Ankara (t.y.).
• GADBAN, M. (1992), İslam’da Siyâsî Antlaşma, çev. Asım Kanar, Kerem Mat., İstanbul
• HALLÂF (1350 hicri), Abdülvehhâb es-Siyâsetü’ş-Şer’iyye, el-Matbaatu’s-Selefiyye, Kahire 1350 h.
• HAMİDULLAH, M. (1979), İslam’da Devlet İdaresi, çev Kemal Kuşçu, Nur Yay, Ankara
• HAMİDULLAH, M.(1996),İslam’a Giriş, çev. Cemal Aydın, TDV Mat., Ankara.
• HİZMETLİ, S. (1991), İslam Tarihi, A.Ü.İ.F. Yay., Ankara.
• HODGSON, M.(1995), İslam’ın Serüveni, çev. Heyet, İz yay., İstanbul.
• İBN ABDÜSSELÂM (2006), İzzeddîn, Kavâidü’l-Ahkâm fî Masâlihi’l-Enâm, Çev. Süleyman KayaSoner Duman, Şenyıldız Matbaası, İstanbul 2006.
• İBN CÜZEY, Ebû’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed el-Kelbî el-Gırnâtî, Kavânînu’l-Fıkhiyye, Dâru’lFikr, (t.y.) (b.y.).
• İBN HANBEL, A. (1992).Müsnedü Ahmed b. Hanbel, Dâru Sahnûn-Çağrı yay., İstanbul.
• İBN HİŞÂM, A. (1415). es-Sîretü’n-Nebeviyye, Dâru İhyâi Türâsi’l-Arabî, Beyrut.
• İBN KUDÂME, Abdullah b. Ahmed el-Makdîsî, el-Mugnî alâ Muhtasari’l-Hirâkî, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1404 h.-1984 m.
• İBNÜ’L-HÜMÂM, (t.y.) Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid, Fethu’l-Kadîr alâ’l-Hidâye, elMatbaatu’l-Meymeniyye, Kahire
• EL-KÂDÎ, Abdülfettah Esbâb-ı Nüzûl, Eramat Mat., çev. Salih Akdemir, Ankara 1995.
• EL-KÂSÂNÎ, Alâüddin Ebû Bekir b. Mesûd, Bedâiu’s-Sanâi’ fî Tertîbi’ş-Şerâi’, Matbaatü’lCemâliyye, Mısır (t.y.).
• KAL’ACÎ (2000), Muhammed Ravvâs, el-Mevsûatü’l-Fıkhiyyetü’l-Müyessera, Dâru’n-Nefâis, Beyrut.
• KHADURİ, M.(1998), İslam’da Savaş ve Barış, Çev. Nejat Özberk, Fener Yay., İstanbul.
• LEWİS, B. (1993), İslam’ın Siyasal Söylemi, çev. Ünsal Oskay, Cep Düşün yay., İstanbul
• EL-MEVDÛDÎ, Ebû’l-A’lâ (1991) , Tefhîmu’l-Kur’an, çev. Heyet, Eko Ofset, İstanbul.
• MÜSLİM, Ebû’l-Huseyn b. el-Haccâc (1992), el-Câmiu’s-Sahîh, Dâru Sahnûn-Çağrı yay. İstanbul.
• EN-NESÂÎ (1992), Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb, Sunen, Dâru Sahnûn-Çağrı yay., İstanbul.
• NOTH (1999),Müslümanlıkta ve Hıristiyanlıkta Kutsal Savaş ve Mücadele, Çev. İhsan Çatay, Çalış Ofset, İstanbul.
• ÖNKAL,A. (1995), Râsûlullah’ın İslam’a Dâvet Metodu, Burak Mat., Konya.
• ÖZEL,A. (1988), İslam Hukukunda Ülke Kavramı, Zafer Mat., İstanbul.
• ÖZDEMİR, A. (2013), “Fıkıh Mezheplerinin Dârü’l-Harb ile İlişkilerde Savaşı Esas Almalarının Sebepleri ve Günümüz Açısından Tahlili”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13:11.
• ER-RAHMAN, Afzal (1988), Sîret Ansiklopedisi, çev. Heyet, İnkılap Yay., İstanbul.
• ER-RÂZÎ, Muhammed b. Ömer b. el-Huseyn b. Ali el-Kuraşî et-Teymî el-Bekrî et-Taberistânî Fahruddîn, Mefâtîhu’l Gayb Tefsîr-i Kebîr (1989), çev. Suat Yıldırım-Lütfullah Cebeci-Sadık Kılıç-Sadık Doğru, Akçağ yay., Ankara.
• SABIK, Seyid Fıkhu’s-Sünne(1992), Dâru’l-Feth, Kâhire m.-1412 h.
• ES-SERAHSÎ, (t.y) Ebûbekir Muhammed b. Ahmed el-Hanefî, Kitabu’l-Mebsût, Kitâbu’s-Siyer, Dâru’l-Marife, Beyrut.
• EŞ-ŞA’RÂNÎ, (1989). Abdülvehhâb Kitâbu’l-Mîzân, Âlemü’l-Kütüb,
• EŞ-ŞÂTIBÎ (T.Y.) Ebû İshâk İbrahim b. Musa, el-Muvâfakât, I-II, Dâru’l-Fikr, Beyrut
• ET-TABERÎ, (1991) Ebû Câfer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd, Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, çev. Zâkir Kadirî Ugan-Ahmet Temir, MEB yay, İstanbul.
• TELKENAROĞLU, M. (2008) Rahmi “Makâsıd İctihadına Dayanan Külli Kaideler”, Usûl, 10, 2008/2.
• ET-TİRMİZÎ (1992). Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevra, Sunenu’t-Tırmîzî, Dâru Sahnûn-Çağrı yay., İstanbul.
• YAMAN, A.(1998), İslam Hukukunda Uluslararası İlişkiler, Fecr yay, Ankara.
• YAZIR, E.(1993) M. Hamdi Hak Dîni Kur’ân Dili, Bayrak Mat, İstanbul.
• EZ-ZEHEBÎ, (1997) Şemsuddin Muhammed b. Ahmed b. Osman, Târîhu’l-İslâm, Dâru’l-Kitâbi’lArabî, Beyrut.
• ZEYDAN, A.(T.Y.) İslam Hukukunda Fert ve Devlet, Çev. Cemal Arzu, Kültür Basın Yayın Birliği yay., İstanbul
• EZ-ZUHAYLÎ, V. (1992). Âsâru’l-Harb fî’l-Fıkhhi’l-İslâmî, Dâru’l-Fikr, Dımeşk.