TÜKETİM, MODA VE İSLAMİ GİYİM AÇISINDAN TESETTÜRLÜ/TÜRBANLI ÖĞRENCİLER: AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 56, 161 - 210, 15.06.0219

Hasan Hüseyin Aygül Gamze Gürbüz

Öz

Bu çalışmada; İslami giyinme stilini benimseyen tesettürlü/başörtülü/türbanlı öğrencilerin;
tüketim, lüks tüketim, marka, kozmetik, moda
vb. olgulara/konulara olan bakış açılarının
tespit edilmesi ayrıca örtünme biçimleri ve
giyim stilleri ile ilgili birbirleri hakkında yapmış
oldukları değerlendirmelerin ortaya konulması
amaçlanmıştır. Bunun için Akdeniz Üniversitesi’nin çeşitli bölümlerinde öğrenim görmekte
olan, farklı örtünme biçimlerine ve giyim stillerine sahip 18 öğrenci ile odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Önceden belirlenmiş
temalar çerçevesinde 6 kişilik gruplar oluşturularak kişilerin tüketim ve moda hakkındaki
görüşleri ayrıca birbirlerinin örtünme ve giyim
stilleri ile ilgili bakış açıları, deneyimleri ve algılama biçimleri arasındaki farklılıklar tespit
edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen nitel veriler
içerik analizi yöntemiyle yorumlanmıştır. Sonuç olarak sınıfsal farkı gösteren sembollerle/markalarla “ayrım hissi” oluşturma, estetik
kaygıları telafi etme, arzu edilen kimlikler inşa
etme, sosyal dışlanmadan kaçınma gibi sebeplere istinaden tesettürlü/türbanlı öğrenciler, tüketim kültürünün bir parçası olduklarını
ifade etmiştir. Farklı örtünme biçimlerine ve İslami giyim stillerine sahip olma durumu, kişinin
toplumsal statüsüne bağlı olarak değişmektedir. Bu durum tesettürlü/türbanlı kadınların,
birbirlerinin örtünme ve giyinme stilleri ile ilgili
olarak farklı söylemler üretmesine neden olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Tüketim, Moda, Örtünme, İslami Giyim

Kaynakça

• ARSLAN, A. & ÇAYLAK M. (2018). Tesettür giyimi etkileyen tüketim kültürü faktörleri üzerine uygulamalı bir araştırma. Akademik İncelemeler Dergisi, 13 (1), 41-70.
• AVCI, Ö. (2018). İstanbul’da Dindar Üniversite Gençliği: İki Dünya Arasında. İstanbul: İletişim Yayınları.
• AYGÜL, H. H. & ÖZTÜRK, Ö. (2016). Dini çoğulculuk ve kamusal alanda dindar tüketim kültürü. Moment Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3(1), 190-206.
• BARBAROSOĞLU, F. K. (2006a). Şov ve Mahrem. İstanbul: Timaş Yayınları.
• BARBAROSOĞLU, F. K. (2006b). İmaj ve Takva. İstanbul: Timaş Yayınları.
• BAUDRILLARD, J. (2008). Tüketim Toplumu Söylenceleri/Yapıları. (H. Deliceçaylı & F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BAUMAN, Z. (2000). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BİLGİN, V. (2003). Popüler kültür ve din: Dindarlığın değişen yüzü. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 193-214.
• BOCOCK, R. (2009). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• BOUBEKEUR, A. (2005). Cool and Competitive Muslim Culture in the West. Isim Review, 16(2), 12-13.
• BOURDIEU, P. (1995). Pratik Nedenler. (H. Tufan, Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• BOURDIEU, P. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. (Derya Fırat & Günce Berkkurt, Çev.). İstanbul: Heretik Yayınları.
• BULUT, F. (1999). Yeşil Sermaye Nereye? İstanbul: Su Yayınları.
• CHANEY, D. (1999). Yaşam Tarzları. (İ. Kutluk, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
• DEMİREZEN, İ. (2015). Tüketim Toplumu ve Din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi.
• DENİZ, A.Ç. (2015). “Öğrenci işi” Üniversite Öğrencilerinin Gündelik Hayatı: İstanbul Örneği: İstanbul: İletişim Yayınları.
• ERKİLET, A. (2012). Mahremiyetin dönüşümü: Değer, taklit ve gösteriş tüketimi bağlamında “İslami” moda dergileri. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 27-40.
• GÖKARIKSEL, B. & MCLARNEY, E. (2010). Muslim women, consumer capitalism, and the Islamic culture industry. Journal of Middle East Women’s Studies, 6 (3), 1-18.
• GÖKARIKSEL, B. & SECOR, A. (2010). Between fashion and tesettür: Marketing and consuming women’s Islamic dress. Journal of Middle East Women’s Studies, 6(3), 118-148.
• GÖLE, N. (2000). Modernist kamusal alan ve İslami ahlak. N. Göle (Ed.), İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri: İslam ve Kamusal Alan Üzerine Bir Atölye Çalışması. (19-40). İstanbul: Metis Yayınları.
• GÖLE, N. (2012). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• GÖLE, N. (2016). Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme. İstanbul: Metis Yayınları.
• GÜZ, H. (2013). Kadın kimliğinin medyada öteki üzerinden yeniden inşası ve yeni formu: yeşil moda ve yeşil defileler. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 4(20), 31-46.
• HAENNI, P. (2011). Piyasa İslamı: İslam Suretinde Neoliberalizm. (L. Ünsaldı, Çev.). Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı.
• HAKAN, A., Bu kafa yine yakar. URL: http://www.hurriyet.com.tr/bu-kafa-yineyakar-21068963, Erişim Tarihi: 12.06.2018
• İLYASOĞLU, A. (2013). Örtülü Kimlik: İslamcı Kadın Kimliğinin Oluşum Öğeleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• KILIÇBAY, B. & BİNARK, M. (2005). Consumer culture, Islam and the politics of lifestyle: Fashion for veiling in contemporary Turkey. D. McQuail, P. Golding & E. De Bens (Ed.), Communication theory and research. (283-296). London: SAGE Publications.
• LEWIS, R. (2010). Marketing Muslim lifestyle: A new media genre. Journal of Middle East Women’s Studies, 6(3), 58-90.
• MEŞE, İ. (2016). Tüketim, din ve kadın bağlamında İslami moda dergileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 95-110.
• NORRIS, P. & INGLEHART, R. (2006). Sellers or buyers in religious markets? The supply and demand of religion, The Hedgehog Review. 8(1/2), 69-92.
• OKUTAN, B.B. (2013). Türkiye’de Popüler Kültür Din ve Kadın: Marjinalizasyondan Entegrasyona. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• ÖZBOLAT, A. (2015). Kapitalizme Eklemlenme Dindar Orta Sınıfta Tüketim Kültürü. Adana: Karahan Yayınları.
• RITZER, G. (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Ş. S. Kaya, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• RITZER, G. (2011). Toplumun McDonaldlaştınlması: Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme. (Ş. S. Kaya, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SANDIKCI, Ö. & GER, G. (2007). Constructing and representing the Islamic consumer in Turkey. Fashion Theory, 11(2-3), 189-210.
• SANDIKCI, Ö. & GER, G. (2009). Veiling in style: How does a stigmatized practice become fashionable? Journal of Consumer Research, 37(1), 15-36.
• SIMMEL, G. (2006). Modern Kültürde Çatışma. (E. Gen, T. Bora & N. Kalaycı, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• SIMMEL, G. (2009). Bireysellik ve Kültür. (Çev. T. Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
• SOMBART, W. (1998). Aşk, Lüks ve Kapitalizm, (N. Aça, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Sosyal medya fenomeni, Türkiye’nin ilk muhafazakâr AVM’sini açtı. URL: http://www.hurriyet. com.tr/ekonomi/fenomen-avm-sosyal-medya-fenomeni-turkiyenin-ilk-muhafazakaravmsini-acti-40834836, Erişim Tarihi: 12.06.2018
• STARK, R. & IANNACCONE, L. R. (1994). A supply-side reinterpretation of the secularization of Europe. Journal for the Scientific Study of Religion. 33(3), 230-252
• STATE OF THE GLOBAL ISLAMIC ECONOMY REPORT 2017/18, London: Thomson Reuters.
• VEBLEN, T. (2005). Aylak Sınıfın Teorisi. (Z. Gültekin & C. Atay, Çev.). İstanbul: Babil Yayınları.
• YAVUZ, H. (2005). Modernleşen Müslümanlar: Nurcular, Nakşiler, Milli Görüş ve AK Parti. (A. Yıldız, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• ZORLU, A. (2006). Üretim Kapitalizminden, Tüketim Kapitalizmine Üretim ve Tüketim Teorileri. Ankara: Glocal Yayınları