FUAT SEZGİN’İN BİLİMLER TARİHİ PARADİGMASI: GELECEK BİR GEÇMİŞ OLARAK BİLİMLER TARİHİNİN TAHAYYÜLÜ VE İHSAN FAZLIOĞLU İLE TEFEKKÜRÜ

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 57, 11 - 28, 15.12.2019

Mehmet Ulukütük

Öz

Bu makalede Fuat Sezgin’in bilimler tarihi alanındaki çalışmalarının anlamı araştırılmaya çalışılmaktadır. Sezgin’in söz konusu sahadaki çalışmalarının Müslüman tahayyül üzerindeki etkileri tespit edilerek anlaşılmaya çalışılmaktadır. Sezgin’in gelecek bir geçmiş olarak bilimler tarihini tahayyül ettiğini bu yolla da İslam dünyasının yenilmiş ve yok sayılmış ben-idrakinin olgulara dayalı bir rehabilitasyonunu hedeflediği tespit edilmiştir. Makalenin iddiasına göre Sezgin’in bilimler tarihi alanındaki tahkiye çalışmaları ve iddiaları, çalışma yöntemi ve motivasyonu üzerinde tefekkür edilmeyi hak etmektedir. Söz konusu tefekkürün en iyi yollarından birisi olarak kendisiyle aynı ülkeden olan ve kendisi gibi bilimler tarihçisi ve filozof İhsan Fazlıoğlu ile mümkün olacağını düşünmektedir. Fazlıoğlu’nun bilimler tarihinin temelleri ile ilgili felsefi soruşturmalarının Sezgin’in bilimler tarihi tahkiyesinin tefekkürüne giden en iyi yollardan birisi olduğunu düşünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilimler Tarihi, Fuat Sezgin, İhsan Fazlıoğlu, Tahayyül, Tefekkür

Kaynakça

• ANAY, H. (1998). “İslam Düşüncesi Alanında Türkiye’de Yapılan Tezler”, Dîvân: İlmî Araştırmalar, Sayı: 4.
• BAŞKAN, M. (2016). “Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften”, DİA, İstanbul 2016, Ek-1, ss. 641-642.
• CENGİZ, Y. (2019). “Dokuzuncu Yüzyıl Müslümanlarında (B)ilim Aşkı ve Zihin Felsefesi Açısından değerlendirilmesi”, Keşf-i Kadîmden Vaz’-ı Cedide İslam Bilim Tarihi ve Felsefesi, Ed. İ. Özcoşar, A. Karakaş, M. Öztürk, S. Aslan, İstanbul: Divan Kitap, ss. 67-78.
• FAZLIOĞLU, İ. (2004). “Fuat Sezgin ile Bilim Tarihi Üzerine”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, ss. 355-370.
• FAZLIOĞLU, İ. (2011). Işk imiş her ne var Âlem’de İlim bir kîl ü kâl imiş ancak Fuzzulî ne demek istedi?, İstanbul: Klasik Yayınları.
• FAZLIOĞLU, İ. (2014). Kayıp Halka İslam-Türk Felsefe-Bilim Tarihinin Anlam Küresi, İstanbul: Papersense Yayınları.
• FAZLIOĞLU, İ. (2015a). Derin Yapı İslam-Türk Felsefe-Bilim Tarihinin Kavramsal Çerçevesi, İstanbul: Papersense Yayınları.
• FAZLIOĞLU, İ. (2015b). Soruların Peşinde, İstanbul: Papersense Yayınları.
• FAZLIOĞLU, İ. (2015c). Sözün Eşiğinde, İstanbul: Papersense Yayınları.
• FAZLIOĞLU, İ. (2016). Nazari Ufuk İslam-Türk Felsefe-Bilim Tarihinin Zihin Penceresi, İstanbul: Papersense Yayınları.
• KORKMAZ, T. (2009). 20. YY. İslam Bilim Tarihi Çalışmaları George Sarton ve Fuat Sezgin Örneği, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• MASS, P. Bordalejo, B. Wıtkam, J. J. (2014). Stemmatik Tenkitli Metin Neşrinde Soy-Ağacı Yaklaşımı, (Der- Çev. Mürtaza Bedir), İstanbul: Küre Yayınları.
• NALBANTOĞLU, H. Ü. (2009). “Üniversite A.Ş.’de Bir Homo Scademicus: Ersatz-yuppie Akademisyen”, Arayışlar: Bilim, Kültür, Üniversite, İstanbul: İletişim Yayınları. PETERS, E. F. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, (Çev- Haz. Hakkı Hünler), İstanbul: Paradigma Yayınları.
• RAŞİD, R. (2006). İslam Bilim Tarihi, (Çev. H. Türker, C. İper), İstanbul: Litera Yayınları.
• SEZGİN, F. (2008). İslam’da Bilim ve Teknik Cilt I. (Çev. A. Aliy), İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
• SEZGİN, F. (2004). “İslam Kültür Dünyasının İlimler Tarihindeki Yeri”, İslamiyet Dergisi, Cilt.7, Sayı 2. Nisan-Haziran, ss. 413-422.
• SEZGİN, F. (2012). İslam Bilimler Tarihi Üzerine Konferanslar, İstanbul: Timaş Yayınları.
• SEZGİN, F. (2014). Frankfurt Üniversitesi Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü’nün 30. Kuruluş Yıl dönümü Özel Yayını 1984 Yılından 2011 Yılına Kadar Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü Yayınlarına Yazılan Avrupa Dillerindeki Önsözler, M. Mercek. H. Yavuz, T. Akçay, T. Alemdar, M. Turan, H. Yücel, N. Kem, M. Ü. Tosun, C. Şenel, A. Topakkaya, İstanbul: Timaş Yayınları.
• SEZGİN, F. (2015). Arap - İslâm Bilimleri Tarihi (Almanca aslından tercüme), İstanbul: Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırma Vakfı Yayınları.
• TURAN, S. (2018). Fuat Sezgin ile Bilim Tarihi Sohbetleri, İstanbul: Timaş Yayınları.
• WOOTTON, D. (2009). Bilimin İcadı Bilim Devrimi’nin Yeni Bir Tarihi, (Çev. Nurettin Elhüseyni), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• YILMAZ, F. (2009). Rasyonalite İktisat Özelinde Bir Tartışma, İstanbul: Paradigma Yayınları.