ALİ ŞERİATİ’NİN SİYASAL TEORİSİ ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 48, 59 - 89, 15.08.2016

Fatih Yıldız

Öz

Ali Şeriati, modern dönem devrimci İslâm düşüncesinin önemli düşünürlerinden birisidir. Eserleri sadece İran’da değil tüm İslâm dünyasında ciddi etki yaratmıştır. Bu makale spesifik olarak Ali Şeriati’nin siyasal teorisine odaklanmıştır. Bu çerçevede dinsel/siyasal kavramlara getirdiği devrimci tanımlar, İmamet ve Hilafet’in yeniden yorumlanmasına dayanan iki aşamalı siyasal modeli incelenmiştir. Çalışmanın temel odak noktası Ali Şeriati’nin nasıl bir siyasal sisteme çağrıda bulunduğunun ya da düşüncelerinin/argümanlarının sonucu olan muhtemel siyasal çıktıların neler olduğunun tartışılmasıdır. Özcesi Şeriati’nin siyasal düşünceye/sisteme ilişkin argümanlarının teorik düzeyde eleştirel bir çözümlemesi yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ali Şeriati, İslamcılık, Siyasal Teori, İmamet, Hilafet, Devrimci İslam

Kaynakça

• ABRAHAMIAN, Ervand (1982). Iran Between Two Revolutions, Princeton, New Jersey: Princeton University Press, pp. 464-472, 533-537.
• ABRAHAMIAN, Ervand, (1989) Radical Islam (Iranian Mojahedin), London: I.B.Tauris Publishers, pp. 105- 125
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali(1986) “‘Halk ya da Ulus Egemenliği’nin Kuramsal Temelleri Üzerine Birkaç Düşünce”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, s. 133.
• AHAVİ, Şahruh (1990) İran’da Din ve Siyaset, Çev. S. Ayaz, İstanbul: Yöneliş Yayınları, s. 248- 282.
• AHAVİ, Şahruh, (1998).“Şeriati’nin Sosyal Düşüncesi” der. Hamid Ahmedi, Dünyada Ali Şeriati, Çev. Y. Demirkıran, İstanbul: Ekin Yayınları, s. 291-323.
• ALGAR, Hamid (1988). İslam Devriminin Kökleri, Çev. M.Ç.Demirhan, İstanbul: İşaret Yayınları, 1988.
• BOROUJERDI, Mehrzad (1996). Iranian Intellectuals and the west (The Tormented Triumph of Nativism), First Edition, Syracuse, New York: Syracuse University Press, pp. 105-115.
• FIĞLALI, Ethem Ruhi (1993). Çağımızda İtikadi İslam Mezhepleri, 6. Baskı, İstanbul: Selçuk Yayınları, 1993.
• HÜSEYİN, Asaf (1989). İran’da Devrim ve Karşı Devrim, Çev. T. Cevdet, 2. Baskı, İstanbul: Pınar Yayınları, 1989.
• İNAYET, Hamid (1988). Çağdaş İslami Siyasi Düşünce, Çev. Y. Ziya, 2. Baskı, İstanbul: Yöneliş Yayınları.
• IRFANI, Suruosh (1983). Revolutionary Islam in Iran (Popular Liberation or Religious Dictatorship?), London: Zed Books Ltd. 1983, pp.116-137.
• KEDDIE, Nikki R. (1981). Roots of Revolution (An Interperative History of Modern Iran), New Haven and London: Yale University Press, pp. 213-230.
• KUR’AN-I KERİM VE YÜCE MEALİ, Çev. S. Ateş, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, tarihsiz.
• PHILIP, Mangol Bayat (1998). “Çağdaş İran Politikasında Şia: Dr. Ali Şeriati’nin Rolü”, der.
• Hamid Ahmedi, Dünyada Ali Şeriati, Çev. Y. Demirkıran, İstanbul: Ekin Yayınları, s. 195- 214.
• RAHNEMA, Ali (1994) “Ali Shariati : Teacher, Preacher, Rebel”, ed. Ali Rahnema, Pioneers of Islamic Revival, London and New Jersey: Zed Books Ltd., pp. 208-249. , (1998).An Islamic Utopian : A Political Biography of Ali Shari’ati, London, New Yok: I.B. Tauris Publishers.
• RICHARD, Yann (1998). “Şia’nın Devrimci Düşünürü Şeriati”, der. Hamid Ahmedi, Dünyada Ali Şeriati, Çev. Y. Demirkıran, İstanbul: Ekin Yayınları, s. 215-232.
• ROY, Oliver (1995). Siyasal İslam’ın İflası, 2. Baskı, Çev. C. Akalın, İstanbul: Metis Yayınları.
• SHAYEGAN, Daryush (1997). Yaralı Bilinç (Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni), 3. Baskı, Çev. H. Bayrı, İstanbul: Metis Yayınları.
• SURUŞ, Abdülkerim (1989). Dini Düşüncenin Yeniden Kurulması ve Dr. Ali Şeriati, Çev. S. Kara, Ankara: Kıyam Yayıncılık.
• ŞERİATİ, Ali (1990). Aydınlara Umut Çağrısı ( Rum Suresinden Dersler ), Çev. E. Okumuş, 1. Baskı, İstanbul: İnkılab Yayınları.
• ŞERİATİ, Ali , (1991). “İntizar, İtiraz Mektebi”, Çev. M. Bayat, der. J.L. Esposito, J. Donohue, Değişim Sürecinde İslam, Çev. A. Y. Aydoğan, A. Ünlü, İstanbul: İnsan Yayınları, s. 313-319.
• ŞERİATİ, Ali , (1992). İslam Bilim, Çev. F. Alptekin, İstanbul: Nehir Yayınları, 1992.
• ŞERİATİ, Ali , (1993a). Medeniyet ve Modernizm, Çev. A. Yüksek, 2. Baskı, İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
• ŞERİATİ, Ali , (1993b). Dine Karşı Din, Çev. H. Hatemi, 4. Baskı, İstanbul: İşaret Yayınları.
• ŞERİATİ, Ali , (1993c). Makaleler, Çev. S. İslam, 1. Baskı, İstanbul: Objektif Yayınları.
• ŞERİATİ, Ali , (1993d). Anne Baba Biz Suçluyuz, Çev. K. Güney, İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• ŞERİATİ, Ali , (1996). Kuran’a Bakış, Çev. A. Seyyidoğlu, 4. Baskı, Ankara: Fecr Yayınevi.
• ŞERİATİ, Ali , (1997a). İslam Sosyolojisi, Çev. K. Sökmen, 4. Baskı, İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
• ŞERİATİ, Ali , (1997b). Ümmet ve İmamet, Çev. A. Sait, 3. Baskı, Ankara: Fecr Yayınevi.
• ŞERİATİ, Ali , (1997c). Şehadet, Çev. M. Şayir, 4. Baskı, Ankara: Fecr Yayınevi.
• ŞERİATİ, Ali , (1998). Muhammed Kimdir, 5. Baskı, Çev. A. Seyyidoğlu, Ankara: Fecr Yayınları.
• ŞERİATİ, Ali , (2000). Muhammed’i Tanıyalım, 5. Baskı, Çev. A. Seyyidoğlu, Ankara: Fecr Yayınları.
• ULUDAĞ, Süleyman (1998). İslam Siyaset İlişkileri, İstanbul: Dergah Yayınları.
• ÜŞÜR, Serpil (1991). Din, Siyaset ve Kadın: İran Devrimi, İstanbul: Alan Yayınları.
• YALÇINKAYA, Ayhan (1/1996). Ali Şeriati ve Bir İslam Ütopyasının Kuruluşu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Tartışma Metinleri.
• ZUBAIDA, Sami (1994). İslam, Halk ve Devlet, Çev. S. Oğuz, İstanbul: İletişim Yayınları.