“MODERN İSLAM DÜŞÜNCESİ”NİN TEŞEKKÜL DEVRİ: Modernist ve Gelenekselci Eğilimler Merkezli Bir İnceleme

Yıl 2016, Cilt: 12 Sayı: 47, 19 - 42, 15.04.2016

Mevlüt Uyanık

Öz

Bu metnin temel hedefi, “Modern İslam Düşüncesi” bağlamında Müslümanların Batılı bilgi ve bilim tasavvuru ile teknolojinin küreselleşmesi/hâkimiyeti karşısında nasıl projeler geliştirdiklerine dair varoluşsal kaygıları müzakereye açmaktır. Bu bağlamda Modern İslam Düşüncesinin oluşum süreci ve Müslüman aydınların projeleri hakkında bilgi vereceğiz. Akabinde bu projelerin özgün ve özgül olma ihtimalini müzakere edeceğiz. Eğer bunu gerçekleştirebilirsek, fikri özgürlük ve bilimsel özgünlük hususunda bir tavır geliştirebiliriz. Bu da İslam dünyasında fıkhi bir tecdid için gerekli şartların oluşması açısından çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

İslam, Çağdaşlık, Tecdid, Gelenekselci Akım, Modernist Akım, Ortadoğu, Hind-Pakistan

Kaynakça

• AÇIKGENÇ, Alparslan (1992). Bilgi Felsefesi, İstanbul:İnsan Yay.
• AHMED, Aziz (1996). Studies in Islamic Culture in the Indian Environment, London:Oxford Pub.
• AKYOL, Aygün (2012). “Modernization of Ottoman and Its Reflection on Republic of Turkey” Proceedings of the International Conference of Asian Philosophical Association, 29- 31/11/2012, Ulanbaatar, Mongolia.
• ARKOUN, Muhammed (1989). “İslam ve’t-Tarih ve’l-Hadese” Mecelletu’l-Vahda, 52.
• AŞMAVİ, M.Said (1993). İslama karşı İslamcılık çev. S. Özbudun. İstanbul: Milliyet Yay.
• AYDIN, Mehmet (1990). “Fazlur ve İslam Modernizmi”, İslami Araştırmalar Özel Sayı, 4, 4.
• AZİMLİ, Mehmet (2015). Siyeri Farklı Okumak, Ankara: Ankara Okulu Yay.
• BAYRAKDAR, Mehmet (1987). İslam Felsefesine Giriş, Ankara: AÜİF .
• BAYRAKDAR, Mehmet (1985). İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, T.D.V., Ankara.
• BINDER, Leonard (1996). Liberal İslam, çev. Y. Kaplan, Kayseri: Rey Yay. el-CABİRİ, Muhammed Abid (2015). Arap Ahlaki Aklı, (Çev.) Muhammet Çelik, İstanbul: Mana yay.
• DAUD, Wan Mohd Nor Wan (1990). “Büyük Bir Alim, Hocam ve Arkadaşım (Fazlur Rahman) ile Kişisel Anılarım”, Çev. B. Demirkol, İslami Araştırmalar Özel Sayı, s. 258
• Ebu Süleyman (1987). “el-Veciz fi İslamiyyeti’l-Marife”, IIIT. Washington.
• ER, İzzet (1988). Sosyalleşme, Sosyal Gelişme ve İslam (Din Sosyolojisi Açısından Bir Deneme) Bursa: Furkan Yay.
• GUENON, René (1980). Doğu ve Batı, (çev. Fahrettin Arslan), İstanbul: İz Yayıncılık.
• HARİZMİ, (2014). “Felsefi Tanımlar (el-Hududu’l-Felsefiyye)” (Çev.) Aygün Akyol, iclal Arslan, Elis yay. Ankara.
• KUREYŞİ, Tufail A. (1978). “Methodologies of Social Sciences and İslamic Law”, Hamdard Islamicus, V. 10, N. 2.
• RAHMAN, Fazlur (1966). “The Impact of Modernity on Islam”, Islamic Studies, 7, 2.
• RAHMAN, Fazlur (1980). “Legacy and Contemporary Challenge” Islamic Studies, 19, 4.
• RAHMAN, Fazlur (1987). “Ana Konularıyla Kur’an”, (Çev.) Alparslan Açıkgenç, Ankara: Fecr Yay.
• RAHMAN, Fazlur (1989). “İslam’da İhya ve Islahat Hareketleri”, (Çev.) Turan Koç, İslam Tarihi Kültür ve Medeniyeti C. IV, İstanbul: Hikmet Yay.
• RAHMAN, Fazlur (1990). “İslami Çağdaşlaşma; Alanı, Metodu ve Alternatifler” (Çev.) B. Demirkol, İslami Araştırmalar Özel Sayı, C. 4, N. 4.
• RAHMAN, Fazlur (1995). Tarih Boyunca İslami Metodoloji Sorunu, (Çev.) Salih Akdemir, Ankara: Ankara Okulu Yay.
• RAHMAN, Fazlur (1996). İslam ve Çağdaşlık, Fikri bir Geleneğin Değişimi, (Çev. A. Açıkgenç, M. H. Kırbaşoğlu,) Ankara: Ankara Okulu Yay.
• HABERMAS, Jurgen (1993). İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim, (Çev.) M. Tuzel, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• HOURANİ, Albert (1994). Çağdaş Arap Düşüncesi, (Çev.) L. Boyacı, H. Yılmaz, İstanbul: İnsan Yay.
• LAROUİ, Abdullah (1993). İslam ve Modernlik, (Çev.) Ayşegül Yaraman, İstanbul: Milliyet Yay.
• MEDKUR, Muhammed Selam (1984). Menahicu’l-ictihad fi’l-İslam,-fi’l-ahkam ve’l-fıkhiyyeti ve’lakaidiyye, Camiatu’l-Kuveyt.
• MANSUR Perviz (1990). İslam ve Batı, (Çev.) Yusuf. Z. Cömert ve İ. Durdu. İstanbul: İnsan Yay.
• NASR, S. Hüseyin (1991). İslam’da Bilim ve Medeniyet, (Çev.) Nabi Avcı, Kasım Turhan, Ahmet Ünal, İstanbul: İnsan Yay.
• NASR, Seyyid Huseyin (2001). “Şeriat Teriminin Anlamı Hakkında Sorulan Bir Kaç Soruya Verilen Cevaplar”, (Çev.) Mevlüt Uyanık, İslamiyat, Şeriat Dosyası.
• NASR, Seyyid Huseyin (1989). Sacred Knowledge, New York: State University of New York Press.
• NASR, Seyyid Huseyin (1989). Modern Dünyada Geleneksel İslam, (Çev.) H. Arslan ve Ş. Barçın, İstanbul: İnsan Yay.
• ÖZCAN, Hanefi (2002). İlk Müslüman Türk Devletlerinde “Düşünce”, Türkler Ansiklopedisi, c.5. ss. 463-481.
• ÖZLEM, Doğan (1992). Tarih Felsefesi, İstanbul: Ara Yay.
• SERİNSU, Ahmed N. (1995). Esbab-ı Nuzulün Kur’an-ı Kerimi Anlamadaki Rolü, İstanbul: Şule Yay.
• SİVAN, Emanuel (1985). “Radical İslâm; Medieval Theology and Modern Politics”, London: Yale University Press.
• TİBİ, Bassam (1995). “Yarı Modernizm ve Siyasi Aksiyonizm Arasında İslam Köktenciliği”, Avrasya Dosyası, İlkbahar, 1995, c.2, s. 1.
• TOYNBEE, Arnold (1980) Medeniyet Yargılanıyor, Çev. Ufuk Uyan, İstanbul: Yeryüzü Yay.
• TURNER, Byrian (1991). Weber ve İslam, (Çev.) Yasin Aktay, Ankara: Vadi Yay.
• UYANIK, Mevlüt (1990) . “Günümüz İslam Düşüncesinde Islahat Kavramı”, İslami Araştırmalar Dergisi, 4/2 http://www.islamiarastirmalar.com/upload/pdf/b8d2cd45a25aac7.pdf.
• UYANIK, Mevlüt (1997). İslam’ın inanç İlkeleri, İstanbul: Esin Yay.
• UYANIK, Mevlüt (2003a). Üç Tarz-ı Siyaset: Bir Üst Kimlik Tasarımı Olarak Türkiyelilik, İstanbul: Metropol Yay.
• UYANIK, Mevlüt (2003b). “İfade Özgürlüğü -İslam Felsefe Tarihi Açısından Bir Sunum Teorik ve Pratik Boyutlarıyla İfade Hürriyeti”, (Ed.) B.Berat Özipek, LDT, Avrupa Komisyonu. Ankara.
• UYANIK, Mevlüt (2005). “Felsefeyi Anadolu’da Yeniden Yurtlandırmak: İslam Felsefesinin Günümüzdeki Anlamı Üzerine Bir Deneme”, İslamiyat. 8, 4.
• UYANIK, Mevlüt (2007). “Din Hegomonik Bir Siyasetin Aracı Olamaz”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, (Ed.) Mümtaz’er Türköne, İstanbul: Ufuk Kitapları.
• UYANIK, Mevlüt (2010). Sivil İtaatsizlik ve Dini Değerler, Ankara: Elis Yay.
• UYANIK, Mevlüt (2011). “Arap Dünyasında Dönüşümler: Yemen”, Kamu’da Sosyal Politika Dergisi, Ankara. Memur Sen, 5,18.
• UYANIK, Mevlüt ( 2012a). Felsefi Düşünceye Çağrı, Ankara: Elis Yay.
• UYANIK, Mevlüt (2012b). “Arap Baharının Mezhepçilik ve Kabilecilik Bağlamında Analizi”, Eski ve Yeni Dergisi, sayı: 25, ss. 84-93.
• UYANIK, Mevlüt (2012c). Çağdaş İslam Bilimine Giriş, Ankara: Fecr Yay.
• UYANIK, Mevlüt (2012d). “Türkiye’nin Yeni Anayasasında Vatandaşlık Tanımı -Üç Tarzı Siyaset Merkezli Bir İnceleme-”, Köprü Dergisi, sayı: 20.
• UYANIK, Mevlüt (2013a). “Gelenek(sel)ci Akım ve İlerleme Düşüncesi”, (Ed: Şamil Öçal, Cevat Özyürt) Modernizm ve Gelenekselcilik Arasında Din, Ankara: Hece Yay.
• UYANIK,Mevlüt (2013b). Medeniyet İçi Savaş mı? http://www.haber10.com/yazar/prof_ mevlut_uyanik/medeniyet_ici_savas_mi-41212 26/06/2013.
• UYANIK, Mevlüt (2014a). İslam Siyaset Felsefesinde Sivil İtaatsizlik Kavramı; Hasan Basri Örneği, Antalya: Otorite Yay.
• UYANIK Mevlüt, (2014b). “Bilginin İslamileştirilmesi ve Çağdaş İslâm Düşüncesi”, Ankara
• UYANIK, Mevlüt (2014c). “İslam Aklının Eleştirisi ve ictihad, Kur’an’ın Tarihsel ve Evrensel Okunuşu”, Ankara: Fecr yayınevi.
• UYANIK, Mevlüt (2014d). Yeni Selefilik Tehlikesine Karşı Hanefi Maturidi Gelenek Niçin Öncelenmelidir? http://www.haberlotus.com/2014/06/13/yeni-selefilik-tehlikesinekarsi- hanefi-maturidi-gelenek-nicin-oncelenmelidir/#.VkmIWNLhAdU.
• UYANIK Mevlüt; AKYOL Aygün (2014e). Farabi’nin Medeniyet Tasavvuru ve Kurucu Metni Olarak –İhsâu’l-Ulûm-, Medeniyet Düşünürü Farabi Uluslararası Sempozyumu, Eskişehir, 13-15 Kasım 2014.
• UYANIK, Mevlüt (2015). Aksiyon Felsefesi Olarak Anadoluculuk ve Nurettin Topcu; http:// www.haberlotus.com/2015/09/07/aksiyon-felsefesi-olarak-anadoluculuk-ve-nurettintopcu/#.VkmHF9LhAdU.
• VOLL, John O. (1991). İslam: Süreklilik ve Değişim, (Çev.) C. Aydın, C. Şişman, M. Demirhan, İstanbul: Yöneliş Yay.
• WATT, W. M. (1989). Islamic Fundamentalism and Modernity, London: Routledge.
• YAZIR Elmalı Hamdi, (1978). Metalib ve Mezahib, Paul Janet ve Gabriel Sealles’in yazığı felsefi eserin çevirisine yazdığı dibace (önsöz), İstanbul: Eser Neşriyat.