MUHAMMED İKBAL’IN MEYDAN OKUYAN HAYATI VE ELEŞTIREL DÜŞÜNCESI

Yıl 2016, Cilt: 12 Sayı: 47, 57 - 90, 15.04.2016

Mustafa Said Kurşunluoğlu

Öz

Muhammed İkbal, düşünceleri ile Hint Alt Kıtası Müslümanlarının kolonyalizm karşısında kendilerini yeniden yapılandırmalarına ve nihayet Pakistan’ın 1947’de kurulmasına neden olmuştur. İkbal’in düşünceleri aynı zamanda Müslüman birey ve toplumların Batı hegemonyası karşısında kendi modern varoluşsal düzlemlerini kurmalarını sağlayacak niteliklere sahiptir. İkbal, şiir ve felsefesinde eleştirel inceleme yöntemini belirler. O sürekli eylem ve hareketle şimdiki zamana ve mutlak kudretin yaratıcı faaliyetine katılmayı öngörür. Yeniden tanımlayıp yapılandırdığı benlik ile modern bir toplum oluşturmaya çalışır. Onun eleştirileri, varlığın birliği, aşkın mestliği, gibi tasavvufla alakalı konu ve kavramlarla Grek Felsefesi temelli bir rasyonalite inşa eden Müslüman filozoflar üzerine yoğunlaşır. Ona göre varlığın aktüel ve mutlak halini sürekli elinde tutan Kuran-ı Kerim, bu nedenle düşünce ve inançta kaynak olarak benimsenmeli ve kâinat ile birlikte okunarak, Müslüman bir birey ve ulus inşa edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

İkbal, Hint Alt Kıtası, Eleştirel inceleme, Benlik İnşası, Müslüman Modernitesi

Kaynakça

• ANSARİ, Sarah (2005).” The Islamic World in the Era of Western Domination 1800 to the Present”, Cambridge Illustrated History of The Islamic World, edt; Francis Robinson, New York: Cambridge University Press, 90-124.
• ARNOLD, Thomas W.(2006). The Preaching of İslam, A History of Propagation of Muslim Faith, Whitefish Montana: Kessinger Publishing.
• AYDIN, Mehmet, S., (2000). “Muhammed İkbâl”, TDVİA, Türkiye Diyanet Vakfı, Cilt: 22, İstanbul, 17-23.
• BENNETT, Clinton (2005). Muslims and Modernty: An Introduction to the Issues and Debates, London: Continuum.
• BENNETT, Clinton (2014). “Empires and Religions: Colonialism, Postcolonialism, and Orientalism”, Controversies in Contemporary Religion: Education, Law, Politics, Society, and Spirituality, Vol. 1, edt., Paul Hedges, Santa Barbara, Praeger, 273-303.
• CHİTKARA, M.,G.(2002). Kashmir Shaivism, New Delhi: Nangia, A.P.H. Publishing.
• ÇILINGIR, Lokman (2009). Ahlak Felsefesine Giriş, Ankara: Elis Yayınları.
• DEMİRCİ, Kürşat (1998). “Hinduizm”, TDVİA, Türkiye Diyanet Vakfı, C.18, 112-116.
• DURALI, Teoman Şaban (2003). Çağdaş Küresel Medeniyet, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• DURALI, Teoman (2011). Sorun Nedir, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• DURANNİ Saeed A. (1991). “Sir Thomas Arnold and Iqbal”, Iqbal Rewiev: Iqbal Academy Pakistan, edt; M. S. Umar, Lahor: Iqbal Academy, 11-26.
• GENCER, Bedri (2012). İslam’da Modernleşme: 1839-1939, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• HAFEEZ, Malik, Liynda Malik (1971). Iqbal: Poet-Philosopher of Pakistan, edt., Hafeez Malik, , New York: Columbia University Press.
• IQBAL, Muhammad (1948). Speeches and Statements of Iqbal, Lahore: Al- Manar Academy.
• İKBAL, Muhammed (1971). İran’da Metafiziğin Gelişmesi: İslam Felsefesi Tarihine Katkı, çev., M. M. Şerif, İstanbul: RCD.
• İKBAL, Muhammed (2008). İslam Düşüncesi, çev., Yusuf Kaplan, İstanbul: Külliyat Yayınları.
• İKBAL, Muhammed (2011). İslam Toplumunun Yapısı, çev., Dr. Ali Yüksel, İstanbul: Beka Yayıncılık.
• İKBAL, Muhammed (2013a). Hareket Zili, çev., Celal Soydan, Ankara: Hece Yayınları.
• İKBAL, Muhammed (2013b). Musa Vuruşu: Hicaz Armağanı, çev., Celal Soydan, Ankara: Hece Yayınları.
• İKBAL, Muhammed (2014a). Benliğin Sırları, çev., Beste Yılmazoğlu, İstanbul: Qraf.
• İKBAL, Muhammed (2014b). İslam’da Dini Tefekkürün Yeniden Teşekkülü, çev., Beste Yılmazoğlu, İstanbul: Qraf.
• İKBAL, Muhammed (2014c). Kulluk Kitabı, hzr., Ali Nihat Tarlan, İstanbul: Timaş.
• İKBAL, Muhammed (2015a). Makaleler, çev., Celal Soydan, Ankara: Hece Yayınları.
• İKBAL, Muhammed (2015b). Şikâyet ve Cevabı, çev., Prof. Dr. Halil Toker, İstanbul: Demavend.
• İmam-ı Rabbani Ahmed Serhendi (2014). Mektubat, C.I, çev., H. Hilmi Işık, İstanbul: Hakikat, Yayınları.
• KILIÇ, Cevdet (2007). Muhammed İkbal Hayatı, Şahsiyeti ve Fikirleri, Elazığ.
• KILIÇ, Cevdet (2014). Varlık ve Mertebeleri, Ankara: Fecr Yayınları.
• OWEN, Roger, (2004). Lord Cromer: Victorian Imperialist, Edwardian Proconsul, New York: Oxford University Press.
• ÖZERVARLI, Mehmet Sait (2010). “Şah Veliyullah”, TDVİA, Türkiye Diyanet Vakfı, Cilt: 38, 262-267.
• PLATON (1999). Devlet, çev., Sebahattin Eyüpoğlu vd., İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• ROBİNSON, Francis (2005). “Conculusion”, Cambridge Illustrated History of The Islamic World, edt; Francis Robinson, New York: Cambridge University Press.
• SCHİMMEL, Annemarie (1963). Gabriel’s Wing: A Study Into the Religious Ideas of Sir Muhammad Iqbal, Leiden: Brill.
• SEVEA, İqbal Singh (2012). The Political Phillosophy of Muhammad Iqbal: Islam and Nationalism in Late Colonial India, New York: Cambridge University Press.
• SOYDAN, Celal (1999). Muhammed İkbal, Aşk ve Tutku: On Uzun Manzume, Ankara: Akçağ Yayınları.
• TROLL, Christian W. (1991). “Sir Thomas W. Arnold as’a Student of Islam”, Iqbal Rewiev: Iqbal Academy Pakistan, edt; M. S. Umar, Lahor: Iqbal Academy, 30-42.
• ÜLKEN, Hilmi Ziya (2005). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yayınları.
• VERNOİT, Stephen (2005). “Artistic Expressions of Muslim Societies”, Cambridge Illustrated History of The Islamic World, edt; Francis Robinson, New York: Cambridge University Press, 250-291.
• YAKIT, İsmail (2002). Türk- İslam Düşüncesi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• http://www.aligarhmovement.com/ (Erişim Tarihi: 23.11.2015)
• http://www.bolopakistan.pk/titles-of-allama-muhammad-iqbal/ (Erişim Tarihi: 23.11.2015)