AYVERDİ EKOLÜNDE MUHAFAZAKÂRLIK, SANAT ve ESTETİK

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 33-34, 1 - 16, 15.12.2012

Zeyneb Çağlayan İçener

Öz

Bu makalede bir süredir devam eden “muhafazakâr sanat” tartışmasının belkemi-ğini oluşturduğu düşünülen muhafazakârlık-sanat ilişkisi Ekrem Hakkı Ayverdi ve Sâmiha Ayverdi’nin fikir ve görüşleri üzerinden incelenmektedir. Amaç tartışmayı muhafazakâr sanat olur/olmaz çerçevesinden çıkarıp belli bir düşünce gele-neği içerisinde ele almak ve sentezci muhafazakâr anlayışın bahis konusu tartışma bağlamında günümüze bakan yönlerini ortaya çıkarmaktır. Ayverdi ekolünde muhafazakârlık ve sanat ilişkisi birbirleriyle adeta iç içe geçmiş medeniyet olgusu, tarih bilinci, mekân algısı, mazi ve gelenek kavramlarıyla analiz edilmektedir. Türkiye’de sanat ve estetik alanlardaki geri kalmışlığı, bir üslup, bir medeniyet kaybetmiş olma durumunu samimiyetle ve komplekse düşmeden itiraf eden Ayverdiler, mazi ile barışıp yeniden bağ kurarak ve geleneği yeni bir kalıba döküp bugünden geleceğe aktarılacak bir terkibe ulaşarak bu bunalımlı halden çıkılabileceğini muştuluyorlardı. Ayverdiler’de diriliş beklentisiyle umut aşılayan görüşleri incelemek, günümüzdeki tartışmanın hem arka planını oluşturmak hem de benzer bir iyimser tablo sunabilmek açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Ayverdi, Muhafazakârlık, Sanat, Estetik, Medeniyet, Gelenek, Tarih, Mimari

Kaynakça

• AKDOĞAN, Yalçın (2004), AK Parti ve Muhafazakâr Demokrasi, İstanbul: Alfa.
• AKMAN, Nuriye, röp. (2012), “Ekonomide 16. İnsani Gelişmişlikte 92. Sıradayız, Bu Böyle Gitmez”, Zaman, 8 Nisan.
• ALKAN, Ahmet Turan (2012), “Muhafazakârlar Önce Klasiklere Dokunsun da…”, Ak-siyon, Sayı 935.
• AYCI, Mehmet (2012), “Anneleri Mutfakta Kalan Son Bakır Sahanı”, Türk Edebiyatı, Sayı 464, s. 24-26.
• AYVAZOĞLU, Beşir (1984), “Yahya Kemal’de Tarih ve Tarih Şuuru”, Türk Edebiyatı, Sayı 134, s. 46-50.
• ________, (2012), “Muhafazakâr Sanat ve Estetik Meselesi”, Zaman, 12 Nisan.
• AYVERDİ, Ekrem Hakkı (1985), Makaleler, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
• AYVERDİ, Samiha ([1966], 1976a), Boğaziçi’nde Tarih, İstanbul: İstanbul Fetih Cemi-yeti İstanbul Enstitüsü Neşriyatı.
• ________, (1976b), Milli Kültür Meseleleri ve Maarif Davamız, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• ________, ([1988], 2008), Hey Gidi Günler Hey, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• ________, (2005), Mülakatlar, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• CİZRE, Ümit, ed. (2008), Secular and Islamic Politics in Turkey: The Making of the Justice and Development Party (Türkiye’de Laik ve İslami Siyaset: Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Oluşumu), New York: Routledge.
• ÇAĞLIYAN, Zeyneb (2006), “Erken Cumhuriyet Dönemi Sentezci Muhafazakârlığında ‘Değişim’: Ahmet Hamdi Tanpınar ve Türk Modernleşmesi”, Muhafazakâr Düşünce, Cilt 3, Sayı 9-10, s. 79-100.
• ________, (2009), “The Justice and Development Party’s Conception of ‘Conservative Democracy’: Invention or Reinterpretation?” (Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Muhafazakâr Demokrasi Kavramı: İcat mı Yeniden Yorumlama mı?), Turkish Studies, Cilt 10, Sayı 4, s. 595-612.
• DELİORMAN, Altan (2004), Işıklı Hayatlar: Nihad Sami Banarlı, Ekrem Hakkı Ay-verdi, Sâmiha Ayverdi, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• DÜZEL, Neşe, röp. (2012), “Hilmi Yavuz: Müslümanlar Kemalist Oldular”, Taraf, 30 Nisan.
• FEDAYİ, Cemal (2004), “AKP’nin Siyasal Kimliği Üzerine: Kimlik Arkadan Gelsin”, Muhafazakâr Düşünce, Cilt 1, Sayı 1, s.149-163.
• GÖZE, Hicran (2005), Mâverâdan Gelen Ses, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• HAKAN, Ahmet (2012), “Pis Zenci Meselesi”, Hürriyet, 17 Nisan.
• HALE, William & ÖZBUDUN, Ergun (2010), Islamism, Democracy and Liberalism in Turkey: The Rise of the AKP (Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Libera-lizm: AKP’nin Yükselişi), London & New York: Routledge.
• HALE, William (2005), “Christian Democracy and the AKP: Parallels and Contrasts” (Hıristiyan Demokrasi ve AKP: Benzerlikler ve Zıtlıklar), Turkish Studies, Cilt 6, Sayı 2, s. 294-310.
• HANİOĞLU, Şükrü (2012), “Muhafazakâr Sanat”, Sabah, 15 Nisan.
• ÖZBUDUN, Ergun (2006), “From Political Islam to Conservative Democracy: The Case of the Justice and Development Party in Turkey” (Siyasal İslam’dan Muhafa-zakâr Demokrasiye: Türkiye’de Adalet ve Kalkınma Partisi Örneği), South European Society and Politics, Cilt 11, Sayı 3-4, s. 543-557.
• SAFA, Peyami ([1971], 1999), Din, İnkılap, İrtica, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi ([1946], 1979). Beş Şehir, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ________, ([1961],1963), Yahya Kemal, İstanbul: Yahya Kemal’in Sevenleri Cemiyeti Neşriyatı.
• ________, ([1970], 1996), Yaşadığım Gibi, EMİL, Birol (der.), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ________, (1997), Tanpınar’dan Hasan Âli Yücel’e Mektuplar, Eronat, C.Y. (haz.), İs-tanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TATLIPINAR, Eyüp, röp. (2012), “Muhafazakâr Algısı Türkiye’de Sorunlu”, Akşam, 8 Nisan.
• TEPE, Sultan (2005), “Turkey’s AKP: A Model ‘Muslim-Democratic Party’?” (Tür-kiye’nin AKP’si: Bir Müslüman Demokrat Parti Modeli mi?), Journal of De-mocracy, Cilt 16, Sayı 3, s. 69-82.
• TUNÇ, Mustafa Şekip (1953), “Aksiyon Felsefesi Bakımından Politika”, Türk Düşün-cesi, Cilt 1, Sayı 1.
• YAŞLI, Fatih (2004), “AKP, Muhafazakâr Demokrasi ve Yeni Sağ”, Birikim, Sayı 180, s. 39-46.
• YAVUZ, Hakan, ed. (2006), The Emergence of a New Turkey: Democracy and the AK Party (Yeni Türkiye’nin Doğuşu: Demokrasi ve AK Parti), Salt Lake City: The University of Utah Press.
• YAVUZ, Hilmi (2012a), “Estetik Medeniyet ve ‘Yeşil Sermaye”, Zaman, 16 Mayıs.
• ________, (2012b), “Yine Estetik Medeniyet Üzerine”, Zaman, 17 Mayıs.
• YILDIZ, Ahmet (2004), “AK Parti’nin Yeni Muhafazakâr Demokratlığı”, Liberal Dü-şünce, Cilt 9, Sayı 34, s. 41-48.
• YILMAZ, Murat (2006), “AK Parti: “Muhafazakâr Demokrasi” ile Milliyetçi-Muhafa-zakârlık Arasında”, Muhafazakâr Düşünce, Cilt 3, Sayı 9-10, s. 47-54.
• YÜKSEL, İ. Aydın (1995), “Ekrem Hakkı Ayverdi Biyografisi” Ekrem Hakkı Ayverdi Hatıra Kitabı içinde, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.