DOĞA HUKUKÇULARINDAN HEGEL’E SİVİL TOPLUM DEVLET İLİŞKİLERİ: SİVİL TOPLUMUN SİYASAL ANLAMINDAN KURTULUŞU

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 29-30, 39 - 61, 15.12.2011

İsmail Akbal

Öz

Siyaset bilimi alanında zaman zaman bazı kavramlar öne çıkarak yoğun bir tartışmanın nesnesi olurlar. Siyasal düşünceler literatürünün en eski kavramların-dan biri olan "sivil toplum" kavramı da son yıllarda siyasal bilimcilerin ilgi odağına girmiştir. Sivil toplum kavramına doğa hukukçularının yüklediği anlam Hegel ile değişikliğe uğramış ve kavramın anlamındaki siyasal öğeler ortadan kalkarak sivil toplum/devlet ayrışması gerçekleşmiştir. Başka bir ifadeyle sivil toplumun günümüzdeki anlamına öncülük eden bir tanımlama ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada sivil toplum/devlet ayrışması tarihsel ve akademik bir gelişme çizgisi içerisinde incelenerek, öncelikle sözleşme kuramcıları olarak bilinen Locke, Hobbes ve Rousseau'nun sözleşme kuramları ve bu konudaki görüşleri, ardın-dan da Hegel’in sivil toplum/devlet ayrışmasına ilişkin görüşleri ele alınacak ve sivil toplumun anlamındaki köklü değişim ortaya çıkartılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sivil Toplum, Devlet, Doğa Hukukçuları, Hegel, Rousseau

Kaynakça

• Ağaoğulları Mehmet Ali ve Levent Köker-Cemal Baki Akal, 1994, Kral Devlet ya da Ölümlü Tanrı, İmge Yay, Ankara.
• Akal, Cemal Bali, 1990, Sivil Toplumun Tanrısı, Afa Yay, İstanbul.
• Aksoy, Hüsnü, 1994, Devlet ve Demokrasi, Yön Yay, Ankara.
• Althusser, Louis, 1987, Politika ve Tarih (Çev: Alaaddin Şenel-Ömür Sezgin), V Yay, Ankara.
• Arnhart, Larry, 2005, Siyasî Düşünce Tarihi, (Ç: A. Kemal Bayram), Adres Yay, Ankara.
• Ben-Amittay, Jacob, 1983, Siyasal Düşünceler Tarihi, Savaş Yay, Ankara.
• Bobbio Norberto & Jacques Texier, 1982, Gramsci ve Sivil Toplum (Çev: Arda İpek & Kenan Somer), Ed: Erhan Göksel, Say Yay, Ankara.
• Bumin, Tülin, 1998, Hegel, YKY, Ankara.
• Cangızbay, Kadir, 1996, Komprador Rejimin Anatomisi, Öteki Yay, Ankara.
• Copleston, Frederick, 1991, Felsefe Tarihi; Çağdaş Felsefe; İngiliz Filozofları (Çev: Aziz Yardımlı), Cilt: 5, Bölüm Ab, İdea Yay, İstanbul.
• Copleston, Friedrick, 1995, "Hegel", Batı Düşüncesinde Siyaset Felsefeleri (Çev: Nejat Muallimoğlu), M.Ü. İlahiyat Fakültesi Yay., No: 93, Ed: Maurice Cranston, İstanbul.
• Çaha, Ömer, 1996, Sivil Kadın: Türkiye'de Sivil Toplum ve Kadın, Vadi Yay, Konya.
• Çubukçu, Aydın, 1994, "Sivil Toplum Kavramı ve Gramsci", Özgürlük Dün-yası, No: 165, Ankara.
• Ferhad, İbrahim ve Heidi Wedel, 1992, Ortadoğu'da Sivil Toplum Sorunları (Çev: Erol Özbek), İletişim Yay, İstanbul.
• Hegel, George Wilhelm Friedrich, 1991, Hukuk Felsefesinin Prensipleri (Çev: Cenap Karakaya), Sosyal Yay, İstanbul.
• Keane, John, 1993, Sivil Toplum Ve Devlet: Avrupa'da Yeni Yaklaşımlar (Çev: Erkan Akın), Ayrıntı Yay, İstanbul.
• Kuçuradi, İonna, 1998, "Sivil Toplum Kuruluşları: Kavramlar", Üç Sempozyum: Sivil Toplum Kuruluşları, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vak-fı Yay, İstanbul.
• Mahçupyan, Etyen, 1997, İdeolojiler ve Modernite, Yol Yay, İstanbul.
• San, Coşkun, 1994, "Demokratik Siyasal Kültür ve İnsan Hakları", İnsan Hakları Yıllığı, Cilt: 16, Ankara.
• Rousseau, Jean Jack, 2004, İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı ve Temel-leri Üzerine, (Çev:Hakan Zengin), Morpa Kültür Yay, İstanbul.
• Sarıbay, Ali Yaşar, 1994, Postmodernite, Sivil Toplum ve İslam, İletişim Yay, İstanbul.
• ________, 1998, "Türkiye'de Demokrasi ve Sivil Toplum", Küreselleşme, Sivil Toplum ve İslam, Der: E. Fuat Keyman-Ali Yaşar Sarıbay, Vadi Yay, Ankara.
• Sarıca, Murat, 1980, 100 Soruda Siyasî Düşünce Tarihi, Gerçek Yay, İstanbul.
• Savran, Gülnur, 1987, Sivil Toplum ve Ötesi: Rousseau, Hegel ve Marx, Alan Yay, İstanbul.
• Şenel, Alaaddin, 1973, Kamu Hukuku ve Devlet Teorileri Ders Notları, Siyasal Bilgiler Fakültesi Kütüphanesi, Ankara.
• ________, 2002, Siyasal Düşünceler Tarihi, Bilim-Sanat Yay, Ankara.
• Turan, İlter, 1998, "Dünya'da ve Türkiye'de Sivil Toplum Kuruluşlarının Geli-şimi", Üç Sempozyum: Sivil Toplum Kuruluşları, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yay, İstanbul.
• Watkins, J.W.N, 1995, "Thomas Hobbes", Batı Düşüncesinde Siyaset Felsefeleri (Çev: Nejat Muallimoğlu), M.Ü. İlahiyat Fakültesi Yay., No: 93, Ed: Maurice Cranston, İstanbul.
• Yenişehirlioglu, Şahin, 1985, Hegel Felsefesinde Birey-Toplum-Devlet İlişkisi, Birey Toplum Yay, Ankara.