Öz
Bu makalede amaç, Atatürk, İsmet İnönü, Recep Peker, Şükrü Kaya, Mahmut Esat Bozkurt, Afet İnan ve Reşit Galip gibi Cumhuriyet’in kurucu kadrosu ola-rak adlandıracağımız siyasal seçkinlerin eylemlerine yön veren zihniyet yapıla-rını ve Cumhuriyet’i inşa ederkenki eylemlerinin yönünü, şeklini ve amacını or-taya koyabilmektir. Hem sunduğu terminolojik imkân ile dili ve söylemi zenginleştirmesinden hem de anlatmak istediğimiz konuya paradigmatik bir çatı oluşturmasından dolayı Pierre Bourdieu’nün ‚habitus‛, ‚alan‛, ‚sermaye‛ kavramlarından, Anthony Giddens’ın ‚yapılaşma teorisi‛nin önemli kavramların-dan olan ‚pratik bilinç‛ kavramından, Peter Berger ve Thomas Luckmann’ın ‚gerçekliğin sosyal inşası‛ olarak adlandırdıkları teorilerinin üç ana kavramı olan ‚dışsallaştırma, ‚nesnelleştirme‛, ‚içselleştirme‛ kavramlarından ve yine bu teorinin bunlar kadar önemli olan ‚yer değiştirme‛ kavramından faydalanılmıştır. Bütün bu kavramlar yardımıyla adı geçen siyasal seçkinlerin zihin dünyalarını şekillendiren yapı taşlarının ne olduğu, hangi karakteristik özelliklerin onları diğerlerinden ve dönemlerinden ayırdığı, iktidar alanında yer alarak diğer alanları nasıl inşa ettikleri, devlet, halk, muhalefet, laiklik, demokrasi gibi kavramlara yükledikleri anlamların ne olduğu irdelenmeye çalışılmıştır. Kısa-cası makale, önce belirlenen sonra da belirleyici bir güç olarak siyasal seçkinlerin zihin yapılarına odaklanmıştır. Burada elde edeceğimiz şey, onların ‚kendilik ve gerçeklik algıları‛dır. Makalenin temel tezi/tezleri, devlete, halka ve muhalefete dair bakış ekseninde eski Osmanlı mirasının ve iktidar etme biçiminin Kemalist yönetimde de devam ettiği, yine aynı şekilde Batı ile olan medeniyet ilişkisinde kültür-medeniyet ayrımına dayalı sorunsalın varlığını koruduğu ve bununla bağlantılı olarak siyasal seçkinlerin sosyal ve siyasal alanı inşa ederkenki söylem ve eylemlerine ‚bize ait ve bizden‛ kılma çabasıyla birlikte kendilerine ve gerçeğe dair oluşturdukları bir ‚kurgu‛nun içkin olduğudur.
Anahtar Kelimeler
Erken Cumhuriyet dönemi siyasal seçkinleri Devlet Top-lum Muhalefet Modernleşme
Kaynakça
- Arsal, Orhan. Devletin Tarifi, Konferanslar, Seri:1, Kitap:22, Cumhuriyet Halk Par-tisi Yayını, Ankara Halkevi, 19-5-1938.
- Atay, Falih Rıfkı. ‚Atatürkçülük Nedir?‛, Babanız Atatürk, Bayrak, Atatürkçülük Nedir?, Atatürk Ne İdi?, Bateş Yay., İstanbul 1998.
- Bauman, Zygmunt. Yasakoyucular İle Yorumcular, Çev. Kemal Atakay, Metis Yay., İstanbul 1996.
- Berger, Peter L. Thomas Luckmann, Gerçekliğin Sosyal İnşası, Çev. Vefa Saygın Öğütle, Paradigma Yay., İstanbul 2008.
- Berkes, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu Batı Yay., İstanbul 1978.
- Bourdieu, Pierre Loic J.D. Wacquant. Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, Çev. Nazlı Ökten, İletişim Yay., İstanbul 2003.
- Bozdağ, İsmet. Atatürk’ün Fikir Sofrası, Tekin Yay., İstanbul 2002.
- Bozkurt, Mahmut Esat. ‚Yobazların Elinde Din I‛, Anadolu, 24.2.1933.
- ________, Atatürk İhtilali I-II, Kaynak Yay., İstanbul 2008.
- C.H.P Genel Sekreteri R. Peker’in Söylevleri, Maarif ve Derleme Müdürlüğü Yay., Ankara 1935.
- Cohen, Anthony P. Topluluğun Simgesel Kuruluşu, Çev. Mehmet Küçük, Dost Yay., Ankara 1999.
- Çambel, Hasan Cemil. Makaleler Hatıralar, TTK Basımevi, Ankara 1987.
- Ergüven, Ekrem. Şükrü Kaya Sözleri-Yazıları 1927-1937, Cumhuriyet Matbaası, İs-tanbul 1937.
- Erişirgil, Mehmet Emin. ‚Eski İle Yeni Neslin Düşünceleri Arasındaki Fark‛, Ata-türk Devri Fikir Hayatı-1, Haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, vd., Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1981.
- Galip, Reşit. ‚İstanbul Üniversitesi Kuruldu‛, Hakimiyet-i Milliye, 1 Ağustos 1933.
- Giddens, Anthony. Sosyal Teorinin Temel Problemleri, Çev. Ümit Tatlıcan, Para-digma Yay., İstanbul 2005.
- Göker, Emrah. ‚Ekonomik İndirgemeci‛ mi Dediniz?‛, Ocak ve Zanaat-Pierre Bourdieu Derlemesi, Der. Güney Çeğin, Emrah Göker vd., İletişim Yay., İs-tanbul 2007.
- İnan, Afet. Ellinci Yılında Tarihten Geleceğe, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., An-kara 1973.
- ________, ‚Atatürk ve Demokrasi‛, Belleten, Cilt: XXIII, Sayı: 89, Ocak 1959, TTK. Yay., Ankara 1995.
- İnan, Arı. Tarihe Tanıklık Edenler, Çağdaş Yay., İstanbul 1997.
- İnönü, İsmet ‚İlerleme ve Yükselme Yolu‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: 9, Cilt: 2, Birinci Teşrin 1933.
- ________, ‚İsmet Paşa’nın Nutku‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: 2, Cilt: 1, Mart 1933.
- ________, ‚İnkılap Kürsüsünde İsmet Paşa’nın Dersi‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: 14, Cilt:3, Nisan 1934.
- ________, ‚Yeni Halkevlerini Açma Nutku‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: 25, Cilt: 5, Mart 1935.
- ________, Hatıralar, 2. Kitap, Bilgi Yay., Ankara 1987.
- ________, İsmet İnönü’nün TBMM’deki Konuşmaları, 1920-1973, Birinci Cilt (1920-1938), TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yay., No:56, Ankara 1992.
- ________, Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşiler 1933-1938, Haz. İlhan Tu-ran, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yay., Ankara 2003. Kara, İsmail. Çağdaş Türk Düşüncesinin Meseleleri, Dergah Yay., İstanbul 2003.
- Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. Politikada 45 Yıl, İletişim Yay., İstanbul 1984.
- Kaya, Ali. ‚Pıerre Bourdieu’nun Pratik Kuramının Kilidi: Alan Kavramı‛, Ocak ve Zanaat-Pierre Bourdieu Derlemesi, Der. Güney Çeğin, Emrah Göker vd., İletişim Yay., İstanbul 2007.
- Mardin, Şerif. Türkiye’de Toplum ve Siyaset, Der. Mümtaz’er Türköne, Tuncay Önder, İletişim Yay., İstanbul 1997.
- Mustafa Sami Efendi, Avrupa Risalesi, Haz. Remzi Demir, Gündoğan Yay., Ankara 1996.
- Pariste Bir Osmanlı Sefiri-Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Seyahatnamesi, Haz. Şevket Rado, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul 2006.
- Peker, Recep. ‚Halkevleri Açılma Nutku‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: Bir, Cilt: Bir, Şubat 1933.
- ________, ‚Konuşunuz ve Konuşturunuz‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: Bir, Cilt: Bir, Şubat 1933.
- ________, ‚Disiplinli Hürriyet‛, Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: Üç, Cilt: Bir, Ni-san 1933.
- ________, ‚Ülkü Niçin Çıkıyor?‛ Ülkü Halkevleri Mecmuası, Sayı: Bir, Cilt: Bir, Şu-bat 1933.
- ________, İnkılap Dersleri, İletişim Yay., İstanbul 1984.
- Tatlıcan, Ümit Güney Çeğin. ‚Habitus veya Yapının İkiliği‛, Ocak ve Zanaat-Pierre Bourdieu Derlemesi, Der. Güney Çeğin, Emrah Göker vd., İletişim Yay., İs-tanbul 2007.
- TBMM ZC, Dönem:II, Cilt:7.
- TBMM ZC, Dönem: II, Cilt:14.
- TBMM ZC, Dönem: V, Cilt:16.
- TBMM ZC, Dönem: V, Cilt: 26.
- TBMM ZC, Dönem: IV, Cilt: 25.
- Turner, Jonathan. The Structer of Sociological Theory, Wardsworth Publishing Company, Seventh Edition, California, 2003.
- Türköne, Mümtaz’er. Siyasî İdeoloji Olarak İslamcılığın Doğuşu, Lotus Yay., An-kara 2003.
- Uyar, Hakkı. “Sol Milliyetçi” Bir Türk Aydını Mahmut Esat Bozkurt, Büke Yay., İstanbul 2000.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011 Cilt: 8 Sayı: 29-30 |
Muhafazakar Düşünce Dergisi