MUHAFAZAKÂR DÜŞÜNCEDE DEVLET KAVRAMI ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 28, 33 - 63, 15.06.2011

Fatih Duman

Öz

Bu çalışma muhafazakâr düşüncede ‘D/devlet’ kavramının anlamı üzerine odaklanmaktadır. Muhafazakârlığın tarihsel bağlamı açısından, özellikle ‘modern devlet’ büyük önem taşımaktadır. Çünkü muhafazakârlık modern devletin artan ve merkezileşen gücüne bir tepki olarak doğmuştur. Ancak muhafazakâr düşünce kendi içinde farklı devlet algılayışlarını barındırmaktadır. Dolayısıyla muhafazakâr düşüncede devletin kökeni, doğası/özü, işlevleri, sınırları gibi konularda farklı yorumlar bulmak mümkündür. Bu çalışmada öncelikle devlet ve özellikle modern devlet kavramı açıklanacak, ikinci olarak ise muhafazakâr düşüncenin devlete ilişkin bakış açısı belirli temel konular bağlamında eleştirel bir şekilde incelenecektir: Devletin doğası nasıl açıklanır? Modern egemen devletin gücü nasıl sınırlanır? İki ayrı D/devlet kavramının politik sonuçları nelerdir? Kitlelere ya da çoğunluğa yönelik korku ile demokrasi ve özgürlük ilkesi uzlaşır mı?

Anahtar Kelimeler

Modern devlet, devletin doğası, devletin sınırları, aşkın Devlet/Toplum, siyasal aygıt olarak devlet, muhafazakârlık, ara kurumlar

Kaynakça

• AKAL, Cemal Bali (2003), Modern Düşüncenin Doğuşu: İspanyol Altın Çağı, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 3. Baskı.
• ALTHUSSER, Louis (2005), Montesquieu -Siyaset ve Tarih-, çev.: Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki Yayınları.
• ARISTOTELES (1993), Politika, çev.: Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 4. Baskı.
• ARNHART, Larry (2010), “Darwinian Conservatisim Versus Metaphysical Conservatism”, The Intercollegiate Review, Fall, s. 22-32.
• ARON, Raymond (2004), Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, çev.: Korkmaz Alemdar, Ankara: Bilgi Yayınları, 5. Baskı.
• BERLIN, Isaiah, “İdeal Arayışı Üstüne”, çev.: Mustafa Erdoğan, Liberal Düşünce, Cilt 3, Sayı 12, Güz 1998, s. 94-104.
• BURKE, Edmund (1993), Reflections on the Revolution in France, Oxford-New York: Oxford University Press.
• CLAESSEN, Henri J. M. ve SKALNIC, Peter (1993), Erken Devlet (Kuram-lar-Veriler-Yorumlar), çev.: Alaeddin Şenel, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• ÇİĞDEM, Ahmet (2001), “Muhafazakârlık ve Türk Muhafazakârlığı”, Taşra Epiği, İstanbul: Birikim Yayınları, s. 35-64.
• ERDOĞAN, Mustafa (1993), Liberal Toplum Liberal Siyaset, Ankara: Siya-sal Kitabevi Yayınları.
• EROĞUL, Cem (1981), An Essay On The Nature Of The State, Ankara: S.B.F. Basın ve Yayın Yüksek Okulu Basımevi.
• ERÖZDEN, Ozan (1997), Ulus Devlet, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• GRAMSCI, Antonio (1984), Modern Prens, çev.: Pars Esin, Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• GRAY, John ve WILLETTS, David (1997), Is Conservatism Dead?, London: Profile Books.
• HARDT, Michael ve NEGRI Antonio (2002), İmparatorluk, çev.: Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 4. Baskı.
• HEGEL, G. W. F. (2001), Philosophy of Right, çev.: S. W. Dyde, Canada: Batoche Books.
• HEYWOOD, Andrew (2007a), Siyaset, çev.: Bekir Berat Özipek vd., ed.: Buğra Kalkan, Ankara: Adres Yayınları.
• ________, (2007b), Siyasi İdeolojiler, çev.: Ahmet Kemal Bayram vd., An-kara: Adres Yayınları.
• HOBBES, Thomas (2004), Leviathan, çev.: Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• HONDERICH, Ted (1990), Conservatism, Westview Press: Boulder & San Francisco.
• HUME, David (1985), “Of the Original Contract”, Essays Moral, Philosophical and Literary, yay. haz.: Eugene F. Miller, Indianapolis: Liberty Pres.
• JOSEPH, Lawrence B. (1982), “Neoconservatism in Contemporary Political Science: Democratic Theory and the Party System”, Journal of Politics, November, Vol. 44, Issue 4, s. 955-982.
• KANT, Immanuel (2003), “On The Common Saying: ‘This May Be True In Theory, But It Does Not Apply In Practice’ ”, Political Writings, ed.: H. S. Reiss, Cambridge: Cambridge University Press.
• LOCKE, John (1988), Two Treatises of Government, Cambridge: Cambridge University Press.
• MACHIAVELLI, Niccolo (1985), Hükümdar, çev.: Selahattin Bağdatlı, İkinci Baskı, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• MERT, Nuray (1997), “Sağ-Sol Siyaset Ayırımı ve Yeni Muhafazakârlık”, Toplumbilim, 7, 1997, s. 55-61.
• MOGGACH, Douglas (2002), “Egemenlik Kavramları: Devlet, Ekonomi ve Kültür Üzerine Tarihsel Yansımalar”, der.: E. Fuat Keyman, Libera-lizm, Devlet, Hegemonya, İstanbul: Everest Yayınları, s. 9-31.
• MOOERS, Colin (1997), Burjuva Avrupa’nın Kuruluşu -Mutlakçılık, Dev-rim ve İngiltere, Fransa, Almanya’da Kapitalizmin Yükselişi-, çev.: Bahadır Sina Şener, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• NISBET, Robert A. (1997), “Muhafazakârlık’, çev.: Erol Mutlu, içinde, Tom Bottomore ve Robert Nisbet, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, yayına hazırlayan: Mete Tunçay ve Aydın Uğur, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• ________, (2007), Muhafazakârlık -Düş ve Gerçek-, yay. haz.: Kudret Bülbül, çev: M. Fatih Serenli-Kudret Bülbül, Ankara: Kadim Yayınları.
• OAKESHOTT, Michael (1975), “On Being Conservative”, Ideologies of Politics, ed: Anthony de Crespigny ve Jeremy Cronin, London & New York: Oxford University Press, s. 23-51.
• ÖZİPEK, Bekir Berat (2003), “Devlet”, ed: Mümtaz’er Türköne, Siyaset, An-kara: Lotus Yayınları, s. 71-102.
• ÖZİPEK, Bekir Berat ve BÜLBÜL, Kudret (2007), “Robert Nisbet’i Okumak’, içinde, Robert A. Nisbet, Muhafazakârlık -Düş ve Gerçek-, yay. haz.: Kudret Bülbül, Ankara: Kadim Yayınları.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (1994), Toplum Sözleşmesi, çev.: Vedat Günyol, İstanbul: Adam Yayınları, Altıncı Baskı.
• ________, (2003), İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı ve Temelleri Üzerine, çev.: Hakan Zengin, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• SCHMITT, Carl (2002), Siyasi İlahiyat -Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm-, çev.: Emre Zeybekoğlu, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• SCRUTON, Roger (1989), The Meaning of Conservatism, London: Macmillan Press, 2. Baskı.
• SIEYES, Emmanuel-Joseph (2005), “Üçüncü Sınıf” Nedir?, çev.: İsmet Bir-kan, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• TOCQUEVILLE, Alexis de (1945), Democracy in America, New York: Vintage Books.
• WEBER, Max (1991), “Politics as a Vocation”, ed: H. H. Gerth ve C. Wright Mills, From Max Weber: Essays in Sociology, London: Routledge, s. 77-128.