İSLÂM, İSLÂMCILAR ve DEVLET

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 28, 125 - 139, 15.06.2011

Hasan Şen

Öz

İslâm ve devlet arasında, tarihsel ve köklü bir ilişkinin olduğu ileri sürülmektedir. Bu düşüncenin oluşmasında İslâm’ın bir din olarak ortaya çıkmasının ardından siyasallaşması önemli bir rol oynamıştır. Dolayısıyla devlet ve siyaset, dinin konusunu oluşturmuştur. Buna bağlı olarak, günümüze kadar etkisini sürdüren siyasal gelenekler inşa edilmiştir. Bu çalışmada genel olarak İslâm ve devlet arasındaki ilişki ele alınmıştır. Buradan hareketle bahsedilen çalışmada, öncelikle, İslâm dünyasında tesis edilen siyasal gelenekler ele alınacaktır. Ardından İslâm’ın ortaya çıkış koşulları ve söz konusu koşulların şekillendirdiği siyasal teoloji geleneğine değinilecektir. Son olarak, İslâmcıların devlet algıları tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

İslâm, din, devlet, siyasal teoloji, iktidar, laiklik

Kaynakça

• Arkoun, Muhammed. (2000).Tarih, Felsefe, Siyaset Üzerine Konuşmalar, (çevirenler: Yasin Aktay, Cemaleddin Erdemci), Ankara, Vadi Yayınları.
• Ayubi, Nazih. (1993). Arap Dünyasında Din ve Siyaset, (çeviren: Yavuz Alagan), İs-tanbul, Cep Yayınları.
• Bulaç, Ali.(2004). “İslâm’ın Üç Siyaset Tarzı veya İslâmcıların Üç Nesli”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, İslâmcılık (Cilt 6), İstanbul, İletişim Yayınları.
• Chaves, Mark. (1997).“Secularization as Declining Religious Authority”, Social Forces, Vol. 72, No. 3.
• Çınar, Menderes. (2004). “Kemalist Cumhuriyetçilik ve İslâmcı Kemalizm”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, İslâmcılık (Cilt 6), İstanbul, İletişim Yayınları.
• Dabaşî, Hamid.(1995). İslâm’da Otorite. (çeviren: Süleyman E. Gündüz), İstanbul, İn-san Yayınları.
• Duran, Burhanettin.(2004). “Cumhuriyet Dönemi İslâmcılığı”, Modern Türkiye’de Si-yasî Düşünce, İslâmcılık (Cilt 6), İstanbul, İletişim Yayınları.
• Edip, Eşref. (1998). “Hakiki Laiklik ve Hakiki Cemaat-i İslâmiye”, İlk yayınlandığı tarih: 1950 Kara, İsmail, Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi, Metinler/Kişiler, Cilt.III, İstanbul, Kitabevi Yayınları.
• Evkuran, Mehmet.(2005). “Siyasal Kültürümüzün Teolojik Kökenleri- Ehl-i Sünnet Kimliğinin Siyasî Teamülleri ve İktidar Tahayyülü”, İslâmiyât Dergisi, 8, Sa-yı 3.
• Gibb, H.A.R.(1964). Mohammedanism, London, Oxford University Pres.
• Halim Paşa, Said.(2003). Buhranlarımız ve Son Eserleri, (Hazırlayan: Ertuğrul Düzdağ), İstanbul, İz Yayıncılık.
• Heper, Metin.(2006). Türkiye’de Devlet Geleneği, (çeviren: Nalan Soyarık), Ankara, Doğu- Batı Yayınları.
• Kahveci, Niyazi.(1996). İslâm Siyaset Düşüncesi (IV.Asra Kadar), Ankara, Türk De-mokrasi Vakfı Yayınları.
• Kısakürek, Necip Fazıl.(1998). Çerçeve 2, Bütün Eserleri 45, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları.
• Kısakürek, Necip Fazıl. (2002). İdeolocya Örgüsü, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları.
• Kurtoğlu, Zerrin.(1999). İslâm Düşüncesinin Siyasal Ufku, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Kurtoğlu, Zerrin.(2002). Siyasal Bilgelik Edebiyatı Geleneği, Felsefe, (yöneten: Tülin Bumin), İstanbul, Tüsiad Yayınları.
• Lewis, Bernard. (1988). The Political Language of Islam, London, The University of Chicago Pres.
• Mardin, Şerif.(1999). Din ve İdeoloji, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Mevdûdi, Seyid Ebul-A’lâ el-.(1997). İslâm’da Siyasî Sistem, (Türkçesi: Ahmet Seçkin), İstanbul, Özgün Yayıncılık. Mücahid, Huriye Tevfik.(1995). Farâbi’den Abduh’a Siyasî Düşünce, (çev: Vecdi Akyüz) , İstanbul, İz Yayınları. Nizamülmülk. (1987). Siyasetname, İstanbul, Dergâh Yayınları. Rayyız, M.Ziyauddin.(1990). İslâm’da Siyasî Düşünce Tarihi, (Türkçesi: Ahmed Sarı-kaya), İstanbul, Nehir Yayınları. Rosenthal, Erwin, I.J. (1996). Ortaçağ’da İslâm Siyaset Düşüncesi, (Türkçesi, Ali Çaksu), İstanbul, İz Yayıncılık. Topçu, Nurettin.( 1999). Ahlâk Nizamı, Bütün Eserleri 3 (Yayına hazırlayanlar: Ezel Erverdi-İsmail Kara), İstanbul, Dergâh Yayınları. Topçu, Nurettin.(2004). İradenin Davası Devlet ve Demokrasi, Bütün Eserleri 7 (Yayına hazırlayanlar: Ezel Erverdi-İsmail Kara), İstanbul, Dergâh Yayınları.