ULUSLARARASI HUKUKTA “HAKLI SAVAŞ” DOKTRİNİ: BİR PROBLEMİN ANALİZİ

Yıl 2008, Cilt: 4 Sayı: 15, 231 - 249, 15.12.2008

Mehmet Dalar

Öz

Bu çalışmada “haklı savaş” kavramının tarihsel niteliği ve kavram hakkında ileri sürülen doktrinler incelenmiş olup, uluslararası hukukun bu konuda getirdiği düzenlemelerin yetersizliği analiz edilmiştir. Çalışmada, savaşların görünümde haklı nedeni olsa bile haksızlığa da yol açabileceği ve girişilen savaşların çatışmaya taraf olan aktörlerce haklı savaş ilkelerine dayandırıldığı ABD örneğinde somutlaşan örneklerle gösterilmiştir. Günümüzde değişen niteliğiyle haklı savaş kavramını ele alan bu çalışma, uluslararası hukukun yetersizliği ve saldırgan eylemlere karşı uluslararası anlamda kurumsallaşmış bir yapının oluşturulmaması nedeniyle uluslararası örgütlerin bu konuda getirdikleri düzenlemelerin “haklı savaş”’ı durdurmaktan uzak olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Haklı Savaş, Doktrin ve Hukuk, Uluslararası Hukuk

Kaynakça

• Arı, Tayyar Uluslararası İlişkiler, 2. baskı, Alfa Y. , İstanbul, 1997.
• Arı, Tayyar, “Washington’un Kıyameti: 11 Eylül ve Önleyici Savaş Retoriği”, çevrimiçi, http://www.tayyarari.com/ 31.12.2007.
• Armaoğlu, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap-İsrail savaşları, İş Bankası y.,Ankara,1989.
• Claude, Inis L. Jr., “Just Wars: Doctrines and Institutions”, Political Science Quarterly, Vol. 95, No. 1. (Spring, 1980), ss. 83-96.
• Crawford, Neta C., “Just War Theory and the U.S. Counterterror War”, Perspectives on Politics, Vol. 1, No. 1. (Mar., 2003), ss.5-25.
• Crozat, Charles, Devletler Umumi Hukuku (Umumi Prensipler ve Tarihçe), C.1, Çev. Edip F. Çelik, İstanbul Ünv. Hukuk Fak. Yay, no.461, İstanbul, 1950.
• Çelik, Edip F., Milletlerarası Hukuk, 2. Kitap, Filiz kitabevi, İstanbul, 1987.
• Fixdal, Mona ve Smith, Dan, “Humanitarian Intervention and Just War”, Mershon International Studies Review, Vol. 42, No. 2. (Nov., 1998), ss. 283-312.
• Gönlübol, Mehmet, Milletlerarası Siyasi Teşkilatlanma, A.Ü. SBF y..Sevinç Matbaası, Ankara, 1975.
• Hirş, E., “Kant’ın Ebedî Barış Üzerindeki Felsefî Denemesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 1946, Cilt 3, Sayı 1, ss. 3-31.
• Husserl, Gerhart “The Conception of War as a Legal Remedy”, The University of Chicago Law Review, Vol. 12, No. 3. (Apr., 1945), ss. 258-275.
• İbni Haldun, Mukaddime, C:II, çeviri: Zakir Kadiri Ugan, MEB y., İstanbul, 1989.
• Köker, Levent, “Yeni Savaşlar Çağında Hukukun Üstünlüğü ve Uluslararası Politika”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2005, C:54, sayı 4, ss. 53-63.
• Leben, Charles “Hans Kelsen and the Advancement of International Law”, European Journal of International Law, vol.9, no.2, 1998, ss. 287-305.
• Miller, Lynn H., “The Contemporary Significance of the Doctrine of Just War”, World Politics, Vol. 16, No. 2. (Jan., 1964), ss. 254-286.
• Moseley, Alexander, “Just War Theory”, The Internet Encylopedia of Philosofy, çevrimiçi,
• http://www.iep.utm.edu/j/justwar.htm#H3, 25.12.2007.
• Parel, A. J., “Machiavelli's Notions of Justice: Text and Analysis”, Political Theory, Vol. 18, No. 4. (Nov., 1990), ss. 528-544.
• Sander, Oral, Siyasi Tarih 1918-1990, 2.baskı,İmge Kitabevi,Ankara, 1991.
• Secrest, Donald; Brunk, Gregory G.; Tamashiro, Howard, “Moral Justifications for Resort to War with Nicaragua: The Attitudes of Three American Elite Groups”, The Western Political Quarterly, Vol. 44, No. 3. (Sep., 1991), ss. 541-559.
• UN General Assembly, Resolution on Definition of Aggression, çevrimiçi, http://daccessdds.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/739/16/IMG/NR073916.pdf?OpenElement ) 25.12.2007.
• Von Elbe, Joachim, “The Evolution of the Concept of the Just War in International Law”, The American Journal of International Law, Vol. 33, No. 4. (Oct., 1939), ss. 665-688.
• Zolo, Danilo, “Hans Kelsen: International Peace through International Law”, European Journal of International Law, vol.9, no.2, 1998, ss. 306-324.