EDEBİYATIN SİYASETLE KESİŞEN NOKTASINDA YAZAR ve ŞAİRLERİN TUTUMLARI

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 13-14, 141 - 146, 15.09.2007

Ertuğrul Aydın

Öz

Siyasetin yeri, hem Batı edebiyatında hem de Türk edebiyatında azımsanmayacak ölçüdedir. Siyaset, hem yazar ve şair kimliklerinde, hem de ortaya konan eserlerde kendini gösterir. Siyasetin değişik bilim dallarında hissettirdiği etkiyi edebiyatın hanesinde de görürüz.
Edebiyatımızın 1839 Tanzimat Fermanı’yla girdiği yenileşme devresi, bizzat siyasal olayların içinden geçerek oluşum kazanmaya çalışmıştır. Bu yenileşmenin ilk mensuplarından Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın önemli roller üstlendiklerine tanık oluruz. Hem o devrenin şiir çizgisinde, hem de Tük edebi-yatında, 1872’den bugüne dek sayısı dört bini geçen popüler tür romanın siya-setle barışık yanlarını yakından hissedebiliriz.
Edebiyat bilimi ve edebiyat tarihinin önemsediği bir tür olan roman, sosyal hayat, dünya görüşü, felsefî çerçeve, düşünce iklimi noktalarında, hemen hissedilmeyen bir mesajı, algılatmayı da içinde barındırır. Bu nedenle, siyasal bakış, romancı dünyasında, kahramanların ele alınış/işleniş biçimlerinde saptanabilir. Problemin özümsenişi ve olayların aktarımı, yazar kimliğini de açığa çıkarır.
Hemen belirtmek gerekir ki, edebiyatımızın Tanzimat, Meşrutiyet, Cumhuriyet devri gibi dönem veya devrelere ayrılışında, son yüzelli yılın siyasal olaylarının etkisi vardır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, Siyaset, Edebiyat-Siyaset İlişkisi, Yazarda Siyasî Aktör, Siyasal Bilinç

Kaynakça

• Aydın, E., (1999), Saadet Gazetesi’ndeki Edebî Faaliyet Üzerine Bir Araştırma, Basılma-mış Doktora Tezi, İstanbul, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cevdet Perin, (1946), Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri, İstanbul.
• Kocatürk, V. M., (1970), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara.
• Köprülü, M. F., (1986), Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, Ötüken Yay.