TÜRK YÖNETİM GELENEĞİNDE DEĞİŞİM: "SİYASET ODAKLI" BÜROKRASİDEN 11 KAMU P.O. LİTİKAS.I ODAKLI" BÜROKRASİYE

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 4, 123 - 144, 15.04.2005

Ahmet Nohutçu

Öz

Bu makale siyasal, sosyal, kültürel ve yönetsel belirleyiciler ışığında Türk 'bürokratik yönetim geleneği"nin gelişimini incelemektedir. Tanzimat dönemi dahil olmak üzere, Osmanlı İmparatorluğu'nda bürokrasinin kurgulanış tar­zının ve bileşenlerinin, Cumhuriyet'in bütün bürokratik ilişkilerini, süreçlerini ve kurumlarını baskın biçimde şekillendirdiği öne sürülmektedir. Geleneksel bürokratik yapı, küreselleşme, bilgi devrimi ve çağdaş teknolojik gelişmeler çerçevesinde işlevsiz hale gelmiştir. Bu nedenle, sivil toplum ve sivil alan ye­rine siyasal toplum ve siyasal alanı tercih eden ve siyasal bir aktör gibi davra­nan "siyaset odaklı bürokrasi" temelli geleneksel ve tarihsel "yönetim gelene­ği"nin değişmesi zorunludur. Bu yazıda, geleneksel bürokratik kurum, süreç ve mekanizmalarıyla "siyaset odaklı bürokrasi"nin, "kamu politikası odaklı bürokrasiye" dönüşümü ve çağdaş gelişmelerin başarılabilmesi için stratejik, sivil toplum merkezli, şeffaf, hesapverebilir, rekabetçi, etkin ve ussal bir kamu yönetimi sisteminin kaçınılmazlığı tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk bürokratik yönetim geleneği, Osmanlı bürokra­sisi, siyaset odaklı bürokrasi, kamu politikası odaklı bürokrasi, bilgi top­lumu, çağdaş bürokratik yapılanma

Kaynakça

• Ergun, Turgay & Polatoğlu, Aykut (1988). Kamu Yönetimine Giriş, 3. Basım, Ankara: TODAİE.
• Findley, Carter V. (1996). Kalemiyeden Mülkiyeye: Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi, (çev. G.Ç.Güven), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Güvenç, Bozkurt (1993). Türk Kimliği, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını
• Heper, Metin (1974). Bürokratik Yönelim Geleneği: Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti'nde Gelişimi, Ankara: ODTÜ Yayını, Yayın No:23.
• Heper, Metin (1977). Türk Kamu Bürokrasisinde Gelenekçilik ve Modernleşme: Siyaset Sosyolojisi Açısından Bir İnceleme, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Heper, Metin (1985). The State Tradition in Turkey. Beverley: The Eothen Press.
• Heper, Metin (1990). "The State and Debureaucratizalion: The Case of Turkey", International Social Science Journal, V.42, No:4.
• İnalcık, Halil (1973).The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600, Londra: Veiden and Nicolson.
• İnsel, Ahmet (1990). Türkiye Toplumunun Bunalımı, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Kazançıgil, Ali (1982). "Türkiye'de Modern Devletin Oluşumu ve Kemalizm", Toplum ve Bilim, s.17 Bahar, s.64-87.
• Kongar, Emre (1981). Atatürk ve Devrim Kuramları, Ankara: İş Bankası Yayınları. Kongar, Emre (1985). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ortaylı, İlber (2000). Osmanlı İmparatorluğunda İktisadi ve Sosyal Değişim Makaleler 1, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Özen, Şükrü (1996). Bürokratik Kültür 1: Yönetsel Değerlerin Toplumsal Değerleri, Ankara: TODAİE.
• Şaylan, Gencay (1983). "Cumhuriyet Bürokrasisi", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c.2, Ankara: İletişim Yayınları.
• Tan, Turgut (2002). "Bağımsız İdari ,Otoriteler veya Düzenleyici Kurullar", Amme İdaresi Dergisi, c.35, s.2.
• Tekeli, İlhan & Ortaylı, İlber (1978). Türkiye'de Belediyeciliğin Evrimi, Ankara: Türk İdareciler Derneği.
• Turan, İlter (2003). "Türk Bürokrasisinde Süreklilik ve Değişim", Türkiye'de Kamu Yönetimi, B.Aykaç, Ş.Durgun, H.Yayman (ed.), Ankara Yargı Yayınevi, s. 121.143.
• Türköne, Mümtazer (1995). Osmanlı Modernleşmesinin Köleleri, Yakın Tarih Dizisi 1, İstanbul: İz Yayınları.