GELENEK, DİL VE AHLAK: HERMENÖTİK BİR YAKLAŞIM

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 3, 105 - 118, 15.01.2005

Alim Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı, ahlak ve dil ilişkisini araştırmak ve bunu hermenötik olarak adlandırdığımız yorumsamacı felsefe çerçevesinde tartışmaktır. Ahlak, ahlak teorilerinin ve meta-etik teorilerin yapmaya çalıştığı biçimiyle rasyonel olarak temellendirilemez. Çünkü, ahlakî akıl yürütme saf akla ya da bilimsel bilmeye değil gelenek ve dile dayanır. Burada sorulması gereken soru şudur: Böyle bir durumda ahlakî iddialar nasıl temellendirilebilir? Daha açık soracak olursak; ahlakî akıl yürütme, saf akıl ya da bilimsel bilmeye başvurmadan sadece gelenek ve dil zemininde temellendirilebilir mi? Ahlakî seçimlerimizi Sokratesçi bir diyalog modeli ile gerekçelendirebiliriz. Bu modelde diyaloğa katılanlar seçimlerini sadece başkalarına değil, aynı zamanda “ruhun kendisiyle diyaloğu" olarak, içsel diyalog sürecinde kendilerine de kanıtlama imkanını elde ederler. Böylece bireyler “Ben”den "Biz"e geçebildikleri ve geleneklerinin dilini kavradıkları ahlakî söylemin bilincine ulaşırlar.

Anahtar Kelimeler

dil, gelenek, ahlak, etik, hermenötik, felsefi etik

Kaynakça

• Buman, W., “Dil Felsefesi“, Günümüzde Felsefe Disiplinleri, Doğan Özlem (Çev. ve Der.), İnkılap Kitabevi: İstanbul.
• Cevizci, Ahmet, 2002, Etiğe Giriş, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Darwall, S., 1998, Philosophical Ethics, Colorado: Westview Press.
• Delius Herald, 1997, “Etik”, Günümüzde Felsefe Disiplinleri, Doğan Özlem (Çev. ve Der.), İnkılap Kitabevi: İstanbul.
• Gadamer, H.G., 1967, "On the Scope and Function of Hermeneutic Reflection", David Linge (Çev. ve Der.), 1976. Philosophical Hernieneutics, Los Angels and London: University of California Press.
• Gadamer, H.G., 1976, Man and Language, Philosophical Hermeneutics (Der. David E. Linge), Berkeley: University of California Press.
• Gadamer, H.G., 1993, “On the Possibility of Philoophical Ethics” Ronald Beiner ve William James Booth (Der.), Kant and Political Philosophy: the Contemporary Legacy, New Haven and London: Yale Universitry Press.
• Gadamer, H.G., Truth and Method.. Joel Weinsheimer ve Donald Marshall (Çev), New York: Crossroad.
• Heidegger, M., “Letter on Humanism”, William McNeill (Ed.), Pathmarks, Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, I., 1993, Usun Eleştirisi, Aziz Yardımlı (Çev.), İstanbul: İdea Yayınevi.