MUHAFAZAKÂRLIK SORUŞTURMASI [MÜLAKAT]

Yıl 2004, Cilt: 1 Sayı: 1, 135 - 141, 15.06.2004

Süleyman Seyfi Öğün

Öz

Bir siyasî ideoloji olarak muhafazakârlığı nasıl anlamalıyız, sizce muhafazakarlığın tanımı nasıl yapılabilir?
Muhafazakârlığı bir ideoloji olmaktan çok bir sendrom ya da habitus olarak değerlendirmenin daha doğru olacağını düşünüyorum. Dolayısıyla, muhafazakârlığı tanımlamak güçtür. Yine de bazı unsurlarına ve tezahürlerine bakarak bir şeyler söylemek mümkün olabilir. Muhafazakârlık modernitenin kaçınılmaz olduğu yolundaki bir farkındalık ile buna vaziyet etme yolundaki bir eğilimin kesiştiği noktada tezahür eder. Burada burjuva entelektüalizmi içindeki bir kırılmadan söz edebiliriz. Avangard burjuva düşünüşü modernitenin bilinçli insan eylemleriyle modernizasyona dönüştürülmesini savunurken, diğer bir burjuva entelektüalizmi de modernitenin, getirdiği ağır maliyetleri de hesaba katmak suretiyle, geleneğin aklıselime dayandığını düşündükleri unsurlarını seferber etmek suretiyle hafifletilmesini savunur. Buradaki tartışmanın zaman ve mekân bağlantılı derinlikleri mevcuttur. Avangard burjuva entelektüalizmi geçmişi ise radikal bir kopuşu bir zorunluluk ve gereklilik olarak görürken, muhafazakâr burjuva entelektüalizmi, (büyük harfle) “G"eleneğin ve yine büyük harfle "G"eçmişin sürekliliğine dayalı tarihsici bir ilerleme projesi çıkarır. Burada büyük harf onun organik ya da ortodoks temelli oluşuna dikkat çeker. Değilse muhafazakâr entelektüalizm bütün çeşitliliği ve sahiciliği içinde tarihselliği ve geleneksel kültürel durumları bir bütün olarak kabul etmez. Hatta demografik-kültürel anlamda kenara (periphery) ve avama gittikçe pek çoğundan da rahatsızdır. Bu bir çelişkidir ve zaman içinde muhafazakârları neyi muhafaza edip neyi etmeyecekleri konusunda derin bir belirsizliğe buradan da bir faydacılığa hatta politik olarak bir fırsatçılığa iter. Nihayet en yumuşamış hâliyle, muhafazakârlık modernitenin tarihsel birikim ile kayıtlı olmayan politik tasarımını tarihsel ve kültürel anlamda bir akılcılaştırma ve meşrulaştırma kimyasına tâbi kılarak nihaî tahlilde onunla uzlaşır.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakarlık, İdeoloji, Türkiye'de Muhafazakarlık

Kaynakça

• Süleyman Seyfi Öğün, "MUHAFAZAKÂRLIK SORUŞTURMASI [MÜLAKAT]", Muhafazakar Düşünce, Yıl: 1, Sayı: 1, 2004