İSLAMİ PARA STANDARDINA DAİR YAKLAŞIMLAR

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 59, 194 - 211, 17.11.2020

Ömer Faruk Tekdoğan

Öz

Uluslararası para sisteminin dayattığı kurumları ve kuralları benimsemek mecburiyetinde kalan İslam dünyasının bu kapsamdaki geleneksel İslami kurumlar ve uygulamalar ile bağının büyük ölçüde koptuğu söylenebilir. Yeni bir disiplin olarak ortaya çıkan İslam iktisadı alanında İslami para sistemine yönelik çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bunların bir kısmı konvansiyonel sistemdeki kurumları, kuralları ve araçları İslami normlara göre uyarlayarak aynı temel üzerinde sistemi yürütmeye yönelik pratiğe dönük çalışmalar olarak nitelendirilebilir. Diğer bir kısım çalışmalar ise İslam’a özgün bir para sistemi yapısının tüm yönleriyle planını çizme gayretini göstermektedir. Tüm bu çalışmalarda kanaatimizce hak ettiği ilgiyi görmeyen konu para standardıdır. Para bir değer ölçme aracıdır. Ekonomik her varlığın değeri para ile ölçüldüğüne göre bu ölçünün sunduğu standartta bir istikrar olması gerekliliği kaçınılmazdır. Bu nedenle, İslami bir para sisteminin çerçevesini çizmeden önce bunun temel ölçüsü olan İslami para standardının belirlenmesi gerekir. Bu çalışmada, geçmişten günümüze uygulanan para standartları anlatılmakta ve bunların avantajları ile dezavantajları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

para standardı, İslami para standardı, altın standardı, altın kambiyo standardı, kontrol edilen para standardı, altın dinar

Kaynakça

• Abdullah, A. (2013). Examining the value of money in Turkey over the long term (1469-2009). Asian Social Science. 9(17). ss. 187–208. https://doi.org/10.5539/ass.v9n17p187
• Abdullah, A. (2020). The Islamic Monetary Standard: The Dinar and Dirham. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies. (2020/1). ss. 1–29. https://doi.org/10.25272/ijisef.659330
• Al-Jarhi, M. (1980). A Monetary and Financial Structure for an Interest-Free Economy: Institutions, Mechanism & Policy. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/66741/
• Bordo, M., & Siklos, P. (2014). Central Bank Credibility, Reputation And Inflation Targeting In Historical Perspective (Sayı 20693). Cambridge. Massahusetts.
• Chapra, M. U. (1996). Moneraty Management in An Islamic Economy. Islamic Economic Studies. 4(1). ss. 1–35.
• data.worldbank.org. (2020). Consumer price index (2010 = 100). Tarihinde 11 Ekim 2020. adresinden erişildi World Development Indicators website: https://data.worldbank.org/
• Federal Reserve Bank of St. Louis FRED. (2020). Consumer Price Index for All Urban Consumers: All Items in U.S. City Average [CPIAUCNS]. Tarihinde 09 Ekim 2020. adresinden erişildi https://fred.stlouisfed.org/series/CPIAUCNS
• Haneef, M. A., & Barakat, E. R. (2006). Must Money Be Limited to Only Gold and Silver ?: Journal of King Abdulaziz University-Islamic Economics. 19(1). ss. 21–34.
• Hasan, Z. (2008). Ensuring Exchange Rate Stability: Is Return to Gold (Dinar) Possible. Journal of King Abdulaziz University-Islamic Economics. 21(1). ss. 3–25. https://doi.org/10.4197/islec.21-1.1
• Jaffar, S., Abdullah, A., & Meera, A. K. M. (2017). Fiat money: from the current Islamic finance scholars’ perspective. Humanomics. 33(3), 274–299. https://doi.org/10.1108/H-01-2017-0013
• Javaid, O. (2019). Historical and Ideological Peculiarity of the Monetary Institutions: Islamic and Austrian School’s Perspectives. Islamic Monetary Economics and Institutions. ss. 65–85. https://doi.org/10.1007/978-3-030-24005-9_5
• Khan, M. S., & Mirakhor, A. (1989). The Financial System and Monetary Policy in an Islamic Economy. Journal of King Abdulaziz University-Islamic Economics. 1. ss. 39–57. https://doi.org/10.4197/islec.3-1.5
• Meera, A. K. M. (2018). Islamic Gold Dinar: the Historical Standard. International Journal of Islamic Economics and Finance. 1(1). ss. 109–122. https://doi.org/10.18196/ijief.116 Orman, S. (2014). İslami İktisat, Değerler ve Modernleşme Üzerine. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Öz, S. (2009). Kriz ve korumacılık: Tarih tekerrür edecek mi? (Sayı 0904). İstanbul.
• Pamuk, Ş. (y.y.). Prices and Wages in Turkey (1820-2005). Tarihinde 11 Ekim 2020, adresinden erişildi https://ata.boun.edu.tr/sites/ata.boun.edu.tr/files/faculty/sevket.pamuk/database/19b-ucretler_tablolar.pdf
• Redish, A. (1993). Anchors Aweigh: The Transition from Commodity Money to Fiat Money in Western Economies. The Canadian Journal of Economics. 26(4). ss. 777–795. https://doi.org/10.2307/135820
• Sadr, S. K. (2016). The Economic System of the Early Islamic Period. The Economic System of the Early Islamic Period. 135–158. https://doi.org/10.1057/978-1-137-50733-4
• Tahir, S. (2013). Fiscal and Monetary Policies in Islamic Economics : Contours of an Institutional Framework. Islamic Economic Studies. 21(2). ss. 1–23. https://doi.org/10.12816/0001556
• Tekdoğan, Ö. F. (2020a). Bankaların Kaydi Para Üretimi ve İktisadi Etkileri. Içinde M. Şimşek & M. Samar (Ed.). İslami Finans ve Finansal Teknolojiler. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları.
• Tekdoğan, Ö. F. (2020b). Kısmi Rezerv Bankacılığı Sistemi ve İslami Bir İktisadi Düzen İçin Uygunluğu. Içinde C. Korkut (Ed.). İslam İktisadında Para Bakırdan Dijitale. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tunçer, C. (2012). Monetary sovereignty during the classical gold standard era: the Ottoman Empire and Europe. 1880-1913. (165). 1880–1913. Tarihinde adresinden erişildi http://www2.lse.ac.uk/economicHistory/home.aspx