TÜRK SOLUNUN POPÜLİZM İLE İMTİHANI

Yıl 2021, Sayı: 61, 94 - 114, 01.12.2021

Onur Yıldırım Cemal Fedayi

Öz

Türk Solu için son yıllara kadar popülizm, sağ ideoloji (milliyetçi-muhafazakâr) ve sağa özgü siyaset yapma tarzıyla özdeşleşen bir kavrama tekabül etmekteydi. Bu bakımdan popülizm, siyasal yelpazenin sağında yer aldığı iddia edilen siyasal aktör ve partilerin siyasal iktidarı elde etme ve tutma serüveninde başvurdukları bir enstrümandı. Siyasal alana yönelik Sağ’ın mümeyyiz vasfını popülist politikalar olarak takdim eden Türk Solu tarafından popülizm, sol siyasetin uzak durması gereken bir fenomen olarak görülmekteydi. Zira Türk Solu, yoruma dayalı genel anlamıyla “halktan yana”, “halkla birlikte” ve “halk için” ifadelerini içeren, daha öz bir ifadeyle “halk”ı imleyen popülizm aracılığıyla siyasetin vülgarize edildiği yönünde sarsılmaz bir inanca sahipti. Bu inanç, Türk Solu’nun kendini doğallaştıran temel siyasal programında da güçlü bir biçimde ortaya konulmaktaydı. Halk, milli iradenin temeli olmasına, bu bakımdan da siyasal alanın kurucu öznesi olarak sunulmasına rağmen, siyasal hayatın onun egemenliğine terk edilmesi söz konusu değildir. Öncelikle, öncü bir parti veya bir lider kadrosunun bilinçli ve örgütlü programı sayesinde halkın siyasal alan/olan hakkında eğitilmesi gerekir. 1980’lerden son yıllara kadar bu bakış açısını sürdüren Türk Solu’nun popülizme yüklediği anlamlar pejoratifti. Ancak son yıllarda Batı sol geleneğin içerisinde yer alan entelektüellerin Sol ve popülizm arasındaki kurdukları olumlu ilişki, başta Yunanistan ve İspanya olmak üzere sol yelpazede yer alan partilerin yükselişe geçmeleri ve CHP’nin 2019 yerel seçimlerinde popülist politika ve argümanlar konusunda mahir olan adaylarla elde ettiği seçim başarısı, Türk Solu’nun popülizme yönelik bilinen yaklaşımını revize etmesine neden olmuştur. Ne var ki Türk Solu bu revize işlemine rağmen, popülizm konusunda ideolojik kaygıların ağır basması nedeniyle paradoksal, ikircikli bir tutum sergilemektedir. Bu çalışmanın muradı Türk Solu’nun popülizm hakkındaki ikircikli tutumunu ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Popülizm, Sağ Popülizm Sol Popülizm, Türk Solu.

Kaynakça

• Arditi, B. (2005). “Populism as an Internal Periphery of Democratic Politics”. Francisco Panizza Ed. içinde. Populism and the Mirror of Democracy. London & New York: Verso. ss. 72-99.
• Ateş, K. (2018). “Popülizm Eleştirisinin Eleştirisine Giriş: Halkı Savunmak Gerekir”. Birikim. Sayı: 353. ss. 54-65.
• Baykan, T. S. (2018a). “Cristobal Rovira Kaltwasser ile Söyleşi: Popülizm, Demokratik Olmayan Bir Liberalizme Karşı Liberal Olmayan Demokratik Bir Yanıttır”. çev. Onur Yıldız. Birikim. Sayı: 353. ss. 66-71.
• Baykan, T. S. (2018b). “İdare-i Maslahatçılıktan Popülizme Türkiye’de Duyarlı Siyasal Pratik: Popülizm Yapıyorsun!”. Birikim. Sayı: 353. ss. 15-36.
• Belge, M. (2018). “Siz İsterseniz…”: Popülizm Üzerine Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2019a). “Sol Popülizm (I)”. Birikim. Erişim: 10.08.2021. https://birikimdergisi.com/haftalik/9586/sol-populizm-i.
• Arditi, B. (2005). “Populism as an Internal Periphery of Democratic Politics”. Francisco Panizza Ed. içinde. Populism and the Mirror of Democracy. London & New York: Verso. ss. 72-99.
• Ateş, K. (2018). “Popülizm Eleştirisinin Eleştirisine Giriş: Halkı Savunmak Gerekir”. Birikim. Sayı: 353. ss. 54-65.
• Baykan, T. S. (2018a). “Cristobal Rovira Kaltwasser ile Söyleşi: Popülizm, Demokratik Olmayan Bir Liberalizme Karşı Liberal Olmayan Demokratik Bir Yanıttır”. çev. Onur Yıldız. Birikim. Sayı: 353. ss. 66-71.
• Baykan, T. S. (2018b). “İdare-i Maslahatçılıktan Popülizme Türkiye’de Duyarlı Siyasal Pratik: Popülizm Yapıyorsun!”. Birikim. Sayı: 353. ss. 15-36.
• Belge, M. (2018). “Siz İsterseniz…”: Popülizm Üzerine Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2019a). “Sol Popülizm (I)”. Birikim. Erişim: 10.08.2021. https://birikimdergisi.com/haftalik/9586/sol-populizm-i.
• Stavrakakis, Y. ve Katsambekis, G. (2014). “Left-wing Populism in the European Periphery: The Case of SYRIZA”. Journal of Political Ideologies. 19 (2). ss. 119-142.
• Şahbaz, Y. (2020). “Hayaletten Realiteye Popülizm”. Kriter. 4 (43). Erişim: 18. 10. 2021. https://kriterdergi.com/siyaset/hayaletten-realiteye-populizm.
• Taşkın, Y. (2019). “Popülizm Tartışmaları Üzerinden Son Yerel Seçimleri Anımsamak”. Birikim. Erişim: 12. 10. 2021. https://birikimdergisi.com/haftalik/9838/ populizm-tartismalariuzerinden-son-yerel-secimleri-animsamak.
• Uslu, H. F. (2019). “Riskleri ve Vaatleriyle Sol Popülizm”. İmgelem. 3 (5). ss. 255-271.
• Ünüvar, K. (2018). “Tek Ülkede Popülizm”. Birikim. 353. ss. 6-14.
• Yanık, A. (2018). “Murat Belge İle Popülizm Üzerine Söyleşi: ‘Popülist Olmayalım Ama Popüler Olmayı da Bilelim’”. Birikim. 353. 45-53.
• Yıldız, O. (2018). “Popülist İtirazın Gereği”. Birikim. Sayı: 353. ss. 37-44.
• Wiles, P. (1969). “A Syndrome, Not a Doctrine: Some Elementary Theses on Populism”. Ghita Ionescu and Ernest Gellner Ed. içinde. Populism: Its Meaning and National Characteristics. Hertfordshire: The Garden City Press Limited. ss. 166-180