SEZAİ KARAKOÇ’UN ESERLERİNDEN HAREKETLE İKİ LİDER PORTRESİ: ADNAN MENDERES VE TURGUT ÖZAL

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 63 - İman, Duruş ve Diriliş: Sezai Karakoç, 251 - 272, 01.12.2022

Mustafa Çelik Mehmet Raşit Küçükkürtül

Öz

İkinci Dünya Savaşı sonrası Türkiye’de tecrübe edilen çok partili hayat, tek parti devrinin aksine toplumda geniş etkiler uyandıran ve halkın ilgisini üzerine çeken başbakanlar devrini getirmiştir. Köyden şehre göçün arttığı, sanayileşmenin ve şehirleşmenin hızlandığı 1950’liler sonrasının sosyal hayatı etkisini siyasî hayata da yansıtmıştır. Yeni sosyolojinin getirdiği insan tipinin benimsediği siyasî liderler başbakanlık makamına ulaşmıştır. Bunlar içerisinde kesintisiz iktidarları ve uzun siyasî hayatlarıyla etkinlikleri toplum hayatında belirgin olan Adnan Menderes ve Turgut Özal’ın siyasî portrelerini gözlemlemek mümkün olmuştur. Türk şiirinde ve fikir hayatında özgün bir yere sahip olan Sezai Karakoç’un 1950’lilerden itibaren şahit olduğu siyasî hayata dair değerlendirmeleri çeşitli eserlerine dağılmış vaziyettedir. Bunların büyük bir kısmı da dergi sayfalarında kalmıştır. Karakoç’un 1960’lardan itibaren geliştirdiği Diriliş fikir hareketi, siyasî ve toplumsal dönüşümü de öngören bir yapıya sahiptir. Karakoç, Diriliş zaviyesinden İslâm dünyasının geleceği adına Türk siyasetini birçok vesileyle, bilhassa 1990’da kurulan Diriliş Partisi vesilesiyle değerlendirmiştir. Siyaset adamlarının portresinin çıkarılmasını da bu bağlamda gerekli görmektedir. Bundan ötürü, bu çalışmada, bugüne değin üzerine hak ettiği ölçüde değerlendirme bulunmayan Karakoç’un Türk siyasî hayatına dair bakışı betimleme yoluyla ve siyasî liderler üzerinden ortaya konmaya amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, Adnan Menderes, Turgut Özal

Kaynakça

• Açıkgöz, H., (2013). Cemil Meriç ile Sohbetler, İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları
• Bulut, A. (2013). Rasim Özdenören Hakkında Bir Monografi Çalışması. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, SBE. Ankara.
• Çelik, M. E. (2020). Soğuk Savaş Döneminde Türkiye’nin Ortadoğu Politikası (1945-1965), Ankara: Değişim Yayınları
• D., “Kırmızıya ‘Geç!’, Yeşile ‘Dur!’ - II”, 5 Aralık 1988
• D., “Asıl Konu Yerine...”, Diriliş, 23 Ocak 1989
• D., “Önce Silüet, Sonra Portre” Diriliş. 28 Temmuz 1989
• D., “Garb Cephesinde” Diriliş. 29 Eylül 1989
• D., “Siyasi Kaosa Doğru”, Diriliş. 27 Mart 1991
• D., “İslâm ve Batı Dünyaları Her Zaman Olduğu Gibi ve Belki Daha Fazla Karşı Karşıya, Devreye Afrika da Giriyor”, Diriliş. 20 Ağustos 1991a
• D., “Taraflı Bir Program ve Hatırlattıkları”, Diriliş. 20 Ağustos 1991b
• Diriliş. “Ucuz Atlatılamayan Tehlike”, Diriliş, 3 Ekim 1988
• Diriliş. “Neticeler”. Diriliş. 10 Ekim 1988
• Diriliş, “Seçenekler”. Diriliş. 5 Mayıs 1989
• Diriliş, “Belirsizlik V”. Diriliş. 16 Haziran 1989
• Doğan, D. M., “Millîlikten Yerliliğe, Mahallîlikten Yerelliğe: Yakın Dönemde Düşünce, Edebiyat ve Sanat Kavram Dünyalarının Teşekkülü”. Türk Düşüncesinde Yerlilik ve Millîlik Sempozyumu, Çanakkale, 12-14 Nisan 2018
• Erol, M., “Yerlilik için Kavramsal ve Anlamsal Çerçeve”. Hece Dergisi. Haziran 2010
• Erol, M., “Geleneğin Diriliş’i: Bir Fikir Adamı Olarak Sezai Karakoç”. TYB Akademi Dergisi. Yıl:3 Sayı:7. Ocak 2013
• Erol, M., “Yerliliğin Anlam ve Kavram Macerası/Zamanda Kesintisizlik, Mekânda Devamlılık”. Türk Düşüncesinde Yerlilik ve Millîlik Sempozyumu, 12-13 Nisan 2018, Çanakkale
• Ertürk, Ö. (2022). Sezai Karakoç’un Kutlu Millet İdeali. İstanbul: Mostar Yayınları
• Gencer, B. “Bedri Gencer: Sünnet ile Kültür Arasında Müslümanlar”, İtibar, Mart 2016
• Kaplan, Tuba., “Bedri Gencer ile Söyleşi: Sünnet ile Kültür Arasında Müslümanlar”, İtibar Dergisi, Yıl: 6 Sayı: 54 Mart 2016
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - I”. Diriliş. 25 Temmuz 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - II”. Diriliş. 1 Ağustos 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - III”. Diriliş. 8 Ağustos 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - IV”. Diriliş. 15 Ağustos 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - V”. Diriliş. 22 Ağustos 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - VI”. Diriliş. 29 Ağustos 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - VII”. Diriliş. 5 Eylül 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - VIII”. Diriliş. 12 Eylül 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - IX”. Diriliş. 19 Eylül 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - X”. Diriliş. 26 Eylül 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - XI”. Diriliş. 3 Ekim 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - XII”. Diriliş. 10 Ekim 1988
• Karakoç, S. “Siyasî Bir Portre: Turgut Özal - XIII”. Diriliş. 17 Ekim 1988
• Karakoç, S. “Hatıralar XXXII”. Diriliş. 27 Şubat 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XXXIV”. Diriliş. 13 Mart 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XXXV GAZİANTEP”. Diriliş. 20 Mart 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XXXVI GAZİANTEP”. Diriliş. 27 Mart 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XXXIX GAZİANTEP”. Diriliş. 14 Nisan 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XLIV ANKARA”. Diriliş. 19 Mayıs 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XLVI ANKARA”. Diriliş. 2 Haziran 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar XLIX ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 23 Haziran 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar L ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 30 Haziran 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LII ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 14 Temmuz 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LVI – ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 11 Ağustos 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LVIII ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 25 Ağustos 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LIX ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 1 Eylül 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LXV”. Diriliş. 13 Ekim 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LXVI”. Diriliş. 20 Ekim 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXI – ANKARA – S.B.F. YILLARI”. Diriliş. 24 Kasım 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXIV İSTANBUL”. Diriliş. 15 Aralık 1989
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXXI İSTANBUL”. Diriliş. 2 Şubat 1990
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXXII İSTANBUL”. Diriliş. 9 Şubat 1990
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXXIV İSTANBUL”. Dirilişş. 23 Şubat 1990
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXXV ANKARA-VAN”. Diriliş. 2 Mart 1990
• Karakoç, S. “Hatıralar LXXXVI ANKARA – YEDEKSUBAY OKULU”. Diriliş. 9 Mart 1990
• Karakoç, S. “Karizma”. Diriliş, 6 Nisan 1990
• Karakoç, S. “Hatıralar XC AĞRI - (KARAKÖSE)-YEDEKSUBAY KITA HIZMETI”. Diriliş. 13 Nisan 1990
• Karakoç, S. “Hatıralar CVII”. Diriliş. 31 Ekim 1990 – 18 Ocak 1991
• Karakoç, Sezai. “Hatıralar CXI”. Diriliş 20 Ağustos 1991
• Karakoç, S. (2010). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı - I. İstanbul: Diriliş Yayınları
• Karakoç, S. (2011). Sütun (Günlük Yazılar II). İstanbul: Diriliş Yayınları
• Küçükkürtül, M.R. (2021). 1952 Malatya Suikastının Türk Siyasî Hayatına Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitisü
• Kirenci, Mustafa. (2021). Sabah Yıldızı (Sezai Karakoç ve Diriliş’e Dair). İstanbul: Büyüyenay Yayınları
• Yasinoğlu, M. “Mezarına Kavuşanlar ve Çağrıştırdıkları”, Diriliş. 7 Eylül 1990