EROL GÜNGÖR’ÜN DÜŞÜNCESİNDE FELSEFE BİLİM FAALİYETİ OLARAK SOSYAL PSİKOLOJİ

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 64 - Gelenekten Geleceğe Bir Aydın: Erol Güngör, 161 - 180, 13.12.2023

Hasan Remzi Eker

Öz

Erol Güngör’ün bilim düşüncesini sadece akademik uzmanlığı bakımından sosyal psikoloji alanında akademik çalışmalar gerçekleştirmiş bir akademisyen olarak açıklamak yeterli değildir. Çünkü bilime dair düşünceleri bu çalışmalarının sınırını aşmaktadır. Güngör’ün bilim düşüncesini oluşturan dünya görüşünde esas hedefi kendi toplumunun meselelerini tespit etmek ve bunları bir problem çözme faaliyeti haline dönüştürmektir. Bu sebeple, onun düşüncesi hem “dünya görüşü” ortaya koymak hem de “bilimsel faaliyet” gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. Felsefe ve bilimi bir araya getiren bu tavır, Güngör’ün araştırmacı kimliğini ve psikolojinin konusunu tekrar düşünmeyi teklif etmektedir. Güngör’e göre, sosyal psikolojinin konusu toplumsal meselelere dair çalışmalar olup bu meselelerinin kendi toplumu ile “içkin bir bağ” etrafında şekillenmesi gerekmektedir. Buradan bir bilim insanının aynı zamanda bir düşünür olması gerektiği kendisinin tabiriyle “münevver” olması gerektiği sonucu çıkmaktadır. Aksi takdirde sadece metodolojik tutarlılık motivasyonuyla bilimsel araştırmalar yapılabilir ve bu durumda kendi toplumu için problem çözme faaliyetinin eksik kalması söz konusudur. Bu bakımdan Erol Güngör modern dönem Türk Düşüncesi için “felsefi-bilim faaliyeti kurmak” bakımından kritik öneme sahiptir. Bu araştırmada, Güngör’ün düşüncelerini ve bilimsel çalışmalarını felsefe-bilim çizgisinden ve toplum-kültür varlığı bakımından değerlendirdiğimizde, sosyal psikoloji faaliyetindeki meseleleri kendi toplumunun problemleri olarak ele aldığı ve bir problem çözme faaliyeti bakımından sosyal psikoloji araştırmaları haline dönüştürdüğü sonucu çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe-Bilim, Dünya Görüşü, Sosyal Psikoloji, Toplumsal Meseleler, Bilim Felsefesi

Kaynakça

• Başak, S. (2009). “Mümtaz Turhan’dan Günümüze Üniversite Problemi Mevcut Durum ve Öneriler”. Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sempozyumu. s. 261-264.
• Başak, S. (2010). “Erol Güngör’ün Modernleşmeye Bakışı ve Modernleşme Bağlamında Oluşturduğu Aydın Tipolojisi.” Türkiye’de Değişim Sempozyumu. 111-146.
• Cangızbay, K. (2011). Sosyolojiler değil Sosyoloji. (4.baskı) Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Chalmers, A. F. (2016). Bilim Dedikleri. (Çev. H. Arslan). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Çitil, A. A. (2012). Çağdaş Felsefe-I. Eskişehir: AÖF Yayınları.
• Dilthey, W. (2021). Tarihsel Dünyanın Tin Bilimlerinde Kurulumu. (Çev. A. Topakkaya). Ankara: FOL.
• Duralı, T. (1999). “Tarihin Dayanılmaz Ağırlığı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı: 2-3(40). 117-126.
• Duralı, T. (2017). Felsefe-Bilim Nedir. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Görgün, T. (2009). “Erol Güngör’ün İlmi ve Fikri Gelişimi ve Düşüncesinin Ahlaki Ciheti”. İçinde Kültür Ocağında Bir Mütefekkir Erol Güngör. İstanbul: KOCAV Yayınları.
• Güngör, E. (1998). İslam’ın Bugünkü Meseleleri (12.baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Güngör, E. (1998). Şahıslararası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü. Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (1999). Kelami Sahada Estetik Yapı Organizasyonu. Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (2006). İslam’ın Bugünkü Meseleleri (14.baskı). Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, E. (2010). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. (4.basım). Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Güngör, Ş. (1996). “GÜNGÖR, Erol”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/gungor-erol adresinden 11.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Husserl, E. (2021). Kesin Bilim Olarak Felsefe (4. Baskı). (Çev. T. Mengüşoğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kuhn, T. (2021). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. (Çev. N. Kuyaş). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Laudan, L. (1977). Progress and Its Problems. USA: University of California Press.
• Ströker, E. (1995). Bilim Kuramına Giriş. (Çev. D. Özlem). Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Topakkaya, A. (2007). “Felsefi Hermeneutik”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 4, 2007, 75-92.
• Türk Psikologlar Derneği (Haziran 2023). Psikolojinin temel alt alanları nelerdir? https://l24.im/iMDZ adresinden erişilmiştir.