TÜRKİYE YÜZYILI VE MUHAFAZAKÂR DEVRİMCİLİK: AK PARTİ SİYASETİNDE YENİ BİR SÖYLEM

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 65 - Yüzyıllık Muhasebe: İkinci Yüzyıla Girerken Türkiye Siyaseti, 192 - 217, 25.12.2023

Büşra Özüdoğru

Öz

Türkiye’de muhafazakâr bir siyasi parti geleneği ontolojik olarak varlığını CHP karşıtlığı yahut daha genel bir ifadeyle sol karşıtlığı üzerinden şekillendirmiştir. Dolayısıyla Türk Sağı’nın tarihsel süreç içerisindeki konumunu “Cumhuriyetçi merkeze karşı çevreyi temsil” olarak okumak mümkündür. Demokrat Partiyle siyasal yaşantımıza giren muhafazakâr kimlikli siyaset, belli kırılmalara uğrayarak Adalet Partisi, Anavatan Partisi ve son olarak da Adalet ve Kalkınma Partisi çizgisini izleyen bir gelenek üretmiştir. AK Parti, 2002 seçimlerinden tek başına iktidara gelmesinin ardından muhafazakâr demokrat bir kimlik ortaya koymayı hedeflemiş; kadrolarını, politika tercihlerini ve ileriye dönük hedeflerini benimsediği bu kimlik politikasıyla meşrulaştırmaya çalışmıştır. 2022 yılının son çeyreğinde, yani Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına geçme aşamasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde AK Parti’nin ortaya koymuş olduğu “muhafazakâr devrimcilik” ve “Türkiye Yüzyılı” kavramları makalenin ana konusu olmuştur. Bu kavramların muhafazakar kimlikli siyasette yeni bir paradigma üretimi ve yeni tür bir siyasi kimlik olma noktası literatür taramalarına ve son dönem Ak Parti kurucu üyelerinin söylemlerine dayanarak incelenmiştir. Buna göre “muhafazakâr devrimci” söyleminin, önceden var olan bir toplumsal konuma ithafen, onların yeni bir formla canlandırılmasını hedefleyen ve muhafazakâr düşüncenin otantik isimlerinin fikirleri üzerinden öz kazandırılmaya çalışıldığı bir kimlik olarak değerlendirilebilir. “Türkiye Yüzyılı” söylemi ise, muhafazakâr bir kimlikle Cumhuriyeti sahiplenen bir duruşu, öz ve milli değerlere dayandırılan bir vizyonu simgelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Kimlik, Muhafazakarlık, Muhafazakar Devrimcilik, Türkiye Yüzyılı, Ak Parti

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (2010). “Muhafazakâr-Demokrat Siyasal Kimliğin Önemi ve Siyasal İslamcılıktan Farkı”. Ak Parti Toplumsal Değişimin Yeni Aktörleri içinde. (Ed.) Hakan Yavuz, İstanbul: Kitap Yayınevi. ss:59-95.
• Akın, M.H. & Coşkun, B. (2017) . “Türk Siyasi Kültüründe Sağ-Sol Ayrımı ve Milli Görüş Hareketi”. Turkish Studies. 12 (8). ss: 1-10.
• Aktay, Y. (2005). “Ak Parti’nin Kimlik Sorunu ve Müslüman Demokrat Parti Konsepti”. Tezkire. (41). ss: 58-79.
• Ataş, G. (2017). Türkiye’de Siyasal İslamcılık, Kimlik Siyaseti ve Muhafazakâr Demokrasinin Toplumsal Temelleri: Akp Hükümeti ve Kimlik Politikalarının Değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi], Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bora, T. (2017). Türk Sağının Üç Hali. İstanbul: Birikim Yay.
• Bora, T. (1997). “Türk Muhafazakârlığında Bazı Yol İzleri”. Toplum ve Bilim. S:74. ss:6-31.
• Çayır, K. (2008). Türkiye’de İslamcılık ve İslami Edebiyat: Toplu Hidayet Söyleminden Yeni Bireysel Müslümanlıklara. İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çiğdem, A. (1997). “Muhafazakârlık Üzerine”. Toplum ve Bilim Dergisi. S:74, ss:32-50.
• Çiğdem, A. (2006). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık. C:5, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çiğdem, A. (2016). Taşra Epiği. 3.Baskı. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Erdoğan, R. T. (2004). “Uluslararası Muhafazakârlık ve Demokrasi Sempozyumu Açılış Konuşması”. Uluslararası Muhafazakârlık ve Demokrasi Sempozyumu. içinde. İstanbul: AK Parti Yay.
• Fedayi, C. (2004), “Akp’nin Siyasal Kimliği Üzerine: Kimlik Arkadan Gelsin”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi. C:1. S:1. ss: 149-163.
• Gülalp, H. (2003). Kimlikler Siyaseti. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürel, T. (2007). Türk Siyasi Tarihinde “Muhafazakârlık” Kimliği ve Akp Örneği İncelemesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İrem, N. (2004). “Türk Muhafazakârlığı Üzerine Bazı Gözlemler”. Karizma. S:17. ss: 9-19.
• Karakoyunlu, B. (2022). Türkiye’de Bürokrasi ve Memur Vatandaş Etkileşimi. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
• Karpat, K. (2011). “Osmanlı ve Cumhuriyetin Devlet Anlayışı Üstüne: Benzerlikler ve Farklılıklar, (Mülakat: Şenay Eray)”. Muhafazakâr Düşünce. Yıl: 7. Sayı: 28. ss: 99-124.
• Kısakürek, N. F. (1968). İdeolocya Örgüsü. Büyük Doğu Yayınları.
• Koç, A. (2019). Bir Siyasal Düşünce Akımı Olarak Muhafazakâr Demokrasi: Adalet ve Kalkınma Partisi Örneği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Konda Araştırma ve Danışmanlık. (2018). Seçmen Kümeleri Ak Parti Seçmenleri (Rap. B. A. Uncu).
• Küçükömer, İ. (2002). Düzenin Yabancılaşması. Bağlam Yayınları. İstanbul.
• Mardin, Ş. (2007). İdeoloji. 12. Bsk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mert, N. (2004). “Muhafazakârlık, Fundamentalizm Değildir!”. Karizma: Muhafazakârlık Yeniden Özel Sayısı. Sayı: 17. Ocak-Şubat-Mart 2004. s.34-36.
• Öğün, S. S. (1997). “Türk Muhafazakârlığının Kültür Kökleri ve Peyami Safa’nın Muhafazakâr Yanılgısı”. Toplum ve Bilim Dergisi. Sayı:74. ss: 102-154.
• Özkan, M. (2015). “Türk Muhafazakârlığı: Siyasal Bir Gelenek (Mi)?”. Akademik Hassasiyetler. C:3. S:5. ss: 1-17.
• Özüdoğru, B. (2021). Muhafazakârlığın Yerel Görünümleri Siirt Örneği, [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sıdal, S. (2010). Muhafazakâr Demokrasi ve Adalet ve Kalkınma Partisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, E. (2019). “Necip Fazıl Kısakürek’in Düşünce Ekseni ve Siyasi Aksiyonu”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C: 17. S: 4. ss: 1-16.
• Tekin, Ü. (2004). AK Parti’nin Muhafazakâr Demokrat Kimliği. Ankara: Orient Yayınları.
• Turan, A. E. (2004). Türkiye’de Seçmen Davranışı Önceki Kırılmalar ve 2002 Seçimi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yalsızuçanlar, Sadık (2004). “İslamcı/Milliyetçi/Sağ Siyaset’in Yeni Adı: Muhafazakâr Demokrasi”. Karizma: Muhafazakârlık Yeniden Özel Sayısı. Sayı: 17. Ocak-Şubat-Mart 2004. s.93-96.
• Yanardağ, M. (2004). Yeni Muhafazakârlar (Neo–Cons). İstanbul: Chiviyazıları.
• Yavuz, M. H. (2005). Modernleşen Müslümanlar: Nurcular, Nakşiler, Milli Görüş ve AK Parti (Çev. Ahmet Yıldız). İstanbul, 1.Baskı.
• Yıldız, A. (2004). “Muhafazakârlığın Yerlileştirilmesi ya da AKP’nin Yeni Muhafazakâr Demokratlığı”. Karizma: Muhafazakârlık Yeniden Özel Sayısı. Sayı: 17. Ocak-Şubat-Mart 2004. s.53-56.
• Zürcher, E. J. (2005). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları. İnternet Kaynakları
• Duran, B. (2022, Kasım 1). Türkiye Yüzyılı Vizyonunun Türk Siyasetine Etkisi. Kriter. https://kriterdergi.com/cerceve/turkiye-yuzyili-vizyonunun-turk-siyasetine-etkisi. Erişim Tarihi: 06 Haziran 2023.
• TRT Haber (2022a, Ekim 9). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Teröre, sapkın akımlara, diğer ülkelere kaptıracak tek bir evladımız yok. https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-terore-sapkin-akimlara-diger-ulkelere-kaptiracak-tek-birevladimiz-yok-714524.html. Erişim Tarihi: 01 Kasım 2022.
• TRT Haber (2022b, Ekim 21). Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kimyasal silah iddialarının hesabınısoracağız. https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-kimyasalsilah-iddialarinin-hesabini-soracagiz-717804.html. Erişim Tarihi: 21 Ekim 2022.
• TRT Haber (2022c, Ekim 23). Cumhurbaşkanı Erdoğan gençlerle buluştu: Türkiye yüzyılını sizlerle zirveye taşıyacağız. https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogangenclerle-bulustu-turkiye-yuzyilini-sizlerle-zirveye-tasiyacagiz-718235.html. Erişim Tarihi: 05 Kasım 2022.
• CNN Türk (2022, Ekim 11). Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TÜGVA Gençlik Buluşması’ndaki “muhafazakar devrimci” açıklaması ne demek? https://www.youtube.com/watch?v=LtUB9qfaIQs. Erişim Tarihi: 11 Ekim 2022.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2022), https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 05.11.2022.