KURUMSALLAŞMIŞ ÖZGÜRLÜK VE EKONOMİK ZENGİNLİK

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 69 - Aile, 256 - 288, 13.11.2025

Atilla Yayla , Şerafettin Okan Yayla

Öz

Ekonomik gelişme neredeyse bütün bireylerin ve toplumların en temel hedefleri arasındadır. Her birey
ve her toplum hayat şartlarını iyileştirmek ve daha müreffeh bir hayat yaşamak ister. İnsanlık tarihi de bu
bakımdan umut vericidir. Ekonomik büyüme; yaygın büyüme ve yoğun büyüme olarak iki başlık altında
ele alınabilir. Yaygın büyüme artan nüfusun aşağı yukarı aynı hayat seviyesinde tutulabilmesi anlamına
gelirken yoğun büyümede katlanan nüfus kat kat iyileşen hayat şartlarında yaşayabilmektedir. Dünya tarihi
değişik yerlerde ve zamanlarda yaygın büyümeye şahit olmuştur. Yoğun büyüme ise daha az görülür.
Tarihin şahit olduğu en uzun ve en kalıcı yoğun büyüme dalgası Batı dünyasında 1750’lerde gerçekleşen
Endüstri Devrimi ile ortaya çıkmaya başlamıştır ve hâlen devam etmektedir. Ancak bu, ekonomik
büyümenin belli bir coğrafyaya ve kültüre ait bir durum olduğu anlamına gelmez. Ekonomik büyüme
bunun şartlarına sahip her ülkede ve coğrafyada vuku bulabilir. Ekonomik büyümenin önemli şartlarına
kurumsallaşmış ekonomik özgürlük adı altında bakabiliriz. Bunlar özel mülkiyet; mübadele ve iş bölümü;
rekabete girme hakkı; serbest iç ve dış ticaret; makul ve adil vergileme; hukukun hâkimiyeti; sağlam para;
sınırlı, sorumlu ve hesap verir siyasal yönetim; anayasal insan hakları rejimi; sivil toplum; şeffaf ve hesap
verir kamu yönetimidir. Bir yerde bunlar ne kadar varsa ekonomik büyüme de o kadar başarılı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Gelişme , Yaygın Büyüme , Yoğun Büyüme , Refah Seviyesi , Kurumsallaşmış Özgürlük

Kaynakça

• Acar, M. (2010). Serbest ticaret, ekonomik özgürlükler ve refah. Bilig, (53), s. 1-28.
• Beisner, E. C. (2013). İkinci bin yılda maddi ilerleme. çev. Atilla Yayla. Piyasa Medeniyeti içinde, Ankara: Liberte Yayınları.
• Bethell, T. (1998). The noblest triumph: Property and prosperitty through the ages. New York, St. Martin’s Press.
• Cox, Michael ve Richard Alm (1999). Myths of rich and poor: Why we are better off than we think. Basic Books
• Gwartney, J. ve R. Lawson, (2009). Economic freedom of the world: 2009 annual report. The Freedom Network. Retrieved from https://www.fraserinstitute.org/sites/default/files/EconomicFreedomoftheWorld2009.
• Lal, D. (2006). Reviving the invisible hand: The case for classical liberalism in the Twenty-First Century. New Jersey: Princton University Press.
• Lebergott, S. (1976). The American economy: Income, wealth and want. Princeton: Princeton University Press.
• Moore, S. ve Julian L. Simon (1999). The greatest Century that ever was: 25 miraculous trends of the past 100 years. Policy Analysis, Nu. 364.
• Morberg, J. (2020). Open: The story of human progress. London: Atlantic Books.
• Rosenberg, N. ve Birdzel, L. E. (1992). Batı nasıl zengin oldu: Endüstri dünyasının ekonomik değişimi. çev. Erdal Güven, İstanbul: Form Yayınları.
• Samuelson, K. (2018). Din ve iktisadî faaliyet. çev. Ahmet Uzun, Ankara: Liberte Yayınları.
• Skousen, M. (2009). Mikro iktisat. çev. Atilla Yayla, Ankara: Liberte Yayınları.
• Snowden, C. (2015). Selfishness, greed and capitalism. London: IEA.
• Taner, Michael D. (2018). The inclusive economy: Hpw to bring wealth to America’s poor. Washington D. C., Cato Books
• The Economist. (2013). Zenginliğe giden yol. çev. Atilla Yayla, Piyasa Medeniyeti içinde(s. 75-86), Ankara: Liberte Yayınları.
• Yayla, Atilla (der.) (2013). Piyasa medeniyeti. Ankara :Liberte Yayınları
• Yayla, A. (2015). Siyaset bilimi. Ankara: Adres Yayınları.
• Yayla, A. (2018). Anayasa teorisine ve hukukuna giriş. Ankara: Adres Yayınları.